Vdekjet e mistershme në Kashmir

Kur të rinjtë ende nuk ishin kthyer në mëngjes, familja lajmëroi në polici mungesën e tyre. Për një muaj policia, ushtria dhe ekipet lokale të shpëtimit i kërkuan, por nuk gjetën njeri. Më pas, më 13 mars, telefoni i Sadiqut cingëroi. Kërkuesit kishin gjetur trupin e Riyazit në një kanal. Tri ditë më vonë, trupi i Showkatit gjithashtu u shfaq në të njëjtin kanal

Djem të rinj u zhdukën. Trupat e tyre të pajetë u gjetën disa javë më vonë në kanale. Autoritetet pretendojnë se ata u mbytën ose kryen vetëvrasje. Gujjarët e Kashmirit refuzojnë ta besojnë këtë.

Kur trupi i Showkat Ahmadit u gjet, ai kishte plagë dhe një sy të gjakosur. Flokët e tij po i binin dhe lëkura në duart dhe këmbët e 18-vjeçarit po zhvishej, kujton babai i tij, Mohamad Sadiq.

Ishte 16 marsi, tri ditë pasi Sadiq kishte mësuar se djali i tij i madh, Riyaz, 25 vjeç, kishte vdekur gjithashtu. Trupat e pajetë të tyre u gjetën një muaj pasi ishin zhdukur.

Sipas raportit zyrtar të zyrtarëve të zbatimit të ligjit, Showkat dhe Riyaz u mbytën në një kanal në rajonin Kulgam të Kashmirit të administruar nga India, rreth 10 km nga shtëpitë e tyre. Raportet e tyre, pas vdekjes, tregojnë për vetëvrasje të mundshme.

Por Sadiq - dhe shumë në komunitetin fisnor Gujjar të cilit i përket familja - refuzojnë ta besojnë këtë. Sadiq pranoi se ai nuk është i sigurt se kush është përgjegjës për zhdukjen dhe vdekjen e djemve të tij – nëse ishin agjencitë e sigurisë apo një grup i armatosur. Megjithatë, kushdo qoftë ai, Sadiq tha se ai është i bindur se po bëhej fjalë për vrasje.

“Ky nuk ishte një aksident”, tha babai 72-vjeçar, me zërin e tij të ngjirur nga ankthi ndërsa fliste me “Al Jazeeran” jashtë shtëpisë së tij.

Të afërmit dhe anëtarët e familjes ishin mbledhur për t’i ofruar mbështetje. 

“Ata u torturuan dhe u vranë”.

Edhe pse Qeveria i mohon këto akuza, ka një mosbesim të thellë në rajon për versionet zyrtare. Rajoni është tronditur nga një valë zhdukjesh së fundmi – me trupa të pajetë që shfaqen javë më vonë. Mukhtar Ahmad Awan, një 24-vjeçar, i cili gjithashtu u zhduk së bashku me Riyaz dhe Showkat, ende nuk është gjetur.

Kjo mungesë besimi në Qeveri është theksuar nga historia e Kashmirit. Që nga fillimi i një revolte të armatosur kundër Indisë në vitin 1989, midis 8 mijë dhe 10 mijë banorë të Kshmirit janë zhdukur, sipas Shoqatës së Prindërve të Personave të Zhdukur (APDP), një kolektiv i të afërmve të viktimave të zhdukjeve në Kashmir.

“Djemtë e mi u vranë brutalisht”, këmbënguli Sadiq.

Një vizitë tragjike në dasmë

Në tokat e qeta të kullotave të Chandarkootit, rreth 68 km nga Srinagari, qyteti më i madh në Kashmir, një peizazh kodrinor i mbuluar me pemë arre dhe shelgje strehon kope delesh që i përkasin komunitetit lokal Gujjar.

Më 13 shkurt, Riyaz, Showkat dhe Mukhtar u larguan nga fshati i afërt Qazigund për të marrë pjesë në një martesë në zonën e afërt Ashmuji të rrethit Kulgam. Ata nuk arritën kurrë në vendngjarje.

Sadiq u përpoq t’i telefononte djemtë e tij rreth orës 18:10, tha ai. Por telefonat ishin të fikur.

“Ne i kërkuam me dëshpërim pranë vendit të ngjarjes, në Kulgam, dhe të gjitha vendeve që mund të mendonim”, tha ai. 

Në orën 19:00, familja lajmëroi policinë. Kur të rinjtë ende nuk ishin kthyer në mëngjes, ata shkuan në stacion policor dhe lajmëruan mungesën e tyre.

