Një kontroll vjetor për lëvizjen klimatike

Berkley – Ky vit ishte një vit i trazuar në shumë mënyra. Teksa goditjet e ndërlidhura me klimën u bënë edhe më të përhapura dhe të rënda, pushtimi rus i Ukrainës shkaktoi një krizë globale energjetike që vazhdon të prekë jetën dhe jetesën e miliona njerëzve. Pas asaj tronditjeje, valët e të nxehtit të paprecedentë në të gjithë Evropën, Azinë dhe Amerikën e Veriut, dhe më pas përmbytjet shkatërruese në Pakistan, nxorën në pah urgjencën e reduktimit të varësisë sonë nga karburantet fosile dhe riformësimit të sistemeve tona të energjisë.

Për fat të mirë, zhvillime të tjera të mëdha në vitin 2022 ofruan terren për shpresë. Miratimi i Aktit të SHBA-së për Reduktimin e Inflacionit – investimi më i madh për reduktimin e emetimeve në historinë e vendit – është arritje historike. Historikisht, Shtetet e Bashkuara kanë qenë ndotësi më i madh me karbon në botë dhe një nga ngecjet më të mëdha në forumet ndërkombëtare. Por tani, IRA duhet ta vendosë atë në një kurs për t’i reduktuar ndjeshëm emetimet e veta, gjë që do të ndihmojë në uljen e çmimeve të energjisë së rinovueshme në mbarë botën. Shumë tregje dhe vende në zhvillim do të kenë shans për t’i kapërcyer termocentralet me qymyr.

Po, lobistët e karburanteve fosile po i shtyjnë qeveritë në Afrikë dhe kudo tjetër që të investojnë në zhvillimin e gazit natyror në përgjigje të krizës energjetike. Shumë projekte të planifikuara rishtazi do të ishin “bomba karboni” që do të lëshonin më shumë se një miliard ton dyoksid karboni gjatë jetës së tyre. Por lëvizja klimatike nuk ka humbur kohë për të bërë thirrje për këto përpjekje dhe për të denoncuar “turrjen për gaz” në Afrikë.

Si rezultat, tubacioni i naftës bruto i Afrikës Lindore (EACOP) ka pësuar pengesë pas pengese. Me 22 banka komerciale dhe sigurues që u tërhoqën nga projekti, fushata StopEACOP po fitonte vrull përpara Konferencës së Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike (COP27) në nëntor, ku e çoi mesazhin në shtëpi.

COP27 ishte moment madhor për lëvizjen klimatike në vitin 2022. Megjithëse vendi pritës, Egjipti, ofroi pak hapësirë qytetare për t'u mobilizuar, organizatat u përshtatën duke punuar përmes rrjeteve dhe koalicioneve ekzistuese globale për të nxitur angazhime më kuptimplote për dekarbonizimin, mbrojtje të të drejtave të njeriut dhe financimi.

Në fund, konferenca krijoi një marrëveshje për të formuar një fond të veçantë global për të kompensuar vendet e cenueshme për “humbjet dhe dëmtimet" që lidhen me klimën. Duke pasur parasysh se ekonomitë e përparuara kishin refuzuar prej kohësh as ta diskutonin këtë çështje, kjo është fitore e madhe – e nxitur nga aktivistët e vijës së parë dhe zëdhënësit nga i gjithë Jugu Global. Por marrëveshja përfundimtare e samitit nuk përfshinte ndonjë gjuhë specifike për nevojën për të hequr dorë nga karburantet fosile.

Së fundi, zhvillime të tjera pozitive të politikës klimatike në vitin 2022 përfshinin nisjen e Partneriteteve të Tranzicionit të Vetëm të Energjisë në Indonezi, Afrikën e Jugut dhe Vietnam. Me qëllimin për të ndihmuar vendet që të kalojnë karburantet fosile, JETP-të – nëse bëhen siç duhet – mund të jenë ndërruesit e lojës në tranzicionin global drejt energjisë së rinovueshme.

