Fajtorët e shurupit të vdekjes në Indi

Shurupi toksik i kollës, i prodhuar dhe i shitur në Indi mund të ketë qenë fillimi i një vale globale të fundit të helmimit. Disa nga prodhuesit e barnave madje nuk mundën të vërtetonin nëse i kishin testuar produktet e tyre. Prindërit e fëmijëve të ndjerë janë ende në pritje të drejtësisë

Hulumtimi i Reutersit mbi vdekjet e fëmijëve në Jammu tregon qartë vështirësitë e testimit të kimikateve brenda industrisë farmaceutike milionëshe të Indisë.

“Digital” ka thënë për Reutersin se ka prodhuar përbërësin e shurupit COLDBEST në shtator të 2019-s duke përdorur PG-në e klasës farmaceutike nga furnizuesi, “Thakur Enterprises”, me bazë në shtetin Haryana.

“Thakur” ka konfirmuar se ka shitur PG-në te “Digital”, por ka thënë se furnizon kompanitë vetëm me kimikate të shkallës industriale.

“Të gjitha faturat tona e tregojnë, me shkronja të kuqe, se krejt produktet janë vetëm për përdorim industrial”, ka shpjeguar Vibhor Chitkara, i cili drejton “Thakurin”. As ai dhe as Goyali i “Digital Vision” nuk pranuan t’i jepnin ndonjë dokument Reutersit për të mbështetur pohimet e tyre.

Chitkara ka pohuar se ai e kishte blerë PG-në nga një kompani tjetër, “Manali Petrochemicals”, e cila është prodhuesja e vetme e PG-së në Indi dhe shet edhe produkte farmaceutike dhe industriale, sipas një zëdhënësi.

Por “Manali” ka deklaruar për Reutersin se nuk kishte bërë biznes as me “Thakurin” dhe as me “Digitalin”, dhe e quajti pretendimin “krejt të pasaktë dhe mashtrim”. “Thakur” nuk pranoi të jepte prova se kishte bërë biznes me “Manalin”.

Në rastin e “Marion Biotech”, shurupet e së cilës u shënjestruan nga autoritetet në Uzbekistan për valën e helmimeve atje, Reutersi kishte raportuar në qershor se furnizuesi i saj i PG-së, Maya Chemtech nuk kishte licencë për të shitur prodhime të klasës farmaceutike dhe merrej vetëm me kimikatet e klasës industriale.

Marion nuk iu përgjigj kërkesave për koment për këtë histori.

Maiden, ndërkohë, u tha autoriteteve indiane se PG-ja e saj ishte prodhuar nga SKC-ja e Koresë së Jugut. Por SKC-ja deklaroi për Reutersin se kurrë nuk i ka furnizuar me PG as Maidenin, as furnizuesit e deklaruar të kimikateve, “Goel Pharma Chem” me bazë në Delhi.

“Digital Vision” tha në Gjykatën e Lartë të Himachal Pradesh-it në gusht të vitit 2020 - kur po apelonte për të rihapur fabrikën e saj atje - se kishte kërkuar testimin e shurupit të saj për toksinën DEG dhe EG në një laborator në Nju-Delhi. Por nuk ofroi asnjë provë.

Laboratori “Shree Sai Test House” nuk iu përgjigj pyetjeve të Reutersit.

Në rregulloret indiane kërkohet që prodhuesit e barnave të testojnë çdo grup të lëndëve të para dhe produkteve mbi cilësinë dhe përbërjen e tyre. Aty parashihen në mënyrë eksplicite testimet për toksinën DEG dhe EG. Shkeljet përcillen me gjoba ose dënime me burgim për tërë jetën, nëse zbulohet se ndonjë nga produktet shkakton dëmtim të rëndë ose vdekje. Megjithatë, nuk ka asnjë të dhënë mbarëkombëtare të ndëshkimeve mbi shitjen ose dështimin e testimit të barnave toksike.

