Dimri i vendimmarrjes i Ukrainës

Pra, ne po përballemi me një dimër jo vetëm pakënaqësie (siç e përshkroi presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, në një takim në Kiev javën e kaluar), por edhe vendimi. Ajo që duket e sigurt është se lufta do të vazhdojë në të ardhmen e parashikueshme. Është e paimagjinueshme që Putini të pajtohet me kërkesat e Ukrainës, ashtu siç është e pamundur ta shohësh Ukrainën të vendosë për shumë më pak. Ajo që mbetet për t'u parë është sesi vendimet e marra larg fushëbetejës këtë dimër ndikojnë në rrjedhën e luftës që vjen në pranverë

Kiev – Lufta e Rusisë kundër Ukrainës, të cilën presidenti Vladimir Putin e filloi në 2014-n dhe e zgjeroi në shkurt, ka shënuar kthesë dramatike pas çlirimit nga forcat ukrainase, brenda më pak se një jave, të rreth 8.800 kilometrash katrorë të territorit në verilindje të vendit në rrethinën e Kharkivit. Strategët rusë, me sa duket të përqendruar në kundërsulmin e vazhdueshëm ukrainas në jug të vendit, ishin të papërgatitur për sulmet, dhe trupat ruse të trajnuara dobët dhe të udhëhequra dobët nuk ishin në përputhje me homologët e tyre ukrainas shumë kompetentë dhe të motivuar.

Ajo që ndodhi ishte një kthesë, por jo ende një pikë kthese, në luftë. Është shumë herët për të nxjerrë përfundimet nga përfitimet e Ukrainës në fushëbetejë, aq më pak për të arritur në përfundimin se ajo që ndodhi në Kharkiv është pararojë për të gjithë vendin. Rusia ende pushton shumicën dërrmuese të territorit që aneksoi në vitin 2014 dhe më pas, dhe shumë rusë e konsiderojnë Krimenë në veçanti si të tyren. Kjo sugjeron se rikthimi i saj do të ishte jashtëzakonisht i vështirë, veçanërisht pasi kërkohet më shumë forcë ushtarake për të kryer operacione sulmuese sesa për t'u mbrojtur.

Megjithatë, çfarë ka arritur Ukraina është e rëndësishme dhe ka çuar në ndryshim të madh në të menduarit brenda Qeverisë ukrainase, siç mësova nga dora e parë në Kiev. Muaj më parë, qëllimi për shumë ukrainas ishte mbijetesa e një Ukraine të pavarur dhe të qëndrueshme – edhe nëse shteti nuk zotëronte të gjithë territorin e tij. Por qëllimet e luftës– përkufizimi i asaj që përbën fitoren – po bëhen më ambicioze, për shkak të brutalitetit rus dhe fitimeve të fundit territoriale të forcave ukrainase. Në përgjigje të pyetjes sime, ministri i Mbrojtjes, Oleksiy Reznikov, bëri thirrje për kthimin e të gjithë tokës së vendit, duke përfshirë atë që Rusia e mori në 2014. Kësaj ai ia shtoi një thirrje për reparacione ekonomike për të financuar një faturë rindërtimi të vlerësuar në 350 miliardë dollarë. Dhe ai këmbënguli që ata që janë përgjegjës në Rusi për këtë akt agresioni dhe krime lufte të lidhura me to, të mbahen ligjërisht përgjegjës.

Zhvillimet e fundit ushtarake do të ndikojnë gjithashtu në politikën e vendeve evropiane, ku rritja e çmimeve të energjisë ka ndezur kundërshtimin për t'i dhënë Ukrainës armë dhe para. Por argumenti se epërsia ushtarake ruse e bëri të padobishme mbështetjen për Ukrainën tani është vërtetuar i gabuar. Me ndërprerjen e furnizimit me gaz nga Rusia, suksesi i fundit ushtarak i Ukrainës do ta bëjë më të lehtë për qeveritë evropiane të justifikojnë sakrificën ekonomike dhe personale gjatë asaj që premton të jetë një dimër i vështirë.

