A do ta realizojë Kina qëllimin e saj të rritjes ekonomike?

Kina nuk do ta arrijë këtë nëpërmjet stimulit monetar apo fiskal, apo edhe me politikë industriale që subvencionon investimet në kërkim dhe zhvillim. Në vend të kësaj, vendi duhet të kthehet në një përbërës kyç të suksesit të tij ekonomik në katër dekadat e fundit, domethënë, duke i dhënë tregut një rol më vendimtar në shpërndarjen e kapitalit dhe burimeve të tjera, dhe në rigjallërimin e dinamikës së sipërmarrjes, duke përfshirë sektorët online

Në fillim të marsit, kryeministri Li Keqiang ka njoftuar se Kina po synon rritjen e GDP-së prej rreth 5.5% këtë vit. Kjo do të ishte ambicioze edhe pa luftën e Rusisë kundër Ukrainës dhe rritjen e çmimeve globale të energjisë dhe ushqimeve. Në janar, për shembull, Fondi Monetar Ndërkombëtar ka parashikuar se ekonomia kineze do të rritej vetëm me 4.8% në vitin 2022. Kurse në vitin 2019, vitin e fundit të plotë para pandemisë COVID-19, GDP-ja u rrit me më pak se 6%.

Sipas përllogaritjes sime, rënia e popullsisë në moshë pune të Kinës po redukton shkallën e rritjes potenciale të ekonomisë me afërsisht 0.2 pikë përqindjeje në vit. Pra, nëse të gjithë faktorët e tjerë do të ishin si ata që mbizotëronin në 2019-ën, GDP-ja e Kinës potencialisht mund të rritet në 2022 me rreth 5.4%.

Mirëpo sot, si lufta në Ukrainë, ashtu edhe një seri e pritshme rritjesh të normave të interesit nga Rezerva Federale e SHBA-së këtë vit, e kanë bërë mjedisin e jashtëm shumë më pak të favorshëm për rritje. OECD-ja vlerëson se rritja e fundit e çmimeve të energjisë dhe ushqimeve të shkaktuara nga konflikti do ta ulë rritjen e GDP-së globale me më shumë se një pikë përqindjeje. Duke pasur parasysh se Kina është importuese e madhe e naftës, gazit, grurit dhe mallrave të tjera, rritja e saj mund të ngadalësohet me një sasi të ngjashme.

Rritja e normave nga Rezerva Federale – e para prej të cilave erdhi më 16 mars – ka të ngjarë të frenojë më tej rritjen e tregjeve në zhvillim. Kjo do të ndodhë nëpërmjet një kombinimi të kërkesës së reduktuar për eksport në vendet me të ardhura të larta, ndryshimit të fluksit të kapitalit nga vendet në zhvillim dhe krizave të mundshme të borxhit në valutë të huaj.

Kina mund t’i zbusë deri diku këto rreziqe. Për shembull, duke mos marrë pjesë në sanksionet e udhëhequra nga Perëndimi kundër Rusisë, Kina mund të jetë në gjendje të blejë gaz, naftë dhe produkte të tjera nga Rusia me çmime të paraluftës.

Kina gjithashtu mund të jetë në gjendje të përballojë normat më të larta të interesit të SHBA-së më mirë se shumë vende të tjera në zhvillim për tri arsye. Për shkak se kontrollet e kapitalit të Kinës izolojnë pjesërisht politikën e saj monetare, norma e interesit të brendshëm nuk duhet të ndjekë mekanikisht atë të Shteteve të Bashkuara. Meqenëse borxhi në valutë të huaj të Kinës është i vogël në raport me GDP-në dhe me rezervat e saj të këmbimit valutor, gjasat për një krizë borxhi në valutë janë të vogla. Ndërsa me një pjesë të madhe të kapitalit të huaj në Kinë, që përbëhet nga investime të huaja direkte, një ndryshim i flukseve të kapitalit është më pak shqetësues sesa për vendet që mbështeten më shumë në huadhënien nga bankat ndërkombëtare ose në financimin e obligacioneve.

Mirëpo do të jetë e vështirë për Kinën që t’i kompensojë plotësisht këta dy faktorë të jashtëm negativë. Në fund të fundit, rritja më e ulët dhe pasiguria më e lartë në pjesë të tjera të botës do të përkthehen në ulje të kërkesës për eksportet kineze, duke nënkuptuar ndikimin negativ neto në rritje.