Gjykata e Lartë e Himachalit vendosi në gusht të 2020-s që “Digital” nuk kishte provuar se e kishte blerë PG-në nga furnizues të licencuar dhe as nuk e kishte testuar atë për DEG-in.

Gjykata megjithatë lejoi “Digital” të rifillojë prodhimin e barnave - për sa kohë që ato nuk përmbajnë toksinën PG.

Megjithëse Goyal këmbënguli që përbërësit e tij plotësonin standardet e klasës farmaceutike - të njohura si pharmacopeia – kompania pretendoi se konkurrentët e tjerë mund të mos i plotësojnë.

“Shumë kompani farmaceutike blejnë PG-në jo-pharmacopeia”, tha ai për Reutersin, pa dhënë prova. “Shumë njerëz as nuk e testojnë PG-në. Thjesht e shtojnë”.

“Askush nuk mban përgjegjësi”

Mbrojtësit e konsumatorëve dhe ligjvënësit kanë lobuar në Qeverinë e Indisë për më shumë se dy dekada për mbikëqyrje të përmirësuar të industrisë së saj farmaceutike, një nga më të mëdhatë në botë.

Ata thonë se mbikëqyrja mbetet e paefektshme pjesërisht, për shkak të një sërë rregullatorësh me staf të pamjaftueshëm, pa autoritet të përgjithshëm, dhe një sërë standardesh të paqarta prodhimi.

Ekzistojnë 37 rregullatorë të nivelit lokal në të gjithë Indinë, si dhe organi federal, CDSCO. Shtete të ndryshme shpesh kanë juridiksion mbi kompani të ndryshme në zinxhirin e furnizimit.

Megjithëse CDSCO-ja është përgjegjëse për përcaktimin e standardeve dhe koordinimin e organizatave shtetërore të kontrollit të barnave, roli i saj kufizohet nga Kushtetuta e Indisë, e cila lejon shtetet individuale të kenë ligjet e tyre për barnat.

“Pra, përgjegjësia e të gjithëve bëhet përgjegjësi e askujt”, ka thënë Kundan Lal Sharma, ish-zyrtar i lartë i Ministrisë së Shëndetësisë së Indisë.

Në rastin e helmimeve në Jammu dhe Kashmir, qeveria lokale ka raportuar se përgjegjësia e hetimit të produkteve rëndonte mbi shtetin ku bazohen operacionet e “Digital Vision” - Himachal Pradesh.

Por Himachal ka deklaruar se mënyra e zbulimit të përmbajtjes së toksinave në shurupet e kollës është kryesisht përgjegjësi e një shteti tjetër, Haryana, sepse aty ka bazën furnizuesi i PG-së, “Thakur Enterprises”.

Rregullatori i barnave në Haryana nuk iu përgjigj kërkesave për koment.

Një gjykatë në Jammu dhe Kashmir vendosi në mars të vitit 2021 se Departamenti i Kontrollit të Barnave dhe Ushqimit i qeverisë rajonale duhet të mbahet përgjegjës, sepse mund t’i kishte mbajtur shurupet jashtë rafteve për shitje, nëse do t’i kishte testuar me kujdes.

Qeveria apeloi, por gjykata më e lartë e Indisë la vendimin në fuqi.

Gjykata e Lartë urdhëroi Jammun dhe Kashmirin që t’u paguajnë familjeve të 12 fëmijëve të vdekur nga 300 mijë rupi (3.668 dollarë) secilit, si kompensim. Por përsëri nuk vendosi se kush ishte përgjegjës.

Jammu dhe Kashmiri kanë paguar kompensimin. Inspektorja e barnave, Lotika Khajuria, i tha Reutersit se para vdekjeve nuk kishte inspektuar plotësisht barnat ose prodhuesit e barnave, por ka njoftuar se do të hapë një laborator të ri në shtator për të dyfishuar kapacitetin vjetor të testimit, në 10 mijë mostra.

