Historiani austriak Oliver Schmitt ka thënë se shqiptarët mund të krahasohen vetëm me baskët e Spanjës për ruajtjen e identitetit përmes gjuhës.
Në një diskutim me publicistin Veton Surroi në podcastin PIKË, profesori i historisë së Evropës Juglindore në Universitetin e Vjenës theksoi se shqiptarët janë ndër popujt e rrallë në Evropë që e kanë ruajtur identitetin përmes gjuhës,
“Edhe në rrethanat perandorake – në Romë, në Bizant dhe sidomos gjatë periudhës osmane – shqiptarët, apo protoshqiptarët, kanë ruajtur vazhdimësinë përmes gjuhë”, ka thënë Schmitt.
Ai nënvizoi se mungesa e burimeve të shkruara në lashtësi nuk e përjashton faktin që gjuha shqipe ka mbajtur rol kyç në identitetin etnik dhe kulturor të shqiptarëve ndër shekuj.
Nga ana tjetër, Surroi e shtroi pyetjen nëse kjo vazhdimësi kulturore është shndërruar më vonë në një narrativë politike, ku identiteti etnik përdoret për të mbështetur pretendime territoriale. Ai përmendi idenë e “tkurrjes etnike” si një element që shfaqet shpesh në diskursin kombëtar shqiptar, duke theksuar se në shumë raste, analizat historike ende nuk flasin për formimin e një kombi në kuptimin modern të fjalës.
Schmitt shtoi se edhe vetë ndryshimi i emrit “shqiptar”, që vjen nga kuptimi “ai që flet qartë, i kuptueshëm”, është dëshmi e rëndësisë që ka pasur gjuha në ruajtjen e vetëdijes identitare. Ai theksoi gjithashtu rëndësinë e studimit të gjuhës jo vetëm si mjet komunikimi, por edhe si burim historik për të kuptuar mënyrën se si një popull e ka perceptuar vetveten në kontekste të ndryshme politike dhe kulturore.