Për një muaj policia, ushtria dhe ekipet lokale të shpëtimit i kërkuan, por nuk gjetën njeri. Më pas, më 13 mars, telefoni i Sadiqut cingëroi.

Kërkuesit kishin gjetur trupin e Riyazit në një kanal. Tri ditë më vonë, trupi i Showkatit gjithashtu u shfaq në të njëjtin kanal.

Eksperti mjekoligjor Azia Manzoor Bhat, i cili ekzaminoi trupin e Riyazit në Spitalin e Qarkut Kulgam gjatë vdekjes, u tha gazetarëve se bazuar në ekzaminimin mund të konkludohet se Riyaz u mbyt dhe nuk dha asnjë tregues për vrasje. Në vend të kësaj, ai tha se mund të flitet për vetëvrasje.
Edhe Showkat kreu vetëvrasje, sipas autoriteteve.

Por protestat kanë shpërthyer për vdekjet, të cilat janë shndërruar në polemikë politike. Sadiq dhe familja e tij protestuan në autostradën kombëtare që lidh Srinagarin, kryeqytetin veror të Jammut dhe Kashmirin, me Jammun, kryeqytetin dimëror, duke kërkuar një hetim.

Një video, që supozohet se tregon një oficer policie duke shkelmuar një protestuese në autostradën kombëtare, u bë virale.

Ndërkohë, në rrethin Jammu, afërsisht 198 km larg nga vendi i protestës, policia arrestoi udhëheqësit e protestës, studentë nga komuniteti Gujjar i Kashmirit, teksa protestonin kundër vdekjeve.

Policia ka shpallur një hetim të brendshëm për akuzat e një oficeri që ka shkelmuar një protestuese. Në Asamblenë Legjislative të Jammus dhe Kashmirit, liderët nga Konferenca Kombëtare qeverisëse dhe partitë opozitare, duke përfshirë Kongresin, Partinë Demokratike Popullore dhe Konferencën Popullore, kërkuan veprime kundër personelit të policisë të përfshirë në incidentin me shkelma.

Nuk ka pasur asnjë deklaratë zyrtare nga kryeministri Omar Abdullah për incidentin e as për zhdukjet dhe vdekjet.

Rritja e zhdukjeve dhe vdekjeve misterioze

Për Sadiqin dhe të tjerët, që kërkojnë një hetim, vdekja e Riyazit dhe e Showkatit dhe zhdukja e Mukhtarit ndjekin një model gjithnjë e më shqetësues.

Në distriktin Kathua, në afërsi të Kulgamit, Yogesh Singh, 32 vjeç, Darshan Sing (40) dhe 15-vjeçari Varun Singh, u zhdukën më 5 mars teksa ktheheshin nga një martesë.

Trupat e tyre u nxorën nga një kanal tri ditë më vonë.

Ditë më vonë, dy adoleshentë - Mohammad Din dhe Rehman Ali - u zhdukën në Kathua. Ata ende nuk janë gjetur pothuajse një muaj më vonë.

Ata janë myslimanë, tre burrat që u zhdukën para tyre ishin hindus.

Por frika nga Qeveria dhe forcat e sigurisë është veçanërisht e thellë në komunitetin Gujjar, pas një serie vrasjesh dhe vdekjesh në vitet e fundit. Komuniteti, së bashku me një nëngrup etnik të njohur si Bakarwals, përbën rreth 8 për qind të popullsisë së Jammus dhe Kashmirit, sipas regjistrimit të fundit të Indisë më 2011, megjithëse disa përfaqësues të komunitetit argumentojnë se numri i tyre nuk është i saktë për shkak të stilit të tyre të jetesës nomade.

Në vitin 2020, një oficer i ushtrisë indiane dyshohet se rrëmbeu dhe vrau tre të rinj Gujjar në rrethin Rajouri. Policia ngriti një kallëzim kundër oficerit, duke e akuzuar atë për rrëmbimin dhe vrasjen e tre punëtorëve në një përplasje të organizuar. Një gjykatë ushtarake e shpalli oficerin fajtor dhe rekomandoi burgim të përjetshëm. Por në nëntor 2023, një gjykatë e Forcave të Armatosura pezulloi dënimin dhe dha garanci për oficerin, ndërsa çështja vazhdon të shqyrtohet.

Tre vjet më vonë, në dhjetor 2023, pas një sulmi nga luftëtarë të armatosur mbi automjetet e ushtrisë në fshatin Topa Pir të rrethit Poonch, forcat e sigurisë arrestuan shumë vendas për t'i marrë në pyetje.

