Praktikat e mira evropiane për Fondin e Sigurimeve Shëndetësore

Parimet mbi të cilën është gjykuar nevoja për krijimin e fondit të sigurimeve shëndetësore në këtë vend, ka ngjashmëri në atë mbi të cilën është bazuar krijimi i sistemeve të avancuara sigurimeve shëndetësore në vendet si Gjermania apo Franca. Megjithëse është herët të gjykohen të gjitha gjërat që projektligji për fondin i parasheh, publikut në Kosovë i është prezantuar si një mekanizëm që do të ua plotësonte zbrazëtitë aktuale në infrastrukturën ligjore dhe tregun e sigurimeve, dhe do të iu zgjidhte çështjet e tyre të lidhura me shëndetin. 

Veç kësaj, qëllimet tjera me rëndësi mbeten zvogëlimi i kostos ekonomike gjatë konsumit të shërbimeve shëndetësore për personat e siguruar dhe, meqenëse do t’i obligonte këta të paguanin për policën e sigurimit, me gjasë, ky mekanizëm do të krijonte konsum të racionalizuar të shërbimeve shëndetësore. Pra, shërbimet do të merreshin vetëm kur është e nevojshme. Ndërsa, në rastet kur polica e sigurimit privat nuk do t’i mbulojë shërbimet shëndetësore sepse nuk i leverdiset, synohet që të siguruarve t’u ofrohej një opsion i shtuar që do të mbulonte hapësirën e krijuar. Logjikisht kështu do të duhej të realizohej!

Mirëpo derisa ky ligj të hyn në fuqi, i sëmuri, në ditët e sotshme, shërbimet shëndetësore - në institucionet shëndetësore publike - mund t’i marrë pa pagesë apo të zgjedhë të paguaj vetëm një shumë simbolike financiare. E theksova zgjedhë sepse në të shumtën e rasteve nuk e paguan as këtë shumë simbolike! Kurse kur injeksionet, infuzionet, apo materialet shëndetësore mungojnë në institucionet ku merren këto shërbime, harxhimet për t’i blerë këto produkteve do të duhej të paguajë vetë! 

Nëse dispozitat e këtij ligji nuk ndryshojnë, përveç kategorive të liruara, sigurimi me policë të sigurimit do të jetë e detyrueshme dhe do të duhej të paguhej, njësoj, sikurse të gjitha kontributet e tjera. 

Kjo do të thotë, ajo që është synuar më herët, kur personat që i vizitonin institucionet shëndetësore publike obligoheshin të bashkë paguanin (ta ndanin koston e shërbimit të marrë), por në shumicën e rasteve zgjidhnin të mos ta paguanin, tani përmes këtij mekanizmi janë të detyruar të paguajnë! Nëse pra janë të siguruar duhet të bashkë paguajnë, vetëm se kësaj radhe, barra e pagesës, herë do të bjerë mbi ta, herë do të bie mbi punëdhënësin, e në rastet tjera, mbi buxhetin e vendit! Varësisht, statusit të të siguruarit! E në qoftë se zgjedhin të mos të sigurohen, në rast sëmundje, harxhimet do t’i paguajnë vetë!

Kjo që parashihet në ligj na thotë ndryshe se koha kur shërbimet shëndetësore janë marrë falas i përket të së kaluarës!

Përveçse implementimi i këtij mekanizmi do të krijojë kosto shtesë për palët që do të përfshiheshin, nuk e kam idenë se si do të pritej implementimi kur dihet se këtu shpeshherë zgjidhet të mos paguhet për shërbimet shëndetësore,  mund të thuhet se ekziston një bazë e mirë për zhvillim të avancuar të sigurimeve shëndetësore në këtë vend. Gjegjësisht, energjia do të duhej të orientohej në plotësimin e hapësirave të cilat nuk mbulohen nga policat e sigurimeve private. Kjo nënkupton se prioritet do të duhej të merrnin çështjet shëndetësore priekzistuese (kronike). Me fjalë tjera, aktualisht policat e sigurimit shëndetësor privat nuk e mbulojnë shumicën e çështjeve shëndetësore priekzistuese, me përjashtim të rasteve të caktuara kur institucionet publike apo kompanitë private e negociojnë policën e sigurimit me kompaninë e sigurimit. 

Për më tepër, udhëheqësit e fondit të sigurimeve shëndetësore duhet të përpiqen që kostot administrative t’i mbajnë ulëta. Kjo mund të realizohet duke e adaptuar një sistem të thjeshtëzuar të pagesave, ku fondi e ka përgjegjësinë të procedojë me të gjitha pagesat për shërbimet shëndetësore. Në vend se kjo të bëhej nga kompani private të sigurimeve apo programe të ndryshme publike! Në këtë mënyrë, përparësi do t’i jepej mirëqenies të personit - shembujt e mirë tregojnë se veprimi në këtë drejtim parandalon rritjen e çmimeve të shërbimeve, dhe nuk e nxitë rritjen e profiteve!
Sistemi i sigurimeve shëndetësore të Francës dhe Gjermanisë, i ofrojnë momentalisht shembujt më të mirë se si sigurimet shëndetësore duhet të menaxhohen. Përveç tjerash, të siguruarit i krijojnë mundësi të përzgjedhjes së doktorit apo specialistit - pa e pas të nevojshme udhëzimin.

Megjithëkëtë, rekomandojnë që në fillim të vizitohet doktori i nivelit parësor – i cili do ta menaxhonte shëndetin e personit që vizitohet dhe pastaj do të udhëzohej tek specialisti i nivelit dytësor apo tretësor. 

Edhe pse është herët të komentohen përfundimisht të gjitha aspektet që dalin nga ky mekanizëm, dispozitat e tanishme ligjore janë bazë e mirë për një zhvillim të avancuar të sistemit të sigurimeve shëndetësore në këtë vend. Shembujt e mirë nuk mungojnë, vetëm se duhet vullnet politik për t’i marrë këta shembuj dhe bashkëngjitur dispozitat aktuale, gjithmonë duke e pas në mendje mirëqenien e personit. Kjo madje është e mundshme, mirëpo, se si do të detyrohet – publiku i mësuar që shërbimet shëndetësore t’i marrë falas – të paguaj për to, mund të paraqesë problem!