Pse SHBA-ja e sheh TikTok-un në pronësi kineze si kërcënim sigurie?

Ligjvënësit amerikanë kanë shoshitur shefin ekzekutiv të TikTokut, Shou Zi Chew, për sigurinë e të dhënave dhe përmbajtjen e dëmshme, me disa që kërkojnë ndalimin e aplikacionit popullor të videove të shkurtra në mbarë vendin.

Chew, me prejardhje në Singapori, u ka thënë ligjvënësve se TikToku i jep përparësi sigurisë së përdoruesit ndërsa ai u përpoq të shmangte një ndalim të SHBA-së për aplikacionin duke minimizuar lidhjet e tij me Kinën.

Të dy përfaqësuesit republikanë dhe demokratë e pyetën Chew në mënyrë agresive për tema, duke përfshirë praktikat e moderimit të përmbajtjes së TikTokut, planet e tij të sigurisë së të dhënave dhe spiunimin e gazetarëve në të kaluarën.

Pse TikToku është kërcënim sipas Washingtonit?

TikToku, i cili ka mbi 150 milionë përdorues amerikanë, është degë në pronësi të plotë të firmës kineze të teknologjisë ByteDance Ltd., e cila emëron drejtuesit e saj.

ByteDance është i bazuar në Pekin, por i regjistruar në Ishujt Kajmanë, siç është e zakonshme për kompanitë kineze në pronësi private. Selia e saj është në distriktin veriperëndimor Haidian të Pekinit, shtëpia e universiteteve kryesore dhe një qendër për startup-et e teknologjisë. TikToku ka seli të dyfishta në Singapor dhe Los Anxhelos.

I themeluar nga sipërmarrësi kinez, Zhang Yiming në vitin 2012, ByteDance thuhet se vlerësohet në rreth 220 miliardë dollarë - gati gjysma e vlerësimit të tij në vitin 2021 prej 400 miliardë dollarësh. Kompanitë kineze të teknologjisë të tregtuara publikisht dhe ato private si ByteDance kanë rënë në vlerë që kur Partia Komuniste në pushtet forcoi kontrollin mbi industrinë me goditje kundër monopolit dhe sigurisë së të dhënave.

Qeveritë perëndimore shqetësohen se autoritetet kineze mund ta detyrojnë ByteDance të dorëzojë të dhënat e TikTokut te përdoruesit amerikanë, duke ekspozuar informacione të ndjeshme.

Zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme, Mao Ning, ka theksuar se qeveria e Kinës nuk ka kërkuar dhe nuk do t’u kërkojë kompanive të “mbledhin ose ofrojnë të dhëna, informacion ose inteligjencë” të mbajtura në vendet e huaja, duke shtuar se SHBA-ja “nuk ka ofruar asnjë provë deri më tani për të vërtetuar se TikToku kërcënon sigurinë kombëtare të SHBA-së”.

ByteDance thotë se 60% e aksioneve të saj janë në pronësi të investitorëve jo-kinezë si firmat amerikane të investimeve Carlyle Group dhe Kohlberg Kravis Roberts dhe SoftBank Group i Japonisë. Punonjësit zotërojnë 20% dhe themeluesit e saj 20% të mbetur.

Disa detaje të marrëdhënies midis TikTokut dhe ByteDance mbeten të paqarta për të huajt.

Çka po i shqetëson qeveritë perëndimore?

Ligji Kombëtar i Inteligjencës i Kinës i vitit 2017 thotë se “çdo organizatë” duhet të ndihmojë ose të bashkëpunojë me punën e inteligjencës shtetërore, ndërsa një ligj i veçantë kundër spiunazhit i vitit 2014 thotë se “organizatat përkatëse ... nuk mund të refuzojnë” të mbledhin prova për një hetim.

Meqenëse ByteDance, i cili zotëron TikTokun, është kompani kineze, ka të ngjarë t’i duhet të respektojë këto rregulla nëse autoritetet kineze i kërkojnë asaj të dorëzojë të dhënat.

Ligjet dhe rregulloret janë vetëm një aspekt i kontrollit të përhapur të Partisë Komuniste. Nuk ka kufizime ligjore për kompetencat e partisë. Autoritetet gjithashtu mund të kërcënojnë të anulojnë licencat, të kryejnë hetime rregullatore ose tatimore dhe të përdorin gjoba të tjera për të detyruar kompanitë kineze dhe të huaja që operojnë në Kinë të pajtohen me këtë.

Partia ndonjëherë përcjell urdhra duke përdorur “udhëzime në dritare” ose komunikim joformal privatisht. Ajo ka përdorur masa për të forcuar kontrollin mbi kompanitë e teknologjisë dhe për t'i detyruar ato të përputhen me qëllimet e saj.

