Ishte dëbuar nga hoteli kur ishte fëmijë, sot është pronar

Në vitet ‘60, një djalosh kinez ëndërronte të hynte në hotelin madhështor që ndodhej përballë ndërtesës ku ai jetonte. I shtyrë nga dëshira e madhe, ai e kishte bërë këtë, mirëpo shumë shpejt ishte nxjerrë jashtë. Që atëherë, ai ishte zotuar të bëhej pronar i hotelit luksoz. Megjithëse fëmijë të panumërt anembanë botës kanë bërë premtime të ngjashme përballë padrejtësisë së perceptuar, Sio është një nga të paktët që edhe e ka realizuar premtimin.

Simon Sio u rrit në një mjedis të thjeshtë në zemër të Makaos, në bregun jugor të Kinës, duke jetuar në një ndërtesë të vjetër direkt përballë Hotel Centralit madhështor.

I hapur në vitin 1928, hoteli u bë një vendtakim prestigjioz për të famshëm dhe diplomatë në dekadat në vijim.

Në vitet ‘60, Sio i ri do të hynte fshehurazi. Ishte një nga vendet e pakta ku kishte klimë në ish-koloninë portugeze. Një hapësirë e madhe dhe luksoze në krahasim me ndërtesat e vjetra të banimit që e rrethonin. Por një ditë, ai u nxor jashtë.

"Si fëmijë, nuk dija më mirë”, thotë Sio për CNN-in. "Unë tregova me gisht hotelin dhe u betova se do ta blija një ditë”.

Megjithëse fëmijë të panumërt anembanë botës kanë bërë premtime të ngjashme përballë padrejtësisë së perceptuar, Sio është një nga të paktët që e ka realizuar premtimin.

Biznesmeni, tani 65 vjeç, themeloi kompaninë e tij të patundshmërive, “Lek Hang Group”, në vitin 1991. Në vitin 2024, Sio u gjet duke e prerë shiritin për ta rihapur zyrtarisht Hotel Centralin 96-vjeçar, si pronar i ri i tij.

Por ai nuk e bleu hotelin për inat. Sio thotë se donte të rivendoste një pjesë të historisë së zhdukur të Makaos, një çështje që është afër zemrës së tij.

“Drama” e madhe e Makaos

Në vitet e fundit, komplekse turistike luksoze dhe rrokaqiejt janë shfaqur vazhdimisht rreth Makaos. Në të kundërt, rrugicat e përhapura dhe arkitektura e vjetër përgjatë Avenida de Almeida Ribeiro, e quajtur me dashuri San Ma Lo (përkthyer si "Rruga e Re") mund të mos duken aq emocionuese sot.

Por kur rruga u hap për herë të parë në vitin 1920, ajo u bë menjëherë rruga më e rëndësishme e qytetit. Hotel Central, i quajtur më parë Hotel President, u hap disa vite më vonë dhe u bë një tipar kryesor i lagjes.

“Nëse flasim për historinë e Makaos, nuk mund ta neglizhojmë San Ma Lonë. Nëse flasim për San Ma Lonë, nuk mund ta neglizhojmë Hotel Centralin”, thotë Sio.

Hoteli me ngjyrë nenexhiku ishte ndërtesa e parë në Makao që kishte një ashensor. Në vitin 1932, ai u bë hoteli i parë në qytet që kishte një kazino dykatëshe.

Ai u zgjerua në tetë kate në vitin 1938 dhe në 11 kate në vitin 1942, duke e bërë atë hotelin më të lartë në qytet.

Megjithatë, në vitet ‘60, ndërsa konkurrenca u intensifikua, Hotel Central filloi të humbiste shkëlqimin e tij.

“Gjiganti më pa të rritesha si një plak”, thotë Sio. “Kështu që kisha një lidhje të thellë emocionale me të. Në kulmin e tij, ishte idhulli im. Ndërsa u rrita, dëmtimi i tij ma lëndoi zemrën. Deri më sot, Hotel Central ekziston si ndërtesa më e lartë dhe më e madhe në San Ma Lo. Ndjeva se ajo duhet të mishëronte fuqinë e saj në potencialin e saj të plotë. Kështu që unë mbaja vëmendjen për mundësitë për ta rikthyer atë”.

Kjo mundësi më në fund erdhi në vitet 2000, kur dy pronarët e hotelit vendosën ta shesin.

Në vitin 2016, Sio përfundoi një proces 7-vjeçar blerjeje dhe u bë zyrtarisht pronari i ri i hotelit.

Ky ishte hapi i parë. Rinovimi i një ndërtese gati 100-vjeçare është një përpjekje sfiduese, veçanërisht pasi katet shtesë të shtuara në Hotel Central në vitet ‘30 dhe ‘40 nuk kishin përforcime të duhura themeli. Për t'i komplikuar gjërat më tej, ndërtesa dhe zona e saj ngjitur, janë një vend i trashëgimisë kulturore dhe ndodhen brenda qendrës historike të listuar në UNESCO, që do të thotë se kompania nuk mund të ndryshonte ose prishte disa struktura për ta forcuar bazën e saj.

