Arti si ndihmesë në marrëdhëniet SHBA–Evropë

Pasiguria e udhëtarëve evropianë për ta vizituar SHBA-në nuk është ende e dukshme në shifrat zyrtare, ashtu siç është për vizitorët kanadezë, por Eric Dresin, sekretari i përgjithshëm i Shoqatave të Agjentëve dhe Operatorëve të Udhëtimeve Evropiane, deklaroi të premten e kaluar në “New York Times”, se priten “kohë të turbullta”. Por arti mund të ketë rol në marrëdhëniet e reja që janë me shumë pikëpyetje

A mund të ndihmojnë kryeveprat e artit evropian për të zbutur përçarjet midis botës së vjetër dhe asaj të re? Është një shpresë, thonë zyrtarët në Koleksionin Frick në New York, i cili rihap dyert muajin e ardhshëm pas një rinovimi pesëvjeçar, me një kosto prej 220 milionë dollarësh.

Axel Rüger, drejtori i muzeut, i cili ka filluar me një grumbullim kryeveprash evropiane, përfshirë Rembrandtin dhe Vermeerin, shpreson që arti i tij mund të jetë një kujtesë e lidhjeve SHBA–Evropë në këto kohë politike të turbullta.

“Po i qasemi një kohe kur kultura dhe arsimi nuk po shihen si prioritete”, thotë Xavier Salomon, zëvendësdrejtor i Frick, në një prezantim të muzeut të rinovuar javën e kaluar. 

“Është një gabim i madh, sipas mendimit tim, dhe shpresoj që një vend si ky t’u japë njerëzve mundësinë të mendojnë për rolin e kulturës në jetët tona”.

Frick, që ka nisur me koleksionin e Henry Clay Frick, industrialistit nga periudha e “Robber Baron”, ka qenë prej kohësh një oazë nga intensiteti i qytetit – një shtëpi në një stil të madh, por me një ndjesi të përgjithshme shtëpiake. Tani mund të jetë diçka më shumë – një kujtesë se kultura dhe udhëheqja evropiane dikur janë vlerësuar shumë nga ata që udhëhoqën fuqinë amerikane.

Pasiguria e udhëtarëve evropianë për ta vizituar SHBA-në nuk është ende e dukshme në shifrat zyrtare, ashtu siç është për vizitorët kanadezë, por Eric Dresin, sekretari i përgjithshëm i Shoqatave të Agjentëve dhe Operatorëve të Udhëtimeve Evropiane, deklaroi të premten e kaluar në “New York Times”, se priten “kohë të turbullta”. 

Karakteri i vjetër i muzeut, i përmirësuar nga arkitektja Annabelle Selldorf, tani vjen me galeri shtesë në katin e sipërm. Ajo përfshin portretin e Comtesse d'Haussonville nga Ingres dhe pikturën e George Romneyt, “Lady Hamilton si 'Natyra’”, si dhe panele murale të François Boucher me fëmijë që kërcenin.
“Koleksioni i tërë, në fund të fundit, vjen nga Evropa” tregoi Rüger, i sapoemëruar si drejtor i Frick pas shërbimit si sekretar i Akademisë Mbretërore të Arteve në Londër dhe kurator i pikturave holandeze në Galerinë Kombëtare në Londër.

Rüger thekson se Frick nga Pensilvania që bëri pasurinë e tij në çelik, “fillimisht tërhoqi vëmendjen nga arti anglez dhe estetika e shtëpive të fshatrave angleze. Nuk ishte aq e qëllimshme sa tingëllon tani, por amerikanët i shihnin paraardhësit e tyre, dhe shumë prej tyre vinin nga Evropa”. 

Muzeu rihap dyert në një kohë kur tarifat reciproke, megjithëse nuk janë drejtpërdrejt të synuara për artin, mbizotërojnë mbi një treg tashmë të ngadalësuar nga normat e larta të interesit, inflacioni, pasiguria gjeopolitike dhe një ndryshim në shijet e publikut. Tregtarët globalë janë këtë fundjavë në Hong Kong, në “Art Basel”, duke shpresuar që të tërheqin blerësit kinezë dhe aziatikë përsëri në tregun që dominon shitjet amerikane.

Në të njëjtën kohë, administrata Trump po kërcënon t’i shkurtojë fondet për Institutin e Shërbimeve të Muzikës dhe Bibliotekave, i cili ofron financime për muzetë dhe bibliotekat në të gjithë SHBA-në. Keith Sonderling, drejtor i përkohshëm i agjencisë, tregoi se planifikon ta çojë atë drejt promovimit të “përjashtueshmërisë amerikane” dhe kultivimit të “dashurisë për vendin”.

Të enjten e kaluar, Trumpi lëshoi një urdhër ekzekutiv – “Rikthimi i së Vërtetës dhe Shëndetit në Histori të Amerikës” – duke premtuar të eliminojë “narrativat ndarëse” nga muzetë e Institutit Smithsonian dhe Kopshti Kombëtar i Kafshëve, dhe të rivendosë “monumentet, memorialet, statujat, shenjat” që janë hequr gjatë pesë vjetëve të fundit. Një fletë informacioni që përshkruan urdhrin tregoi se do të përqendrohet në heqjen e “ideologjisë antiamerikane".

Në qershor, Frick do të zbulojë “Letra Dashurie” të Vermeer – “Misto dhe Shërbëtori” nga Frick dhe dy huazime, “Letra Dashurie” nga Rijksmuseum, Amsterdam, dhe “Gruaja që shkruan një letër me shërbyesen e saj” nga Galeria Kombëtare e Irlandës.

Salomon deklaroi se askush nuk është i sigurt nëse zonjat po shkruajnë ose po marrin letra dashurie, por temat e shkëmbimit të letrave dhe shkëmbimeve epistolare në mjedise shtëpiake të shekullit të 17-të janë të pranishme. “Ato mund të jenë lista shpenzimesh, kush e di?”

“Arti nga e kaluara është gjithmonë i rëndësishëm, dhe ndërsa historia ndryshon rreth këtyre veprave, ato marrin një kuptim tjetër”, ka thënë Salomon, duke treguar për “Kalorësin Polak” të Rembrandtit, në Koleksionin Frick, që mori titullin shumë më vonë pasi është pikturuar. Ai u bë një simbol i luftës për lirinë e Polonisë dhe më vonë, në huazim në Poloni, një simbol i mbështetjes për qëndresën e Ukrainës ndaj Rusisë.