Artnews – Gjatë vetëm tre muajve të këtij viti, tri galeri të mesme amerikane janë mbyllur në Meksiko, kryeqytetin e Meksikës. Përfshihen “Morán Morán” me seli në Los Angeles, “Deli” dikur me seli në New York dhe “Commonwealth and Council” me seli nëLos Angeles. Asnjë prej tyre nuk kishte qenë aty për më shumë se tre vjet.
Duke kërkuar të zgjerojnë biznesin e tyre në një nga kryeqytetet më të zhurmshme të artit në botë, galeritë u përballën me kostot në rritje të transportit, probleme me doganat dhe vështirësi për të gjetur një vend në tregun vendas. E gjithë kjo e bëri programimin të vështirë për t’u mbajtur për këto galeri.
Një faktor tjetër që kontribuon në këto mbyllje është mospërputhja midis ndikimit të Meksikos dhe madhësisë relativisht të vogël të tregut të tij. Megjithëse Meksika krenohet me një skenë të konsiderueshme arti, me qindra muze, festivale, hapësira të pavarura arti, rezidencat dhe galeritë, tregu atje nuk është shumë i madh. Burimet thonë se numri i koleksionistëve seriozë është nën 20, me një treg ndihmës prej vetëm disa qindra. Shumica e muzeve i përkasin shtetit dhe kanë pushuar së mbledhuri art dekada më parë, duke lënë galeristët pa klientë institucionalë.
“Nuk është domosdoshmërisht e çuditshme që ato u mbyllën. Është e çuditshme që ata u hapën në radhë të parë” ka thënë Issa Benítez qe drejton “Proyecto Paralelo”. “Është besimi që është befasues, nocioni i tyre se Meksika është një treg i fortë”
GAMA u krijua në vitin 2020, për të lobuar te zyrtarët e qytetit për të lënë galeritë të rihapen me masa sanitare gjatë pandemisë Tani ka 26 anëtarë, me 2–3 kandidatë të rinj për hyrje në radhë. Sipas Benítezit, asnjë nga anëtarët e bordit të GAMA-s nuk i ka takuar ndonjëherë drejtorët e galerive të mbyllura. “Ne nuk i njohim ata, ata kurrë nuk na kontaktuan”.
“Askujt nuk i pëlqen një turist”, ka thënë Chris Sharp në një intervistë në lidhje nga distanca. Sharp, i cili themeloi “Lulu” në Meksiko 11 vjet më parë, e përshkroi tregun lokal të artit si një nga më të vështirët për tu depërtuar për galeristët amerikanë. “Meksika ka një marrëdhënie të kuptueshme antagoniste me fuqitë perandorake. Nëse vjen nga këtu, duhet të punosh shumë për t'u integruar”. “Lulu” u mbyll në 2023.
Ka shumë faktorë që e bëjnë Meksikën tërheqës për galeritë amerikane. E para është forca e dollarit, e cila i mban kostot operative të ulëta. “Nuk është një nevojë e madhe për të shitur shumë për të qëndruar në biznes”, tregon Sharp. Një faktor tjetër është interesi universal i artistëve për të shfaqur në Meksikë. “Artistët tanë ishin gjithmonë shumë të emocionuar për mundësinë e të pasurit një ekspozitë këtu”, ka treguar Aurélie Vandewynckele, drejtoresha e “Morán Morán” në Meksiko.
Sipas Kibum Kim, bashkëdrejtor i “Commonwealth and Council”, “që nga fillimi, nuk ishte domosdoshmërisht një pritshmëri të madhe financiare, por si një platformë për artistët tanë dhe që të ishte një mënyrë për të takuar koleksionistët”. Kishte çështje logjistike për drejtimin e një programi ekspozimi në dy qytete, plus pjesëmarrjen në panaire.
Sipas Vandewynckele, operacionet e “Morán Morán” gjithashtu hasën në vështirësi më të mëdha në mes të vitit 2023, veçanërisht me doganat, të cilat u bënë më të rrepta gjatë administratës së fundit presidenciale. “Kishte disa ndryshime. Dhe kjo vonoi gjithçka. Ata po kërkonin dokumente për të nxjerrë vepra që nuk i kishin kërkuar kurrë më parë”. Së bashku me kostot në rritje të transportit pas pandemisë, operimi në Meksikë u bë shpejt i paqëndrueshëm.
Asnjëra prej tyre nuk e shqetëson Benitezin. “Tregu i artit në Meksikë është i pasigurt, por ka qenë gjithmonë kështu”. Galeristët vendas kanë mësuar të marrin parasysh paparashikueshmërinë. “Por të ulesh si një UFO, pa asnjë artist meksikan në listë, tani kjo është shumë e komplikuar”.