"Me pothuajse 100 vjet histori, qëndrueshmëria e çimentos ishte e kufizuar dhe ishte qartazi shumë kohë e kaluar nga gjendja e tij primare”, thotë Sio.

Ekipi doli me propozime të shumta, bazuar në atë që ishte bërë në të kaluarën, por asnjë nuk ishte e realizueshme. Në fund, ekipit të Sios iu desh të shpikte një metodë të re grumbullimi, dhe të testonte dizajnin e tij disa herë në një kantier ndërtimi në Kinë përpara se ta fillonte të punonte në Hotel Central.

Zhvilluesi përdori gjithashtu materiale dhe teknologji të reja, të tilla si skicimi digjital, për të rikrijuar pamjen origjinale të ndërtesës.

"Ne ishim të parët në Makao që provuam metodën tonë," thotë Sio.

“Kur nuk ke përvojë, duhet kohë për prova dhe gabime në çdo hap të rrugës… të ndalosh dhe të mundohesh të gjesh zgjidhje kur hasim në çështje të panjohura, për të diskutuar së bashku se si të veprojmë, përpara se ta fillojmë punën”, shton ai.

Pas tejkalimit të problemeve të shumta, ndërtimi më në fund filloi në vitin 2019.

Por, s’kaloi shumë dhe një tjetër sfidë masive iu vu përpara: pandemia Covid-19. Por ekipi vazhdoi dhe projekti përfundoi në vitin 2022.

"Ne jemi të gjithë shumë krenarë të themi se projekti ishte i suksesshëm në fund," thotë Sio, duke vënë në dukje se kostoja e restaurimit ishte rreth 50 milionë dollarë, ndërsa investimi total ishte rreth 274 milionë dollarë.

“Makao nuk është vetëm brezi Cotai”

Hoteli Central i saporinovuar ka 114 dhoma me një dizajn të brendshëm retro të frymëzuar nga vitet ‘20, ‘30 dhe ‘40. Një shërbim me qira, i njohur si “qipao” u jep mysafirëve një shans të vishen me veshje tradicionale që të përshtaten me atmosferën e hotelit.

Ekspozita e quajtur “Korridori Kulturor Historik” në katin e parë është tashmë e hapur për publikun. Mendohet që shumë shpejt të bëhet e gatshme edhe një qendër e vogël tregtare, e cila do të vendoset në tri katet e para të hotelit, megjithëse një datë hapjeje nuk është caktuar. Hoteli do të përmbajë gjithashtu një restorant, një furrë buke dhe një bar në çati me pamje nga horizonti i Makaos në katin e fundit.

“Duke parë prapa, projektet si Hotel Centrali në treg janë relativisht të largëta dhe të pakta, veçanërisht një me një histori kaq të gjerë,” thotë Sio.

"Ka një thënie që u them të gjithëve rreth meje: ‘Paraja mund të prodhojë vëllim, por paraja nuk mund të riprodhojë historinë’”.

Sio shpreson që Hotel Centrali të frymëzojë më shumë zhvillues për të rigjallëruar vendet historike të Makaos dhe për të diversifikuar zhvillimin e turizmit të qytetit përtej resorteve të tij të shkëlqyera të kazinove.

"Shpresojmë që vizitorët të kenë një pamje të ndryshme të Makaos: Makao nuk është vetëm brezi Cotai. Makao është shumë më tepër," thotë ai, duke iu referuar një zone të qytetit që përmban shumë nga vendpushimet më të reja dhe kazinotë më të mëdha.

Por ai thotë se ndihet pozitiv për të ardhmen e industrisë së turizmit të Makaos, veçanërisht pasi Qeveria ka angazhuar burime financiare dhe ka ftuar kompanitë e lojërave të fatit që t'u bashkohen përpjekjeve për ta ruajtur historinë e qytetit.

Rrjeti MGM, i cili ka dy hotele kazino në Makao, për shembull, thuhet se do të bashkëpunojë me Qeverinë për të restauruar 13 ndërtesa në distriktin Barra prej 35,000 metrash katrorë dhe për të krijuar një hapësirë arti dhe rekreacioni.

“Me kaq shumë përpjekje, besoj se kemi një shans për të prodhuar një rezultat të mirë në një kohë shumë të shkurtër, kështu që le të presim dhe të shohim”, thotë Sio.

“Makao është i vogël. Ne nuk mund të rritemi në madhësi. Tridhjetë e tre kilometra katrorë janë gjithçka që kemi… Por gjërat e vogla mund të jenë të shkëlqyera. Pra, ne duhet të lëvizim në drejtimin të së bukurës, si një xhevahir”, thotë ai.