Komuniteti ndërkombëtar bëri gjithashtu më shumë për të mbrojtur natyrën në vitin 2022. Ndërsa viti po mbyllej, qeveritë në Konferencën e OKB-së për Biodiversitetin (COP15) miratuan Kornizën Globale të Biodiversitetit Kunming-Montreal Post-2020 – një marrëveshje që shumë vëzhgues po e krahasojnë me Marrëveshja historike e Parisit 2015 për klimën. Me një angazhim për të mbrojtur 30% të të gjitha zonave tokësore dhe detare deri në vitin 2030, korniza hap një kapitull të ri, pas dështimit kolektiv për të përmbushur ndonjë nga Objektivat e Biodiversitetit Aichi për vitin 2020.

Qeveritë dhe palët e tjera të interesuara më në fund po e pranojnë se ndryshimi i klimës dhe humbja e biodiversitetit janë të lidhura pazgjidhshmërisht. Pyjet e shiut dhe shkurret nuk janë vetëm habitate për miliona specie. Ato janë gjithashtu thelbësore për ngadalësimin e ritmit të ngrohjes globale, sepse thithin dhe ruajnë sasi të mëdha të CO2. Shkencëtarët kanë treguar se ruajtja, restaurimi i ekosistemit dhe menaxhimi më i mirë i zonave natyrore mund të kontribuojnë mbi një të tretën e reduktimeve të emetimeve që na nevojiten deri në vitin 2030.

Marrëveshja COP15 gjithashtu pranon në mënyrë eksplicite se popujt indigjenë janë thelbësorë për mbrojtjen e natyrës dhe u bën thirrje vendeve të pasura të mobilizojnë 30 miliardë dollarë në vit në financimin e biodiversitetit për vendet në zhvillim deri në vitin 2030.

Por vendosja e objektivave është thjesht hapi i parë. Ne duhet të lëvizim me një ritëm të paprecedentë për të rivendosur biodiversitetin dhe për ta ndaluar ngrohjen globale. Kjo do të thotë të qëndrosh vigjilent ndaj përpjekjeve të interesave të veta për të bllokuar progresin dhe për t'iu kundërvënë zgjidhjeve të rreme – të tilla si kompensimi i karbonit, energjia bërthamore dhe thyerjen hidraulike. Rivendosja e natyrës nuk duhet të bëhet në kurriz të komuniteteve lokale. Për të krijuar dhe ushqyer një marrëdhënie më të shëndetshme me mjedisin, ne duhet të marrim shenjat tona nga popujt indigjenë.

Jashtë konferencave të OKB-së dhe sallave të këshillit të korporatave, një revolucion i qetë po merr shpejtësi. Ata që kërkojnë më shumë financime për sistemet e energjisë së rinovueshme në pronësi vendëse po depërtojnë përmes barrierave të gjata dhe po refuzojnë të margjinalizohen. Ata po ndërtojnë një konsensus të ri dhe po bëjnë të qartë se çështjet e drejtësisë klimatike janë të panegociueshme.

Unë e konsideroj këtë revolucion të qetë si një nga gjërat më emocionuese që ka ndodhur gjatë dekadës së fundit. Ndërveprimi ciklik i progresit dhe retrogresionit është një tipar i qëndrueshëm i politikëbërjes – dhe i vetë natyrës. Rënia e pashmangshme duhet të përballet jo me dëshpërim, por me shpresë për ngritjen e ardhshme. Ndërsa kriza energjetike e vitit 2022 krijoi një pretekst të ri për ata që mbrojnë investime më të mëdha në lëndët djegëse fosile, investime të tilla po bëhen me shpejtësi humbje financiare, sepse burimet e rinovueshme po bëhen më të lira se karburantet fosile.

Në mbarë botën, komunitetet, qytetet, qytetet dhe rajonet po eksperimentojnë me zgjidhje kreative klimatike. Ne duhet të identifikojmë ata që funksionojnë, ta mobilizojmë mbështetjen për ta dhe t'i rrisim ato. Kështu do të nisim fazën e ardhshme vendimtare të luftës dhjetëvjeçare kundër ndryshimeve klimatike dhe shkatërrimit të mjedisit.

(May Boeve është drejtoreshë ekzekutive e 350.org. Komenti është shkruar për rrjetin botëror të gazetarisë, “Project Syndicate”, pjesë e të cilit është edhe “Koha Ditore”.)