Kur 11 anëtarë e trupës së baletit të të rinjve të teatrit “Cottbus Piccolo” rrotullohen nëpër skenë, energjia është elektrizuese. Shfaqja “Move On Move Over” sillet rreth temave të kohës, luftës dhe migrimit.
Për regjisorin e teatrit Reinhard Drogla, produksioni është kulmi i sezonit të ardhshëm. “Të rinjtë janë shpresa jonë”, thotë ai.
Ka shumë arsye për të qëndruar optimist, pavarësisht situatës politike në vend si kthesa e votuesve drejt partisë populliste të ekstremit të djathtë Alternativa për Gjermaninë (AfD) në pjesën më të madhe të ish-Gjermanisë Lindore.
Rreth 120 kilometra në jug të Berlinit, Cottbus është një qytet me madhësi mesatare në rajonin e Brandenburgut. Parlamenti i shtetit të Brandenburgut mbajti zgjedhjet e shumëpritura më 22 shtator.
Partia nacionaliste e ekstremit të djathtë ka parë fitore historike kohëve të fundit.
Në zgjedhjet shtetërore në Thuringia dhe Saksoni më 1 shtator, AfD mori më shumë se 30 për qind të votave - tani është partia më e fortë atje.
Shumë kanë frikë se mund të ketë ndikime negative në sektorin kulturor nëse partia rritet. Drejtori i Teatrit, Piccolo Drogla, pranon se është i shqetësuar, por dëshiron të përhapë një mesazh pozitiv: “Mos ki frikë!”.
AfD ka qenë prej kohësh e përfaqësuar në parlamentin federal të Gjermanisë dhe në parlamentet shtetërore të Gjermanisë, si dhe në shumë parlamente lokale. Politikanët e AfD-së ulen në komitete të rëndësishme dhe ndihmojnë në vendosjen se kush do të emërohet në poste të ndryshme dhe cilat organizata do të marrin fonde — përfshirë edhe sektorin kulturor. Partia e ekstremit të djathtë është në mënyrë të qartë kundër “multikulturalizmit”. Paralajmërojnë se emigracioni do të shkaktojë kolapsin e shtetit gjerman për shkak të asaj që e quajnë “tolerancë e keqkuptuar”.
Historiani bashkëkohor me bazë në Karlsruhe, Rolf-Ulrich Kunze, e sheh qëndrimin e partisë si një kërcënim të madh për sektorin kulturor. “AfD nuk e percepton kulturën si diçka që bashkon njerëzit, por përkundrazi abuzon dhe përdor kulturën për të ndarë njerëzit nga njëri-tjetri”, thotë Kunze. Ai sheh paralele të qarta midis modelit kulturor të AfD-së dhe atij të partisë naziste të Hitlerit. “Koncepti nazist i kulturës ishte racist, autoritar dhe identitar. Dhe ne i gjejmë të gjitha këto karakteristika - në një formë bashkëkohore - edhe në AfD”.
Arnold Bischinger është drejtori i kështjellës “Beeskow” në Beeskow, Brandenburg, shtëpia e Muzeut Rajonal Oder-Spree. Ekspozita aktuale e muzeut tregon historitë e njerëzve që kanë ardhur e kanë shkuar nga rajoni – qofshin refugjatë, punëtorë me kontratë të Gjermanisë Lindore apo njerëz që janë kthyer nga Gjermania Perëndimore. Përfshin fotografi, artefakte dhe histori, ndërsa eksploron arsyet pse njerëzit largohen nga atdheu i tyre ose zgjedhin të kthehen.
Shkurtimet e buxhetit nga këshilli i rrethit, i cili financon Muzeun, ose tërheqja e statusit jofitimprurës të shoqatës që e sponsorizon atë, mund të jenë në kartat e politikës së re.
“Çdo gjë që nuk është fillimisht 'gjermane' nuk ka asnjë shans për AfD”, thotë Bischinger, duke shpjeguar se koncepti i tyre i kulturës është identitar, pra i orientuar etnikisht dhe racist. Por nëse partia është serioze për “emigrimin” që kërkon, ai thotë se “çdo i dyti do të duhet të largohet”.
“Kultura i bashkon njerëzit”, thotë Bischinger. Krijon një mundësi për debat publik, shton ai. “Nëse ky debat publik nuk është më i mundur, shoqëria jonë do të varfërohet”.
Arti që hedh një vështrim kritik ndaj racizmit, populizmit të krahut të djathtë ose ekstremizmit të krahut të djathtë shpesh sulmohet nga e djathta, vëzhgon sociologia Ute Karstein nga Universiteti i Leipzigut. Për shembull, AfD sulmon rregullisht qendrat kulturore dhe institucionet që janë kritike ndaj saj.
“Ata pretendojnë se po propagandohet ekstremizmi i majtë. Më pas shkojnë në këshillat vendorë me akuzën dhe pyesin pse ende financohen këto institucione, duke thënë se kjo shkel parimin e neutralitetit. Politikanët vendas ndonjëherë janë aq të shqetësuar nga kjo sa ata shkurtuan fondet”, thotë Karstein.
Në rajonin e Thuringias, ku aktualisht po formohet një qeveri pas zgjedhjeve të 1 shtatorit, institucionet kulturore po diskutojnë se si t'i përgjigjen ndikimit të populistëve të ekstremit të djathtë.
Shkrimtarja gjermane, Daniela Danz, nënkryetare e Akademisë së Shkencave dhe Letërsisë në Mainz, sheh retë e errëta që shfaqen mbi projektin e demokracisë “Denk Bunt”, i cili financohet bashkërisht nga qeveria federale dhe ajo shtetërore dhe punon drejt arritjes së “demokracisë, tolerancës dhe hapja ndaj botës”.
“Nëse AfD përdor pakicën e saj bllokuese, projekti është në prag të kolapsit”, thotë Danz për radion publike gjermane.
As teatri kritik dhe as orkestrat multikulturore nuk përshtaten me imazhin tradicional të AfD-së me qendër në Gjermani – dhe sigurisht jo klubet e natës së majtë si Kalif Storch në qytetin gjerman Erfurt. Përveç funksionimit si një klub vallëzimi, kjo ish-depo hekurudhore pret shfaqje nga artistë “drag”, si dhe punëtori “queer”.
“Është e qartë se ne jemi një gjemb në këmbë për të djathtën ekstreme”, thotë shefi i klubit Hubert Langrock. Ai beson se sulmet nga banditët e krahut të djathtë, që ndodhën së fundmi në Qendrën Rinore Autonome në Erfurt, mund të ndodhin edhe në Kalif Storch. Ndërkohë, Langrock thjesht po pret të shohë se çfarë do të ndodhë.
