-
Nga:
Shaban Maxharraj
- 8 prill 2025 08:00
- Shpërndaje në:
Publikimi i kallëzimit penal nga Komuna për Inspektoratin e Trashëgimisë Kulturore dhe paraqitja e dorëheqjes nga drejtori i këtij institucioni janë zhvillimet e reja pas ndaljes së punimeve në sheshin “Xhorxh Bush”. Kallëzimi penal i Komunës së Prishtinës në bazë të praktikave të deritashme sa i përket zhvillimit të projekteve afër monumenteve, më shumë duket të jetë bërë për efekt publik sesa përmbajtjesor. E ofrimi i dorëheqjes së drejtorit të kryeinspektorit, Imer Hakaj, të paktën sipas tij, është bërë “për shkak të mosreagimit me kohë ndaj shkelësve të ligjit”. Komuna kishte nisur punimet pa marrë pëlqim nga institucionet e trashëgimisë kulturore siç përcakton Ligji për trashëgimi kulturore
“Kallëzim për veprime në kundërshtim me ligjin dhe interesin publik”
Punimet në sheshin “Xhorxh Bush” ishin ndalur nga ITK-ja në muajin mars, për shkak se Komuna nuk kishte pajisur me pëlqim nga institucionet e trashëgimisë kulturore për të zhvilluar projekt në zonë ku gjenden katër monumente.
Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka bërë publike një pjesë të kallëzimit penal të protokolluar të hënën. Këtë e ka bërë duke sqaruar se të gjitha projektet transformuese që kanë filluar në kryeqytet, janë bllokuar dhe ndaluar nga autoritetet e qeverisë qendrore.
“Gjatë mandatit tonë qeverisës, kemi kërkuar vazhdimisht mundësi bashkëpunimi për të punuar në interes të qytetarëve të Prishtinës. Megjithatë, përpjekjet tona, në vazhdimësi janë penguar nga strukturat qeveritare, të cilat për arsye politike dhe interesa të ngushta kanë bllokuar realizimin e projekteve jetike për qytetin, madje duke shkelur ligjin”, ka shkruar ai në rrjete sociale. Sipas tij, të ndodhur në këtë situatë, jemi detyruar të ndërmarrim hapa ligjorë të nevojshëm.
“Ekipi ligjor i Komunës së Prishtinës ka nisur procedura ndaj atyre që kanë kontribuuar në bllokimin e projekteve! Kemi iniciuar kallëzim penal ndaj inspektorit të Inspektoratit për Trashëgimi Kulturore, për veprime në kundërshtim me ligjin dhe interesin publik”, ka shkruar ai. Ka shtuar se do të veprojnë me të njëjtën rrugë dhe vendosmëri ndaj çdo personi që guxon të shkelë ligjin dhe të cenojë të ardhmen e qytetarëve të Prishtinës. Kallëzimi është bërë për inspektorin Pajtim Zogaj.
“Qytetarët tanë meritojnë një qytet të zhvilluar, dhe ne do të luftojmë me çdo mjet që kemi në dispozicion për t’u siguruar atyre këtë të ardhme! Kryeqyteti po transformohet dhe nuk do të lejojmë ta bllokojë askush”, ka përfunduar Rama.
Komuna konteston statusin ligjor të Qendrës Historike
Në faqen e parë të kallëzimit – të vetmen të publikuar nga kryetari Rama – kontestohet ligjshmëria e të qenin nën mbrojte si aset i trashëgimisë kulturore Qendra Historike e Prishtinës. Aty përmendet se Ligji për trashëgimi kulturore përcakton se objektet e përfshira në Listën e trashëgimisë kulturore për mbrojtje të përkohshme duhet të jenë nën mbrojtje të përkohshme për një vit. Meqenëse Qendra Historike e Prishtinës është vendosur në Listë më 2020 dhe edhe është veç pjesë Listës së përkohshme e jo asaj të përhershme, sipas komunës, kjo paraqet shkelje. Në këtë përmendet edhe Këshilli i Kosovës për Trashëgim Kulturore, organ kolegjial që pas propozimit të institucioneve të Ministrisë së Kulturës, shqyrton asetet nëse kanë vlera për të marrë statusin e mbrojtjes së përhershme. Por Këshilli nuk vepron pa marrë propozime.
Projekti i Komunës së Prishtinës përfshin edhe hapësirat para Bibliotekës Kombëtare të Kosovës. E ky monument gëzon mbrojtje të përhershme. Dhe, Komuna ka nisur implementim të projektit që prek edhe këtë hapësirë pa pasur pëlqim që e obligon vetë Ligji të cilit i referohen disa herë në kallëzim.
Projekti për sheshin “Xhorxh Bush” qe i treti prej intervenimeve të mëdha në kryeqytet, për të cilin s’ka pajtim midis palëve. Për pasojë, Komunës i qenë ndalur punimet për projektin që peshon 18.4 milionë euro.
“Punimet kanë filluar gjatë vikendit, ku është bërë rrethimi i vendpunishtes. Në këtë hapësirë do të ndërtohet sheshi ‘Xhorxh Bush’. Hapësira ku po zhvillohen punimet gjendet brenda hapësirës së aseteve të Qendrës Historike të Prishtinës, hotelit ‘Grand’, Rektoratit dhe Radio Prishtinës. Për këto punime ende nuk është adresuar kërkesë për pajisje me leje në institucionet e trashëgimisë kulturore, ndërsa nga pala u njoftuam se janë pajisur nga Komuna e Prishtinës me pëlqim për lejimin e punimeve”, shkruhet në procesverbalin e Inspektoratit të Trashëgimisë Kulturore të nënshkruar më 12 mars nga inspektori Pajtim Zogaj.
