Tharja e rrobave brenda shtëpisë mund të përbëjë rrezik për shëndetin

Tharja e rrobave në hapësira me ventilim të dobët mund të rrisë sasinë e mykut që rritet në shtëpi, dhe ky myk është i lidhur me probleme të shëndetit dhe, në disa raste, mund të shkaktojë edhe vdekje, shkruan Science Alert.

Tharja e rrobave në hapësira me ventilim të dobët mund të rrisë sasinë e mykut që rritet në shtëpi, dhe ky myk është i lidhur me probleme të shëndetit dhe, në disa raste, mund të shkaktojë edhe vdekje, shkruan Science Alert.

Kur myku rritet në shtëpi, ai mund të krijojë njolla të zeza ose të gjelbra nëpër mure dhe zakonisht lëshon erë të pakëndshme. Kjo nuk duhet të injorohet, sepse ekspozimi ndaj mykut për periudha të gjata mund të ketë pasoja të rënda për shëndetin.

Myk është një term i gjerë që përfshin një grup kërpudhash që prodhojnë pjesë të vogla të quajtura spora. Këto kërpudha prodhojnë spora kur kushtet janë të përshtatshme për rritjen e tyre, siç janë temperaturat më të ulëta dhe lagështia e lartë. Kjo është arsyeja pse myku shpesh gjendet në tavane të banjave ose mure të lagura, ku ka më shumë ujë që mundëson rritjen e sporave të kërpudhave.

Ekzistojnë shumë lloje të mykut. Llojet më të zakonshme që shkaktojnë probleme në shtëpitë me lagështi janë penicillium dhe aspergillus. Vlerësohet se njerëzit përmes frymëmarrjes thithin një numër të vogël sporash nga këto kërpudha çdo ditë.

Fatmirësisht, sistemi imunitar i njeriut është shumë i mirë për të zbuluar dhe vrarë sporat e kërpudhave, duke kufizuar numrin e infeksioneve të mushkërive nga kërpudhat, edhe pse ne ekspozohemi vazhdimisht ndaj tyre. Qelizat imune të quajtura makrofagë ndodhen brenda hapësirave të ajrit në mushkëri (të quajtura alveola), dhe këto qeliza përthithin gjithçka që hyn në organizëm me frymëmarrje, përfshirë sporat e kërpudhave.

Rreziqet që përbën myku për njerëzit me imunitet të dobët

Megjithatë, ka shumë njerëz, sistemet imunitare të të cilëve nuk mund t’i largojnë sporat e kërpudhave, dhe në këto raste, kërpudhat mund të shkaktojnë infeksione të rrezikshme, ose probleme të tjera shëndetësore si astma.

Njerëzit që kanë sisteme imunitare të dobëta janë më të rrezikuar nga infeksionet e rënda të kërpudhave. Kërpudha të tilla si aspergillus shkaktojnë infeksione te pacientët me funksion të kufizuar të imunitetit, ose që kanë dëmtime të mushkërive nga sëmundje si astma, fibroza cistike dhe sëmundja pulmonare obstruktive kronike (COPD) që është e lidhur me konsumimin e tepërt të duhanit.

Te njerëzit me astmë, sistemi imunitar reagon tepër ndaj stimujve (përfshirë sporat e kërpudhave), duke shkaktuar inflamacion në mushkëri. Ky inflamacion e bën më të vështirë frymëmarrjen duke ngushtuar rrugët e frymëmarrjes.
Në raste shumë ekstreme, sporet e kërpudhave jo vetëm që shkaktojnë inflamacion, por mund të pengojnë rrugët e frymëmarrjes dhe t’i bllokojnë ato, duke shkaktuar gjakderdhje në mushkëri. Kjo ndodh kur sporet bëhen të gjalla dhe formojnë projeksione të gjata, të ngjashme me merimangat, të quajtura mikcelium, që krijojnë mpiksje që bllokojnë rrugët e frymëmarrjes dhe dëmtojnë indet e ndjeshme të mushkërive.

Rritja e rezistencës ndaj ilaçeve

Infeksionet nga aspergillus trajtohen me ilaçe antifungale të quajtur azole, të cilat parandalojnë që qelizat kërpudhore të formohen. Azole janë shumë efektivë, por janë raportuar gjithnjë e më shumë raste të rezistencës ndaj tyre në aspergillus, një shqetësim i madh.

Kemi një gamë të kufizuar ilaçesh antifungale për të trajtuar infeksionet nga kërpudhat, dhe kur zhvillohet rezistenca, kjo mund të ulë në mënyrë drastike opsionet që një pacient ka për trajtim.

Rezistenca ndaj ilaçeve si azole mund të zhvillohet te pacientët që i përdorin këto ilaçe për periudha të gjata, por studimet e fundit kanë treguar se rezistenca zhvillohet më shpesh në mjedise ku gjenden kërpudhat. Kjo do të thotë se, edhe para se një pacient të diagnostikohet me një infeksion nga aspergillus, mund të jetë tepër vonë që ilaçet antifungale apo antikërpudhore të jenë efektive.

Zhvillimi i rezistencës ndaj ilaçeve në kërpudhat mjedisore është lidhur me përdorimin e azole dhe ilaçeve të tjera antifungale në bujqësi. Infeksionet kërpudhore janë një problem i madh për bimët, dhe ato kanë nevojë për mbrojtje nga këto infeksione njësoj si njerëzit. Fatkeqësisht, të njëjtat ilaçe që përdoren për njerëzit, përdoren edhe në bujqësi.

Ndryshimi i klimës mund shtyjë gjithashtu rezistencën ndaj ilaçeve te kërpudhat mjedisore. Ekspozimi ndaj temperaturave të larta është zbuluar së fundmi si një faktor që ndihmon kërpudhat të zhvillojnë rezistencë ndaj ilaçeve antifungale të zakonshme.

Dëmet shëndetësore që shkaktohen nga ekspozimi ndaj mykut

Ndërsa një sistem imunitar i shëndetshëm do të thotë që ekspozimi tipik ndaj sporave të kërpudhave nuk do të shkaktojë probleme shëndetësore, ekspozimi ndaj sasive shumë të mëdha të sporave të kërpudhave mund të jetë fatal, edhe për ata që nuk kanë probleme shëndetësore parësore.

Në vitin 2020, një foshnje e quajtur Awaab Ishak ka vdekur si rezultat i ekspozimit të lartë ndaj sporave të kërpudhave, të shkaktuara nga lagështia dhe myku i tepruar në shtëpi.

Vdekja e foshnjës çoi në një ndryshim në ligjin britanik (Ligji Awaab), i cili kërkon që pronarët e shtëpive të reagojnë menjëherë ndaj lagështisë në shtëpitë ku jetojnë, për të siguruar që qiramarrësit të mos ekspozohen ndaj niveleve të tepërta të sporave të kërpudhave që mund të ndikojnë në shëndetin e tyre fizik dhe mendor.

Si të parandalohet myku në shtëpi

Për të mbajtur shtëpinë pa myk, është shumë e rëndësishme të ketë ventilim të mirë dhe të merren masa të tjera për të reduktuar lagështinë, si përdorimi i një tharësi të ajrit ose investimi në një tel me ngrohje për të tharë rrobat brenda gjatë dimrit.