Sëmundja e lashtë po bëhet imune ndaj antibiotikëve, paralajmëron studimi

E njohur si një sëmundje e së kaluarës, ethet tifoide po shfaqen sërish si kërcënim serioz në kohën moderne, sidomos për shkak të zhvillimit të rezistencës ndaj antibiotikëve. 

Sipas një studimi të publikuar në vitin 2022, bakteret që shkaktojnë tifon po bëhen gjithnjë e më të forta dhe të papërshkueshme nga ilaçet, duke zëvendësuar shpejt llojet më të dobëta, ka raportuar “Science Alert”.

Bakteri që po sfidon mjekësinë moderne

Salmonella enterica serovar Typhi (S. Typhi) është bakteri që shkakton tifon. Deri më sot antibiotikët janë mjeti i vetëm efektiv për trajtim, por në 30 vjetët e fundit ky bakter ka zhvilluar rezistencë gjithnjë e më të madhe ndaj tyre.

Studiuesit kanë analizuar gjenomet e 3,489 rasteve të S. Typhi të mbledhura midis viteve 2014 dhe 2019 në Nepal, Bangladesh, Pakistan dhe Indi. Ata kanë zbuluar rritje të madhe të formave shumë rezistuese ndaj ilaçeve, të njohura si XDR Typhi (Extensively Drug-Resistant Typhi).

Ky version është i paprekshëm nga antibiotikët e zakonshëm, si ampicilina, kloramfenikoli dhe trimetoprimi/sulfametoksazoli, por gjithashtu po tregon rezistencë edhe ndaj antibiotikëve më të rinj, si fluoroquinolonet dhe cefalosporinat e gjeneratës së tretë.

Përhapje globale dhe kërcënim i menjëhershëm

Për më tepër, këto lloje të superbaktereve po përhapen me shpejtësi globale. Edhe pse shumica e rasteve vijnë nga Azia Jugore, që nga viti 1990 janë identifikuar afro 200 raste të shpërndarjes globale.

Superbakteret e tifos janë gjetur në Afrikën Lindore dhe atë Jugore, por edhe në vende të zhvilluara si Britania e Madhe, Shtetet e Bashkuara dhe Kanadaja.

“Shpejtësia me të cilën po shfaqen dhe po përhapen këto lloje rezistuese është shqetësim i madh dhe tregon se kemi urgjencë për të zgjeruar masat parandaluese, sidomos në vendet me rrezik më të lartë”, ka thënë Jason Andrews, specialist i sëmundjeve infektive në Stanford University.

Lufta kundër rezistencës: Një garë me kohën

Që nga viti 2016, kur u identifikua për herë të parë një rast i XDR tifos në Pakistan, kjo formë është bërë lloji dominues në vend. Në fillim, trajtimi bazohej tek antibiotikët si quinolonet, cefalosporinat dhe makrolidet, por deri në fillim të viteve 2000, më shumë se 85% e rasteve në Bangladesh, Indi, Pakistan, Nepal dhe Singapor kishin zhvilluar rezistencë ndaj tyre.

Sot azitromicina është i vetmi antibiotik oral që ende funksionon, por edhe ky është nën kërcënim. Studimi i vitit 2022 ka zbuluar se mutacione që shkaktojnë rezistencë ndaj azitromicinës po përhapen. Nëse këto mutacione bashkohen me XDR Typhi, atëherë “jemi përballë një krize të madhe shëndetësore”.

“Mutacionet që ofrojnë rezistencë ndaj azitromicinës tashmë po përhapen, duke rrezikuar efikasitetin e të gjithë antibiotikëve oralë për trajtimin e tifos”, kanë paralajmëruar autorët e studimit.

Vaksinat, shpresa për të parandaluar katastrofën

Tifoja prek 11 milionë persona çdo vit dhe nëse nuk trajtohet, deri në 20% e rasteve janë fatale. Ekspertët theksojnë se vaksinimi është një nga mënyrat më efektive për të parandaluar përhapjen. Një studim në Indi ka llogaritur se vaksinimi i fëmijëve në zonat urbane mund të parandalojë deri në 36% të rasteve dhe vdekjeve nga tifoja.

Pakistani është vendi i parë që ka përfshirë vaksinimin kundër tifos në programin kombëtar të imunizimit. Ekspertët mjekësorë kërkojnë që edhe shtete të tjera ta ndjekin këtë shembull.

“Rezistenca ndaj antibiotikëve është një nga shkaqet kryesore të vdekshmërisë globale, më vdekjeprurëse sesa HIV/AIDS ose malaria. Aty ku janë në dispozicion, vaksinat janë një nga mjetet më të fuqishme që kemi për të shmangur katastrofën”, përfundojnë studiuesit.