“Ne shpresojmë se do të sjellim drejtësi për fëmijët”, ka shtuar ajo. “Industritë e vogla dhe të mesme, ato nuk kryenin testime kurrë”.

Testimi i shurupit

“Marion Biotech”, me bazë në shtetin indian të Uttar Pradeshit, prodhoi shurupe kundër kollës që Ministria e Shëndetësisë në Uzbekistan e lidhi me vdekjen e 65 fëmijëve atje, vitin e kaluar.

Shurupet e dërguara në Uzbekistan vitin e kaluar nga kompania “Marion” përmbanin një përbërës toksik të klasës industriale, në vend të versionit të ligjshëm farmaceutik, kishte raportuar Reutersi në qershor.

Rezultatet e testeve nga një laborator i Qeverisë indiane, në janar, zbuluan se 22 mostra të shurupeve, të prodhuara nga kompania “Marion” ishin “të falsifikuara dhe të rreme”, bëri të ditur organi i kontrollit të barnave në vend, në mars.

Shefi i atëhershëm i kompanisë, Tuhin Bhattacharya, i tha Reutersit se kishte eksportuar shurupe kundër kollës për më shumë se një dekadë pa e testuar PG-në për toksina si DEG ose EG.

“Asnjë eksportues në Indi nuk testonte për DEG-in dhe EG-in”, shtoi ai. “Askush nuk e bën atë”.

Reutersi raportoi në prill se inspektorët e Qeverisë kishin zbuluar se “Maiden Pharmaceuticals” gjithashtu nuk e kishte testuar PG-në para përdorimit.

Autoritetet në Uttar Pradesh anuluan licencën e kompanisë “Marion”, në mars, dhe arrestuan Bhattacharyan dhe dy nga kimistët e kompanisë. Ata u liruan me kusht disa ditë më vonë.

Një gjykatë e ndaloi policinë të arrestonte pronarët e “Marionit”, Jaya Jain dhe Sachin Jain, duke arsyetuar se policia nuk duhet ta kishte hetuar çështjen pa e çuar më parë në gjykatë. Por kjo i lejoi zyrtarët e barnave të vazhdonin punën e tyre.

Inspektorët e barnave nga rregullatori federal CDSCO po vazhdojnë hetimin e tyre ndaj kompanisë “Marion”, sipas dy burimeve të njoftuara për këtë çështje, të cilët nuk pranuan të përmendeshin pasi nuk ishin të autorizuar të flisnin me mediat.

Një avokat i pronarëve të kompanisë “Marion” nuk pranoi të komentonte dhe vetë pronarët nuk përgjigjeshin.

Bhattacharya ka deklaruar se standardet e ndjekura nga “Marion” u përcaktuan nga “British Pharmacopeia”, ose nga udhëzuesi i standardeve të barnave, siç kërkohet nga autoritetet në Uzbekistan dhe u miratua nga rregullatorët e barnave si CDSCO-ja. Autoritetet në Uzbekistan nuk iu përgjigjën kërkesave për koment.

Bhattacharya ka shtuar se standardet britanike nuk kërkojnë në mënyrë eksplicite që glikol propileni të testohet për DEG ose EG. “Nëse diçka ka ndodhur, është për shkak të rregullores”, ka thënë ai. “Nuk është faji i teknikëve tanë”.

Një zëdhënëse e Agjencisë Rregullative të Barnave dhe Kujdesit Shëndetësor të Britanisë, e cila mbikëqyr standardin, ka reaguar duke thënë se kjo nuk ishte “një deklaratë e drejtë”. Ajo përmendi udhëzime më të gjera britanike dhe ndërkombëtare të prodhimit, që kërkojnë testime për zbulimin e çfarëdo toksine dhe që nxisin hetime të mëtejshme. Megjithatë, ajo ka shtuar se agjencia po punon me rregullatorët globalë për t’i bërë kërkesat e saj më të qarta.

Vazhdon.

Përktheu: Forca Jashari

Pjesa e parë: