Ambasadori i Gjermanisë në Kosovë, Jorn Rohde, ka thënë se nëse Kosova dëshiron të anëtarësohet në Këshillin e Evropës, atëherë duhet të bëjë “hapa të prekshëm” për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe.
Në një intervistë për “KOHËN”, Rohde ka folur edhe për bojkotimin e votimit për shkarkimin e kryetarëve në katër komunat veriore të Kosovës. Rohde ka kritikuar Listën Serbe, duke thënë se “në 18 muajt e fundit politikë i ka pasur dorëheqjet e bojkotet”.
Rohde po ashtu ka vlerësuar se Kosovës duhet t’i hiqen masat ndëshkuese nga Bashkimi Evropian.
KOHA: Z. ambasador, është kënaqësi t’ju kemi sërish në emisionin tonë.
Rohde: Faleminderit, Eraldin, për ftesën sonte!
KOHA: Të fillojmë intervistën, me votimin e organizuar për shkarkimin e katër kryetarëve në veri të Kosovës që dështoi masivisht. Pamë vetëm afërsisht 250 vota nëpër katër komunat, madje në Zveçan nuk pati fare vota. Si e shihni gjithë procesin e votimit të së dielës?
Rohde: Mendoj se e kam komentuar dje këtë. Po prisnim një proces që do të përfundonte me një situatë ku komunitetet shumicë në ato zona në veri, që janë serbë të Kosovës, do të kishin kryetarë komunash që do të reflektonte atë shumicë. Ishte një proces i organizuar nga Qeveria e Kosovës, që e mbështetëm të gjithë, përfshirë serbët e Kosovës pasi ata morën pjesë në pjesën e parë të procesit. Thirrja për bojkot një javë para referendumit ishte fatkeqësi, është për të ardhur keq. Dhe siç kam thënë, nëse bojkoton, nuk mund të befasohesh më për rezultatin, pasi ajo është destruktive dhe nuk çon te pjesëmarrja. Tash kemi situatë që për askënd nuk është e kënaqshme. Bojkoti kurrë nuk është zgjidhja. E kam thënë javën e kaluar në një intervistë se bojkoti dhe dorëheqjet duket se janë politikat e Listës Serbe në 18 muajt e fundit. Nuk është rruga para, njerëzit duan përfaqësim e jo konfrontim.
KOHA: Siç e keni përmendur, fillimisht Lista Serbe e mbështeti peticionin që hapi rrugën për të organizuar votimin e të dielës. Si e shpjegoni këtë ndryshim të shpejtë dhe arsyet që jep Lista Serbe tash për vendimin për të bojkotuar. Cili mendon se ishte efekti i asaj thirrjeje për bojkotim të votimit?
Rohde: Efekti është aty, që kryetarët qëndrojnë në zyrat e tyre. Nuk dua të shkoj te vlerësimet hipotetike. Rezultati është se ka bojkot dhe për mua BE-ja e të tjerët po ashtu kanë komentuar këtë, nuk është rruga para. Është mënyrë destruktive dhe nuk shoh që ndihmon në shtensionim të situatës. Ne donim të shihnim rezultat dhe me bojkot kurrë nuk arrin rezultat.
KOHA: Arsyetimi i tyre është thënë qartë, se është për shkak të regjimit “autokratik” të Albin Kurtit në Prishtinë dhe për këtë i gjithë procesi doli nga binarët...
Rohde: Nuk duhet të futem në këtë gjë. Kur ka arsye, atëherë pse merr pjesë në fazën e parë e nuk merr pjesë në të dytën? Për mua nuk është arsye bindëse. Kur fillon një proces duhet të qëndrosh aty deri në fund. Çfarë për zgjedhjet e ardhshme? A do të ketë bojkot sërish? Do të ketë në një pikë edhe zgjedhje nacionale.
KOHA: Sa e dëmshme do të jetë për qytetarët në veri ky bojkot apo kryetarët në detyrë në mënyrë legjitime do të vazhdojnë të kryejnë detyrën atje?