Te masa e marrë qartësohet se është bërë ndalim i punimeve.
“Ndalohen punimet. Vendosen shiritat dhe shenjat zyrtare. Obligohet pala që të pajiset me leje nga institucionet e trashëgimisë kulturore në afatin prej 30 ditësh”, shkruhet në Procesverbalin e Inspektoratit të Trashëgimisë Kulturore.
Inspektori: Prokuroria do ta hedhë poshtë kallëzimin
Megjithëse zyrtarët komunalë kishin thënë se punimet do të vazhdojnë, ata kanë vepruar ndryshe. Pas pak ditësh kanë dorëzuar projektin voluminoz në institucionet e trashëgimisë kulturore.
Pas publikimit të Kallëzimit penal, inspektori i trashëgimisë kulturore, Pajtim Zogaj ka thënë se situata është krejt e thjeshtë.
“Ditën që i kemi ndalur punët, drejtori i Drejtorisë për Transformim, Gëzim Kastrati ka thënë se: ‘po na e bëni këtë për qëllime politike’. Vetë e kam udhëzuar që të bëjë kallëzim penal ndaj neve nëse mendon që po e keqpërdorim detyrën. E paskan bërë kallëzimin. Tash prokuroria ia hedh poshtë edhe bëhet e qartë që ne e kemi kryer punën mirë”, ka thënë ai.
Dorëheqja “për shkak të mosreagimit me kohë ndaj shkelësve të ligjit”
Por pas publikimit të kallëzimit penal, drejtori i Inspektoratit, Imer Hakaj, ka ofruar publikisht dorëheqjen.
Nëpërmjet rrjeteve sociale ka thënë se beteja për drejtësi do të vazhdojë ndaj të gjithë shkelësve të Ligjit për trashëgimi kulturore, për ndërhyrjet e paautorizuara lidhur me punimet në sheshin “Xhorxh Bush” në Prishtinë.
“Përgjegjës për të gjitha veprimet e ndërmarra deri më tani jam dhe mbetem vetëm unë, si drejtor i Inspektoratit për Trashëgimi Kulturore, duke u nisur nga udhëzimi dhe miratimi për inspektim për Inspektorin e ITK-së. Personalisht, tani ndiej përgjegjësi të plotë zyrtare për mosveprimet me kohë ndaj shkelësve të ligjit për trashëgimi kulturore nga ana e Komunës së Prishtinës”, ka shkruar ai. Ka thënë se nuk ndalet asnjëherë në angazhimin e tij për drejtësi dhe se nga funksioni zyrtar, njeh vetëm ligjin dhe kurrë grupet e interesave ditore.
“Gjatë ditëve në vijim do të informoheni për të gjitha veprimet institucionale. Ndërkohë, nga sot ofroj dorëheqjen time nga detyra zyrtare për mosndërmarrjen e veprimeve me kohë. Ndiej përgjegjësi për këtë dhe kërkoj nga ministri im, z. Hajrulla Çeku, largimin tim të menjëhershëm nga detyra, për shkak të mosreagimit me kohë ndaj shkelësve të ligjit”, ka përfunduar ai. KOHA ka kërkuar sqarime shtesë, por Hakaj nuk ka dhënë detaje të tjera.
Zyrtarët komunalë në ditën e ndaljes së punimeve kishin thënë se bëhej fjalë për qasje bllokuese politike. Por në anën tjetër kanë ndjekur procedurat ligjore.
Ligji për Trashëgimi Kulturore përcakton se në situata ku zhvillohen punime afër monumenteve duhet leje me shkrim.
“Cilado ndërhyrje qё ndikon nё tërësinë ose vlerat e trashëgimisë kulturore, kërkon leje të shkruar nga institucioni kompetent”, përcaktohet në nenin 4 të Ligjit për Trashëgimi Kulturore. Aty po ashtu bëhet e ditur se institucioni kompetent urdhëron ndaljen e menjëhershme për një periudhë të pacaktuar kohore të çdo lloj pune të paautorizuar në trashëgiminë kulturore.
“Aplikimi për leje për ndërtimin e ndërtesave ose krijimtari tjetër brenda zonës së mbrojtur të një monumenti arkitektural, ose brenda një hapësire konservuese arkitekturale, ose që ndikon nё mjedisin e një asambleje, paraqitet për shqyrtim në institucionin kompetent. Institucioni kompetent ka veto mbi dhënien e një lejeje të tillë. Nëse institucioni kompetent nuk përgjigjet brenda 15 ditëve në lidhje me aplikimin për ndërtimin e ndërtesave ose zhvillimeve të tjera, leja mund të përcaktohet nga autoriteti relevant për planifikim dhe ndërtim”, përcaktohet në nenin 9.
Ligji specifikon edhe zonën e mbrojtur përreth monumenteve.
“Monumentet arkitekturale nën mbrojtje të përkohshme ose të përhershme kanë një zonë tё mbrojtjes që është 50 metra nga perimetri i monumentit. Kjo zonë e mbrojtjes mund të zgjerohet ose ngushtohet dhe përcaktohet në planin e institucionit kompetent dhe në planet hapësinore relevante në pajtueshmëri me nenin 2 të Ligjit nr. 2003/14 për planifikim hapësinor”, shkruhet në nenin 6 të ligjit.