Qeveria kineze ka kërkuar gjithashtu kontroll më të drejtpërdrejtë mbi kompanitë duke marrë vende në bordet e drejtorëve.

TikToku ka premtuar të mbrojë të dhënat për përdoruesit amerikanë duke i ruajtur ato në serverë të operuar nga një kontraktues i jashtëm, Oracle Corp., në atë që njihet si “Project Texas”.

Chew, shefi ekzekutiv i TikTokut, ka thënë se të gjitha të dhënat e reja të përdoruesve të SHBA-së ruhen në Shtetet e Bashkuara dhe kompania duhet të përfundojë fshirjen e të dhënave më të vjetra të SHBA nga serverët jo-Oracle këtë vit.

Frika është se ByteDance do t'i duhet të dorëzojë informacionin që ka marrë nga TikToku nëse urdhërohet ta bëjë këtë nga autoritetet kineze, por Chew ka thënë se Projekti Teksas do t'i vendosë të dhënat amerikane jashtë mundësive të Kinës.

ByteDance zbuloi në dhjetor se katër punonjës fituan qasje në të dhënat në lidhje me reporterët dhe njerëzit e lidhur me ta, ndërsa kërkonin se si u zbuluan informacionet rreth kompanisë. Chew u tha ligjvënësve se punonjësit e ByteDance me bazë në Kinë mund të kenë ende qasje në disa të dhëna të SHBA-së, por kjo nuk do të ndodhë pasi të përfundojë Projekti Teksas.

Në nëntor, kreu i privatësisë së TikTokut për Evropën ka njoftuar se disa punonjës në Kinë kishin qasje në informacione rreth përdoruesve në Britani dhe Bashkimin Evropian.

A ka ndikim Partia Komuniste te ByteDance?

Në seancën dëgjimore, ligjvënësit u përpoqën vazhdimisht të përcaktonin Chew nëse ByteDance kishte lidhje me sundimtarët komunistë të Kinës.

Ai hodhi poshtë pyetjet nëse stafi dhe drejtuesit e lartë janë anëtarë të Partisë Komuniste.

“Unë e di që vetë themeluesi nuk është anëtar i Partisë Komuniste, por ne nuk e dimë përkatësinë politike të punonjësve tanë, sepse kjo nuk është diçka që ne kërkojmë”, ka theksuar Chew.

Kur u pyet nëse ByteDance kontrollohej efektivisht nga Partia Komuniste Kineze, Chew tha se nuk ishte dakord.

Pasi një ligjvënës ka treguar se Partia Komuniste ka një “pjesë të artë” në ByteDance që e lejon atë të kontrollojë një vend në bordin e ByteDance, Chew tha: “Kjo nuk është e saktë”.

Në Kinë, të ashtuquajturat aksione të arta të mbajtura nga fondet zyrtare të investimeve janë një mënyrë që Pekini të fitojë më shumë mbikëqyrje mbi biznesin duke u dhënë atyre aksione prej 1% në kompani.

Chew u tërhoq kur ligjvënësit pretenduan se Partia Komuniste zotëron aksione në ByteDance që i japin asaj një votë në mënyrën se si drejtohet kompania. "Partia Komuniste nuk ka të drejta votimi në ByteDance”, ka thënë Chew.

Filiali kryesor kinez i ByteDance është mbajtësi i licencës për disa nga platformat e tij video dhe informacioni që i shërbejnë vetëm tregut kinez.

Çka është Douyin dhe ç’lidhje ka me TikTokun?

Douyin është platforma video e shkurtër e ByteDance për tregun kinez. Është i ngjashëm me TikTokun, por përmbajtja e tij është e kufizuar nga rregullat e censurës kineze që ndalojnë materialet që konsiderohen subversive ose pornografike - një pikë e theksuar nga ligjvënësit amerikanë të shqetësuar për përmbajtjet e dëmshme që shikohen nga të rinjtë.

Filtrat e gjerë të internetit të Partisë Komuniste bllokojnë shumicën e përdoruesve në Kinë që të shohin TikTok. ByteDance ka thënë se TikTok nuk ka “asnjë lidhje” me Beijing ByteDance Technology Co., filiali që operon Douyin; Toutiao, një platformë lajmesh dhe videosh të shkurtra dhe shërbime të tjera.

Shumica e reagimeve të mediave sociale në Kinë ishin dashamirës ndaj Chew, me lavdërime për mënyrën se si ai trajtoi pyetjet armiqësore që i bëheshin.

Komentet në Douyin dhe platformën e mikroblogimit Weibo ishin kritikë ndaj ligjvënësve amerikanë që i bënin Chewit pyetje tendencioze. Shumë komentues përdorën një thënie kineze që do të thotë “Nëse dëshiron të akuzosh dikë, ka gjithmonë një mënyrë”.

Përktheu: Blerta Haxhiu