Rohde: Kishte zgjedhje të ligjshme një vit më parë, por këta kryetarë që u zgjodhën me 200-300 vota kanë mungesë legjitimiteti dhe kjo po ashtu nuk është situatë e kënaqshme. Kështu që duhet të dalim nga kjo. Si të dilet nga kjo? Qeveria e Kosovës ofroi një proces që tash u bojkotua.
KOHA: Cila është politika e Gjermanisë në situatën aktuale pas këtyre zhvillimeve në veri. A e mbështesni ndonjë politikë tjetër për të shkarkuar kryetarët aktualë apo Gjermania nuk ka qëndrim pos atij që kishte?
Rohde: Shiko, kjo gjë ndodhi vetëm dy ditë më parë. Dhe palët tash duhet vërtet të mendojnë për këtë, veçanërisht ata që bojkotuan. Për mua përgjegjësia është e qartë tek ajo palë që bëri thirrje për bojkot, pasi kërkuan një rezultat që e morën. Nuk është kjo mënyra për të dalë nga situata, kjo është e sigurt.
KOHA: Kur thoni ndodhi dy ditë më parë, a nënkuptoni se është çështje në zhvillim dhe Berlini mund të ketë kërkesa të tjera?
Rohde: Nuk po them asgjë. E dini komentuam rezultatin dhe është shumë për keqardhje që Lista Serbe e bojkotoi dhe tash e kanë rezultatin. Nganjëherë duhet të jetosh me rezultatin, pasi kështu funksionon politika.
KOHA: A është e parashikueshme që do t’u kërkoni kryetarëve që të tërhiqen?
Rohde: Mund të më pyesni pyetje hipotetike. Momentalisht...
KOHA: Nuk është pyetje hipotetike, po them nëse keni qëndrim në këtë?
Rohde: Kemi qëndrim se bojkoti ishte mënyrë totalisht e gabuar dhe se Lista Serbe e të tjerët duhet të mendojnë si të dalin nga kjo situatë. Nuk është te Qeveria e Kosovës kjo për momentin.
KOHA: Z. ambasador a jeni të shqetësuar për situatën e përgjithshme të sigurisë, pasi pak para këtij votimi ne kemi parë një numër të anëtarëve të Policisë së Kosovës që u ndaluan në kufi mes Kroacisë e Serbisë dhe po ktheheshin tranzit nga Serbia në Kosovë. Po ashtu një numër i qytetarëve të Kosovës që po udhëtonin me autobusë nëpërmjet territorit të Serbisë u ndaluan. Kjo ishte vetëm pak para votimit. A jeni të shqetësuar se situata mund të përkeqësohet sa i përket sigurisë?
Rohde: Shiko, pas gati 4 vjetëve në Kosovë gjithmonë jam i shqetësuar se diçka e paparashikueshme mund të ndodhë. E javën e kaluar reaguam nëpërmjet BE-së dhe po ashtu vetë e kam komentuar këtë shumë shpejt. Është vërtet i papranueshëm pengimi i lirisë së lëvizjes dhe mënyrë joevropiane e marrëdhënies fqinjësore.
KOHA: Dhe kaq është.
Rohde: Kjo është dhe shpresoj të mos ndodhë më. Por, nuk mund ta përjashtoj këtë.
KOHA: A e keni kuptuar pse ka ndodhur e gjithë kjo? A është një valë e re, shumë kritikë e shohin kështu, e di se jeni ambasador dhe jeni i matur çfarë mesazhe përcillni, por ka shumë kritikë që e lidhin këtë valë të re si tentim për të nxitur tensione për të penguar rrugën e Kosovës drejt Këshillit të Evropës.
Rohde: Shiko, palët që rrisin tensionet e nuk i kontribuojnë depërshkallëzimit do të kritikohen nga ne. Dhe kjo është pse BE-ja, Gjermania dhe partnerët e saj tentojnë të themi të inkurajojnë palët – Kosovën dhe Serbinë – të bëjnë çdo gjë për të arritur te marrëveshja.