Kundërofensiva e Ukrainës ka një ndikim të fuqishëm edhe në politikën ruse. Putini, duke u përballur me kritikat në rritje nga forcat konservatore, nacionaliste në vend, do të duhet të vendosë nëse do të zvogëlojë përpjekjet e luftës dhe, nëse po, si ta bëjë atë. Të bësh më shumë dhe t'i kërkosh më shumë popullit rus nuk është pa rreziqe politike të brendshme, por ndoshta mund të jetë më pak e rrezikshme për të sesa një kurs veprimi që çon në disfata ushtarake shtesë.

Tani për tani, ka perspektivë për disa muaj të tjerë luftimesh intensive në verilindje dhe jug të vendit. Përfundimisht, megjithatë, shkalla do të zvogëlohet si rezultat i motit të ftohtë dhe paaftësisë së secilës palë për të mbajtur operacione të mëdha ushtarake.

Ky reduktim i luftimeve do të sigurojë kohë për reflektim. Udhëheqësit e Ukrainës do të duhet të marrin në konsideratë synimet e tyre në zgjerim të luftës dhe nëse ato janë me prioritet të barabartë. Këtu, një nga konsideratat kryesore do të jetë kostoja ekonomike në rritje e luftës: humbja e një të tretës së prodhimit, inflacioni dyshifror, një monedhë në fundosje, borxhi në rritje dhe varësia gjithnjë e më e madhe nga ndihma e huaj. Rindërtimi ekonomik do të ngadalësohet nga pasiguria nëse konflikti do të vazhdojë.

Pastaj janë kostot njerëzore. Ukraina ka pësuar një numër të madh viktimash midis forcave të saj të armatosura dhe popullatës civile, ndërsa rreth 13 milionë ukrainas janë të zhvendosur brenda vendit ose jetojnë si refugjatë në të gjithë Evropën. Ukraina do të bëjë presion për fitore të plotë ushtarake, por mbi këtë objektiv është çështja nëse mund të ketë nevojë të hulumtohet ndonjë kompromis mbi qëllimet, ndoshta në një bazë të përkohshme.

Rusia gjithashtu përballet me zgjedhje. Putini ruan shumë opsione që do ta bënin më të vështirë për Ukrainën të rifitonte më shumë territore të pushtuara nga Rusia. Deri më tani, Putini ka refuzuar të pranojë se Rusia është në një luftë që kërkon rekrutim dhe mobilizim të gjerë, qoftë për shkak se ai e nënvlerësoi armikun e tij ose ishte i shqetësuar për reagimet e brendshme politike. Kjo mund të ndryshojë në çdo kohë, siç mund të ndryshojë shmangia e Kremlinit për të sulmuar një vend të NATO-s ose përdorimin e armëve kimike apo edhe bërthamore. Ajo që Putini duhet të peshojë është reagimi i mundshëm ushtarak dhe ekonomik nga Perëndimi dhe nëse do ta nxirrte më mirë apo më keq në shtëpi.

Perëndimi, nga ana e tij, duhet të vazhdojë t'i sigurojë Ukrainës cilësinë dhe sasinë e mbështetjes ushtarake dhe ekonomike që ajo kërkon. Ka arsye të forta strategjike për ta bërë këtë, duke përfshirë nevojën për të penguar agresionin e ardhshëm nga Rusia, Kina ose kushdo tjetër. Për më tepër, Putini dhe të tjerët në Rusi duhet ta kuptojnë çmimin që do të paguanin për zgjerimin e luftës gjeografikisht ose duke futur armët e shkatërrimit në masë. Planet për të zbatuar përgjigje të tilla duhet të përgatiten nëse parandalimi dështon.

Pra, ne po përballemi me një dimër jo vetëm pakënaqësie (siç e përshkroi presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, në një takim në Kiev javën e kaluar), por edhe vendimi. Ajo që duket e sigurt është se lufta do të vazhdojë në të ardhmen e parashikueshme. Është e paimagjinueshme që Putini të pajtohet me kërkesat e Ukrainës, ashtu siç është e pamundur të shohësh Ukrainën të vendosë për shumë më pak. Ajo që mbetet për t'u parë është se si vendimet e marra larg fushëbetejës këtë dimër ndikojnë në rrjedhën e luftës që vjen në pranverë.

(Autori është president i Këshillit për Marrëdhënie me Jashtë dhe autor i “The World: A Brief Introduction” (Penguin Press, 2020)

(Komenti është shkruar për rrjetin botëror të gazetarisë “Project Syndicate”, pjesë e të cilit është edhe “Koha Ditore”.)