Por Locke tha se eksperimenti i veshkave mund të ketë ndikim më të gjerë - sepse tregon se një trup i vdekur nga truri mund të jetë një model njerëzor shumë i nevojshëm për të testuar trajtime të reja mjekësore të mundshme
Studiuesit raportuan të enjten e fundit në një varg eksperimentesh befasuese në kërkimin për të shpëtuar jetë njerëzore me organe nga derrat e modifikuar gjenetikisht.
Këtë herë, kirurgët në Alabama transplantuan veshkat e një derri te një njeri i vdekur në tru – një provë hap pas hapi për një operacion që ata shpresojnë ta provojnë te pacientët e gjallë ndoshta më vonë këtë vit.
“Mungesa e organeve është në fakt një krizë e pazbutur dhe ne kurrë nuk kemi pasur një zgjidhje të vërtetë për të”, ka thënë Dr. Jayme Locke nga Universiteti i Alabama në Birmingham, që udhëhoqi studimin më të ri dhe synon të fillojë një provë klinike të transplantimeve të veshkave të derrit.
Eksperimente të ngjashme janë bërë kryefjalë në muajt e fundit, ndërsa po avancojnë kërkimet mbi transplantimet nga kafsha te njerëzit.
Dy herë gjatë vjeshtës, kirurgët në Universitetin e Nju Jorkut lidhën përkohësisht veshkën e një derri në enët e gjakut jashtë trupit të një marrësi të vdekur për t'i parë duke punuar. Dhe në fillim të këtij muaji, kirurgët në Qendrën Mjekësore të Universitetit të Marylandit i dhanë një njeriu që po vdiste një zemër nga një derr i modifikuar nga gjenet që deri më tani po e mban gjallë.
Dilemat fillestare
Por shkencëtarët ende duhej të mësonin më shumë se si të testonin transplantime të tilla pa rrezikuar jetën e një pacienti. Me ndihmën e një familjeje që dhuroi trupin e një të dashur për shkencën, Locke imitoi mënyrën se si bëhen transplantimet e organeve njerëzore - nga heqja e veshkave të derrit deri te qepja e tyre brenda barkut të të ndjerit.
Për pak më shumë se tre ditë, derisa trupit të burrit iu hoq ndihma jetike klinike, çifti i veshkave të derrit mbijetoi pa asnjë shenjë refuzimi të menjëhershëm, raportoi ekipi në “American Journal of Transplantation”.
Ky ishte vetëm një nga disa gjetjet kryesore. Locke tha se nuk ishte e qartë nëse enët delikate të gjakut të veshkave të derrit mund të përballonin forcën e goditjes së presionit të gjakut të njeriut - por ata e bënë. Njëra veshkë u dëmtua gjatë heqjes nga derri dhe nuk funksionoi siç duhet, por tjetra filloi të prodhonte me shpejtësi urinë siç duhet. Asnjë virus i derrit nuk iu transmetua marrësit dhe asnjë qelizë derri nuk u gjet në gjakun e tij.
Por Locke tha se eksperimenti i veshkave mund të ketë ndikim më të gjerë - sepse tregon se një trup i vdekur nga truri mund të jetë një model njerëzor shumë i nevojshëm për të testuar trajtime të reja mjekësore të mundshme.
Hulumtimi u krye në shtator pasi Jim Parsons, një burrë 57-vjeçar nga Alabama, u deklarua i vdekur nga truri nga një aksident në garat me biçikletë.
“Pasi dëgjuam këtë lloj kërkimi që kishte potencialin për të shpëtuar qindra mijëra jetë, ne e dinim pa dyshim se kjo ishte diçka që Jim do ta kishte dhënë patjetër vulën e miratimit”, tha Julie O'Hara, bashkëshortja e të ndjerit.
Kërkesë e madhe
Nevoja për një burim tjetër organesh është e madhe: Ndërsa më shumë se 41.000 transplante u kryen në SHBA vitin e kaluar, rekord me më shumë se 100.000 njerëz mbeten në listën kombëtare të pritjes. Mijëra vdesin çdo vit para se të marrin një organ dhe mijëra të tjerë nuk i shtohen asnjëherë listës, e cila konsiderohet si një goditje e madhe.
Transplantimet nga kafsha te njeriu, ajo që quhet ksenotransplantim, janë tentuar pa sukses për dekada. Sistemi imunitar i njerëzve sulmon pothuajse menjëherë indin e huaj. Por shkencëtarët tani kanë teknika të reja për të modifikuar gjenet e derrit në mënyrë që organet e tyre të jenë më të ngjashme me njeriun - dhe disa janë të shqetësuar për të provuar përsëri.
Vargu i fundit i eksperimenteve të derrave "është një hap i madh përpara", tha Dr. David Kaczorowski nga Qendra Mjekësore e Universitetit të Pitsburgut. Kalimi në provat e fazës së parë në dhjetëra njerëz potencialisht “po bëhet gjithnjë e më i realizueshëm”.
Një kirurg i transplantit të zemrës, Kaczorowski, ka bërë eksperimente duke testuar organet e derrit te primatët jonjerëzor që ndihmuan në hapjen e rrugës, por “ka vetëm gjëra që mund të mësojmë duke i transplantuar ato te njerëzit”.
Pengesat mbeten përpara se të fillojë testimi formal te njerëzit, duke përfshirë vendosjen se kush do të kualifikohet për të testuar një organ derri, tha Karen Maschke, studiuese kërkimore në Qendrën Hastings, e cila do të ndihmojë në zhvillimin e etikës dhe rekomandimeve të politikave për provat e para klinike me një grant nga institutet kombëtare të Shëndetësisë.
Shkencëtarët gjithashtu kanë ende shumë për të mësuar rreth asaj se sa gjatë mbijetojnë organet e derrit dhe se si t'i ndryshojnë ato gjenetikisht, paralajmëroi Dr. Robert Montgomery, i cili udhëhoqi eksperimentet e veshkave të asaj qendre në vjeshtë.
“Unë mendoj se organe të ndryshme do të kërkojnë modifikime të ndryshme gjenetike”, tha ai në një email.
Shkencëtarët e kompanisë bënë 10 ndryshime gjenetike te këta derra, duke eliminuar disa gjene që shkaktojnë një sulm imunitar të njeriut dhe i bëjnë organet e kafshëve të rriten shumë - dhe duke shtuar disa gjene njerëzore në mënyrë që organet të duken më pak të huaja për sistemin imunitar të njerëzve.
Pastaj ka pyetje praktike të tilla si për të minimizuar kohën e shpenzuar për të marrë organet e derrit në destinacionin e tyre. UAB-i i vendosi derrat e ndryshuar në një strukturë pa mikrobe në Birmingham të kompletuar me një hapësirë si sallë operacioni për të hequr organet dhe për t'i përgatitur ato për transplantim.
Shefi shkencor i “Revivicor”, David Ayares, tha se planet e ardhshme përfshijnë ndërtimin e më shumë objekteve të tilla pranë qendrave të transplantimit.