Kemi tash më tepër se një vit që nga Marrëveshja e Ohrit, të dyja palët janë zotuar për zbatim, dyja palët. Të dyja palët, po ashtu Kosova është zotuar të zbatojë Asociacionin dhe Serbia tash, Këshilli Evropian dje vendosi që do të përfshijë Marrëveshjen e Ohrit si një nga kushtet në negociatat për anëtarësimin e saj në BE. Mesazhi është i qartë nëse nuk bën detyrat e shtëpisë, nuk do të afrohesh te BE-ja. Kjo vlen për Kosovën, por po ashtu edhe për Serbinë. Dhe për mua ky është një mesazh shumë i qartë. Bëni detyrat e shtëpisë.
KOHA: A mund ta shohim këtë shumë shpejt edhe në lidhje me Kosovën, duke kushtëzuar rrugën e Kosovës drejt BE-së me zbatimin e marrëveshjeve të arritura në dialogun e lehtësuar nga BE-ja?
Rohde: Së pari aplikimi i Kosovës nuk është pranuar ende zyrtarisht. Mendoj se jemi larg nga kjo. Por, mund të shihni si funksionon me palën tjetër. Çfarë kemi tash është se e përkrahim shumë integrimin e Kosovës në të gjitha strukturat euroatlantike. Sfida e radhës është Këshilli i Evropës.
KOHA: Për të cilën dua të flasë, por do të kthehem. Morët shumë vijë diplomatike në reagim.
Rohde: Kjo është puna ime.
KOHA: E di z. ambasador, por edhe puna ime është të nxjerr më të mirën për shikuesit tanë të respektuar. Po thosha nëse e shihni ndonjë lidhje mes kësaj vale të re të tensioneve që shpërthejnë herë pas here me pengimin e rrugës së Kosovës drejt Këshillit të Evropës. Cili është qëndrimi juaj për këtë?
Rohde: Ka shumë zhvillime. Nuk mund të shikoj në kokat e tjerëve, por çfarë është e sigurt nëse një palë ndez tensionet, është e kundërta e asaj që pala do të arrijë. Pasi çfarë duam është paqe, siguri dhe stabilitet në Ballkanin Perëndimor dhe veçanërisht të kemi gjitha shtetet e Ballkanit Perëndimor në BE. Dhe ata që nxisin tensione dhe tregojnë sjellje totalisht joevropiane, krijojnë vërtet atmosferë të keqe në Bruksel dhe në kryeqendrat nacionale.
KOHA: Sa i përket Këshillit të Evropës, Serbia formoi një ekip për të penguar rrugën e Kosovës në Këshill të Evropës që nuk është në frymë me Marrëveshjen e Ohrit dhe çfarë është qëndrimi juaj me këtë.
Rohde: Ke të drejtë. Nuk dua të përsëris atë që e the. Nuk ka të bëjë vetëm me frymën, është neni 4 i Marrëveshjes së Ohrit që thotë se Serbia nuk do të pengojë asgjë e në të njëjtën kohë kemi nene tjera që Kosovës i kërkohet të bëjë diçka.
KOHA: Për të cilat do bisedojmë sonte sigurisht, por doja të lidhja këtë përpjekje për të nxitur tensione me atë që mund të diskurajonte shumë shtete të Këshillit të Evropës për të pranuar Kosovën në Këshillin e Evropës dhe të shtynin për një datë tjetër. Zyrtarisht Kosova ende nuk është në agjendën e takimit të ardhshëm. Të paktën ende nuk është bërë e ditur zyrtarisht. A keni besim ju që më 15 apo 16 maj do të përfundojmë si shteti i 47 i Këshillit të Evropës?