Disa faktorë të brendshëm po shtojnë, po ashtu, presionin në rënie mbi rritjen e Kinës në vitin 2022. Një varg rregullash në vitin e kaluar në lidhje me antitrustin, mbrojtjen e privatësisë, edukimin në internet dhe emetimet e gazrave serrë kanë shtypur prodhimin në disa sektorë dhe i kanë dobësuar investitorët e përgjithshëm. Kufizimet e levave kanë krijuar recesion të vogël në sektorin e pasurive të paluajtshme, që është përhapur në industri të lidhura si çeliku, çimentoja, elektronika e shtëpisë dhe mobilet.

Shumë nga rregulloret e reja mund të justifikohen në baza ekonomike dhe të kenë homologë në ekonomitë e përparuara. Ama, mënyra se ai ato janë ideuar e zbatuar ka kontribuar në një lloj ndjenje të paparashikueshmërisë, jo vetëm në sektorët e prekur drejtpërdrejt, por edhe në ekonomi në tërësi. Pasiguria e shtuar e ka dekurajuar si inovacionin ashtu edhe investimet nga firmat dhe konsumin nga familjet, duke ulur rritjen në tremujorin e fundit të 2021-s dhe tre muajt e parë të 2022-s.

Strategjia e shëndetit publik “zero-COVID” e Kinës, gjithashtu ka nxitur pasiguri duke kërkuar bllokime të pjesshme periodike dhe shpesh të paparashikueshme që pengojnë prodhimin dhe jetesën. Kjo strategji mbase mund të justifikohet në vitet 2020-2021 për sa i përket numrit të jetëve që ka shpëtuar. Mirëpo llogaritja e kostos dhe e përfitimit social për të njëjtën qasje duket shumë më pak e favorshme në vitin 2022, duke marrë parasysh uljen e shkallës së madhe të infeksioneve serioze me COVID-19 , vdekshmërisë për njerëzit e vaksinuar plotësisht dhe rritjen e efektivitetit dhe disponueshmërisë së pilulave orale e trajtimeve të tjera.

Për më tepër, kur pandemia kishte ndërprerë prodhimin në vendet e tjera në 2020-21, firmat kineze rritën prodhimin për t’i mbuluar mungesat e furnizimit. Mirëpo teksa variantet e reja të koronavirusit bëhen më pak vdekjeprurëse dhe më të bartshme dhe teksa shumica e vendeve të tjera e kalojnë këtë vit në “të jetuarit me virusin; strategjia e Kinës për zero-COVID mund të rezultojë në një humbje shumë më të madhe në prodhimin e të ardhurave të brendshme.

Autoritetet kineze tani duket se po rregullojnë qasjen e tyre rregullatore dhe po ripohojnë mbështetjen e tyre për firmat e sektorit privat. Por derisa deklaratat e fundit për këtë qëllim nga zëvendëskryeministri Liu He nxitën një rritje fillestare të çmimeve të aksioneve kineze, vetëm politikat konkrete ka të ngjarë të rivendosin besimin e sipërmarrësve dhe të nxisin më shumë investime dhe inovacione të sektorit privat.

Për të rregulluar strategjinë e tyre për COVID-19, politikëbërësit duhet të zgjidhin problemin e “miljes së fundit” të administrimit të plotë të vaksinave për popullsinë e mbetur më pak se plotësisht të vaksinuar dhe të rrisin prodhimin e pilulave antivirale COVID-19.

Nëse gjithçka shkon mirë, Kina do të arrijë rritje këtë vit, ani pse ndoshta ende nën 5.5%. Për të arritur objektivin e për të mbajtur norma mesatarisht të larta rritjeje në vitet e ardhshme, vendi ka nevojë për një revolucion produktiviteti që do të ndihmojë në ngritjen e rritjes potenciale.

Kina nuk do ta arrijë këtë nëpërmjet stimulit monetar apo fiskal, apo edhe me politikë industriale që subvencionon investimet në kërkim dhe zhvillim. Në vend të kësaj, vendi duhet të kthehet në një përbërës kyç të suksesit të tij ekonomik në katër dekadat e fundit, domethënë, duke i dhënë tregut një rol më vendimtar në shpërndarjen e kapitalit dhe burimeve të tjera, dhe në rigjallërimin e dinamikës së sipërmarrjes, duke përfshirë sektorët online.

Arritja e rritjes së GDP-së prej 5.5% në vitin 2022 do të jetë shumë sfiduese. Megjithatë, nëse politikëbërësit u kthehen reformave dhe rregulloreve të orientuara nga tregu, kjo mbetet e realizueshme.

(Autori, ish-kryeekonomist në Bankën Aziatike për Zhvillim, profesor i Financave dhe Ekonomisë në Shkollën e Biznesit Columbia dhe në Shkollën e Çështjeve Ndërkombëtare dhe Publike të Universitetit Columbia. Komenti është shkruar për rrjetin botëror të gazetarisë, “Project Syndicate”, pjesë e të cilit është edhe “Koha Ditore”)