Videot e mëvonshme u shfaqën duke treguar oficerët që rrihnin civilët dhe duke aplikuar pluhur djegës në plagët e tyre. Tre burra Gujjar - Mohammad Showkat, 22 vjeç, Safeer Hussain 45 dhe Shabir Ahmad 32 -  vdiqën në paraburgim, me trupat e tyre duke shfaqur shenja të torturave të rënda.

Më pas, duke filluar nga dhjetori 2024, 17 persona nga komuniteti vdiqën në rrethana misterioze në pak më shumë se një muaj. Viktimat, duke përfshirë 13 të mitur, shfaqën simptoma të tilla si ethe, të vjella dhe dhimbje barku para vdekjes së tyre. Hetimet përjashtuan infeksionet virale ose bakteriale, me gjetjet paraprake që sugjerojnë neurotoksinat si shkaktarin e mundshëm. Pavarësisht testimeve të shumta, toksina e saktë dhe burimi i saj mbeten të paidentifikuara, duke e lënë komunitetin në frikë dhe në kërkim të përgjigjeve.

Në shkurt 2025, një burrë 25-vjeçar Gujjar, Makhan Din, regjistroi një video duke shpjeguar pse ai ishte gati të vriste veten - duke detajuar torturat e supozuara në duart e forcave të sigurisë.

Din, i cili kreu vetëvrasje, ishte marrë në pyetje paraprakisht për kontakte të dyshimta pakistaneze. Policia pretendoi se ai nuk u torturua. 

Kjo nuk është një histori që shumë Gujjarë të Kashmirit e besojnë.

“Njerëzit tanë zhduken dhe neve na thuhet të qëndrojmë të heshtur”, tha Abid Awan, një fqinj 18-vjeçar i Sadiqit në Kulgam.

“Jetojmë në frikë, duke e ditur se zërat tanë injorohen dhe vuajtjet tona janë të pavlera. Për ata që janë në pushtet duket sikur nuk ekzistojmë”.

“Në pritje të vdekjes”

Duart e brishta të Chandi Awanit dridheshin ndërsa babai 80-vjeçar i Mukhtarit, 24-vjeçari i zhdukur në Kulgam, shtrëngoi shkopin e tij.

“Mukhtari ishte drita e syve të mi. Pa të, bota ime ka rënë në errësirë”,  tha Awan, i rrethuar nga të afërm të pikëlluar, ndërsa ishte ulur jashtë shtëpisë së tij, afërsisht 12 km nga shtëpia e Sadiqut. “Dhimbja është e padurueshme - më duket sikur po pres vdekjen”.

Mohammad Jeelani Awan, vëllai i Mukhtarit, tha se shpjegimi i Qeverisë për vdekjet e Showkatit dhe Riyazit nuk kanë kuptim. 

“Gjërat e tyre, duke përfshirë kartat, telefonat celularë dhe paratë, ishin zhdukur. Si është e mundur kjo?”, tha ai.

Çdo natë, ndërsa përpiqet të flejë, gjithçka që sheh është fytyra e vëllait të tij, tha ai.

“Buzëqeshja që dikur ndriçonte shtëpinë tonë, ëndrrat që kishte. Është e vështirë të besosh se ai është zhdukur, është marrë nga ne në një mënyrë kaq të pafalshme. Nuk mund të mos ndiej se dështova, se nuk munda ta mbroja atë”, tha Jeelani. “Do të doja të kishte një mënyrë për ta kthyer kohën, për t'i dhënë atij jetën që meritonte”.

Familjet thonë se do të vazhdojnë të kërkojnë drejtësi.

“Ne nuk do ta lëmë këtë të harrohet dhe kërkojmë një hetim të drejtë dhe të pavarur”, tha 65-vjeçari Ghulam Nabi, xhaxhai i Showkatit dhe Riyazit.

Ndërkohë, gruaja e Riyazit, Najma Begum, u ul e qetë në një cep të shtëpisë së saj njëkatëshe, me fytyrë të zbehtë, me sy të ënjtur nga lotët. Në njërën dorë mbante një shami, dhe në tjetrën një fotografi të burrit të saj. Të qara të heshtura e tundnin trupin e saj teksa shikonte fotografinë. Më pas përqafoi vajzën e saj tetëvjeçare.

“Gjithçka që duam është drejtësi, asgjë më shumë, asgjë më pak. Nëse ligji ekziston vërtet, ne do të marrim drejtësi”, u shpreh ajo.

“Ata e kanë vrarë atë. Ata kanë vrarë Rijazin tim”.