Artnews – Në fund të vitit të kaluar, një fermer në Turqinë lindore zbuloi një mozaik të rrallë romak, kryesisht të paprekur, ndërsa mbillte një kopsht me qershi. I shtrirë pothuajse në një mijë metra katrorë, mozaiku mendohet si shembulli më i madh i këtij lloji i zbuluar në vend.
I fshehur për qindra vjet nën 50 centimetra në tokë në fshatin Salkaya në provincën Elaziğ, 300 milje në lindje të kryeqytetit të Turqisë, Ankara, mozaiku besohet të jetë punuar në fund të shekullit III.
“Është i pari i llojit të tij që ka mbijetuar deri në ditët e sotme si një i tërë dhe në portretizimin e kafshëve, të cilat të gjitha dikur u gjetën këtu”, ka thënë Emre Çayır, arkeologu kryesor në gërmim. “Mund të ketë mozaikë më të mëdhenj në Turqi, por ato përbëhen nga modele gjeometrike ose subjekte mitologjike”. Muzeu shtetëror i Arkeologjisë dhe Etnografisë i Elazığ po mbikëqyr gërmimin.
Me një leopard të rrallë të Anadollit, mozaiku është krijuar si “mozaiku Salkaya”. Ai tregon një seri skenash gjuetie, duke përfshirë një luan që ndjek një dhi, një leopard që vret një struc, zagarë që rrinë në qoshe, një derr të egër dhe një dre që ikën nga kthetrat e një ariu. Përshkruhen momente më të qeta, zogjtë e gjahut pushojnë poshtë pemëve të shegës dhe pranë trëndafilave që lulëzojnë. Çayır tha se skenat portretizojnë “një shprehje të ciklit të përjetshëm të natyrës”.
“Luani dhe ariu përfaqësojnë autoritetin në traditën romake dhe përshkrimi i qenve të gjuetisë na kujton se njerëzit janë pjesë e zinxhirit ushqimor, mjeshtrit përdorën metaforën për të përcjellë këto ide”, shtoi ai.
Fermeri Mehmet Emin Sualp, bleu tokën dhe filloi të mbillte fidanë qershie në vitin 2023. Në shtator, thuhet se ai u përplas me mozaikun ndërsa gërmonte dhe kontaktoi muzeun shtetëror në Elaziğ. Arkeologët përfunduan punën e konservimit këtë vit. Ata thanë se një banjë, një shtëpi kulti dhe disa ndërtesa të tjera mund të kenë ekzistuar në zonën e afërt që përfshin 65,000 metra katrorë. Një rrugë bazalti, kanal vaditës dhe një kalkatorium potencial për prodhimin e verës janë zbuluar gjithashtu nga arkeologët.
Ministria e Kulturës e Turqisë nuk ka vendosur ende nëse mozaiku do të zhvendoset. Një mundësi është të ndërtohet një kompleks në vend në mënyrë që mozaiku të mund të qëndrojë në vend. Këto plane do të varen nga çfarë tjetër do të gjendet gjatë procesit të gërmimit, ka thënë guvernatori i provincës Numan Hatipoğlu.