Rohde: Shiko, Eraldin. Unë e shoh anasjelltas. Mbase kjo është një taktikë nga ndokush për të ndezur tensione për të parandaluar diçka. Unë e shoh se ndezja e qëllimshme e tensioneve për të parandaluar diçka do ta lëndojë palën që nxit tensione dhe jo ta lëndojë Kosovën.
KOHA: Po thoni se do të jetë një politikë me pasoja bumerangu?
Rohde: Mendoj se po. Ky është mendimi im personal. (11:57). Ajo çfarë shoh është se secili në Këshillin e Evropës dhe në BE janë palë që shfaqin sjellje racionale dhe jo sjellje që disa njerëz e quajtën atë që ndodhi javën e kaluar si “politikë të marrjes së pengjeve”.
KOHA: Por zoti Rohde, ju përfaqësoni Gjermaninë. Ky është qëndrimi i Gjermanisë. Është një qëndrim i qartë, por pastaj ka të tjera vende të Këshillit Bashkimit Evropian dhe Gjermania po ashtu është e shqetësuar për çështjet e sigurisë dhe çfarëdo që mund të sjellë tensione të reja dhe kërcënime të sigurisë mund t’i bënte vende hezituese për të marrë hapa që mbështesin rrugën e anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Evropës. A nuk mendoni ju kështu?
Rohde: E dini, ju po më bëni pyetje hipotetike dhe mendoj se është kjo një detyrë e Kosovës për të t’i bindur dhe të lobojë për kauzën e vet. Mendoj se Kosova bri një punë shumë të mirë të lobimit me një votë shumë mbresëlënëse javën e kaluar në Asamblenë Parlamentare, ku 131 deputetët votuan për anëtarësim dhe ky ishte një votim i madh. Por prapëseprapë ishte një votim konsultativ dhe vendimi është në 46 qeveritë e vendeve anëtare të Këshillit të Evropës. Dhe këto vende ju duhet t’i bindni. Ju duhet shumica e 2/3 dhe, siç e thashë javën e kaluar, tash nis ngritja e peshave të rënda. Ju duhet t’i bindni 46 qeveri të votojnë për ju. Ju nuk i merrni gjitha votat dhe e dimë këtë, sepse janë vendet që votuan kundër transferimit të aplikacionit të Kosovës në Asamblenë Parlamentare. Dhe më lejoni t’ju kujtoj se Qeveria ime ka lobuar shumë për Kosovën vitin e kaluar për të bindur vende të ndryshme.
KOHA: Kjo ishte edhe pyetja e radhës nëse po e ndihmoni Kosovën si një mik i vërtetë në rrugën drejt anëtarësimit në Këshillin e Evropës po ashtu?
Rohde: Përsëri, Kosova i përket Këshillit të Evropës. E kemi thënë këtë publikisht dhe këtë e kanë thënë edhe partnerë tanë, por po ashtu duam që Kosova të ndërmarrë kryerjen e detyrave të saj të shtëpisë. Vendimi për të zbatuar aktgjykimin për pronat e Deçanit ishte me rëndësi, por ka shumë shtete anëtare që kërkojnë të thonë: E çfarë për të drejtat e minoriteteve, Asociacionin...
KOHA: Më lejoni t’ju ndërpres në këtë gjë, sepse është me rëndësi të kuptoj reagimin tuaj rreth asaj që u tha pas votimit në Asamblenë Parlamentare të Këshillit të Evropës me 80 për qind të deputetëve duhet që, siç e thatë, ishte një votë mbresëlënëse që u pa nga shumëkush. Pas votimit ju reaguat duke thënë se: “Kosova duhet të bëjë atë që duhet për të bindur me merita dhe veprim!”. Çfarë saktësisht menduat me këtë, sepse të shumtë janë që e kanë interpretuar kështu: Para votës në Këshillin e Ministrave që mund të ndodhë në mes të majit, Kosova duhet të përmbushë obligime tjera. A mund të na konfirmoni se a ka ndonjë obligim që ju po ia kërkoni Qeverisë së Kosovës në mënyrë që ajo të bëhet anëtare e Këshillit të Evropës?
Rohde: Nuk do mend që çështja e Asociacionit duhet të trajtohet nga Qeveria e Kosovës dhe sa më shumë që bën para votimit në Këshillin e Evropës, aq më shumë do t’i bindë qeveritë që mbase janë skeptike për të votuar në favor të Kosovës. Dhe që Kosova mos të bëjë asgjë, nuk mendoj se është opsioni më i mirë.
Dhe dua të lexoj këtë, sepse Asociacioni është obligim ligjor i Kosovës dhe gjykata në kundërshtim me çfarë disa njerëz thonë këtë: “Gjykata përsërit se Marrëveshja e Parë ofron themelimin e Asociacioni të Komunave me Shumicë Serbe dhe kjo nënkupton se kjo është pjesë e sistemit ligjor të Kosovës. Ju duhet ta bëni atë. Dhe ajo që na duhet është një hap i prekshëm. Jo zbatimi. E kam thënë edhe në një intervistë tjetër së fundmi. Zbatimi i plotë është pjesë e Marrëveshjes së Ohrit. Por nëse doni të hyni diku, ju duhet të bëni një hap të prekshëm.
KOHA: Çfarë është ai hap i prekshëm zoti ambasador...
Rohde: Ta dërgoni këtë statut të Asociacionit te Gjykata Kushtetuese për rishikim.
KOHA: Kjo është kërkesa që keni para se të votohet në Këshillin e Evropës?
Rohde: Po. Kjo mund të ishte një hap i prekshëm. Dhe ky mund të ishte hapi i parë për të treguar një përkushtim të qartë nga Kosova se është në binarë për të zbatuar atë marrëveshje.
KOHA: Ju nuk jeni të bindur nga zotimet në letër që tre liderët e vendit ia kanë dërguar Këshillit të Evropës, presidentes Vjosa Osmani, kryeministrit Albin Kurti dhe kryekuvendarit Glauk Konjufca?
Rohde: Çfarë mendoj nuk ka shumë rëndësi këtu. Unë po provoj të krijoj një rast për të bërë 2/3 e votave të shteteve anëtare të Këshillit të Evropës për të votuar për Kosovën. Një dështim do të ishte një katastrofë. Ne e duam Kosovën brenda Këshillit të Evropës dhe porosia jonë është: bëhuni sa më proaktivë që mundeni. E dini, ne e pamë se zbatimi i vendimit për pronat e Deçanit erdhi në çastin e fundit. Vetëm atëherë kur u bë e qartë se pa zbatimin e vendimit Asambleja Parlamentare nuk do ta konsideronte vendimin që mori. Prandaj ju mund të argumentoni se për shumë qeveri duan veprime, sepse fjalët nuk janë të mjaftueshme. Dhe këtë e mendoja me veprimet e meritat.
KOHA: Epo këto s’janë vetëm fjalë por zotime të vendosura në letër nga tre liderët shtetërorë të Kosovës. A nuk jeni të bindur me këtë?
Rohde: Unë kam qenë në Kosovë qe 4 vjet dhe çdo vit ne kemi ripërsëritur thirrjet tona qeverive të ndryshme të Kosovës për të zbatuar vendimin e Gjykatës më të lartë të Kosovës. Kjo gjë pastaj kurrë nuk ndodhi. Prandaj veprime të qarta mund të bindin qeveri skeptike dhe kjo është porosia ime.
KOHA: A është ky mesazhi, sepse nëse lexojmë në mes rreshtash, nënkupton se Asociacioni mund të jetë një kusht shtesë përpara këtij hapi? Pra qeveria juaj, anëtarët e QUINT-it do të kërkojnë nga qeveria jonë: nëse dëshironi të anëtarësoheni në Këshillin e Evropës, duhet pikësëpari të ndërmerrni hapa të prekshëm për të na bindur.
Rohde: Po, hapa të prekshëm, sepse Këshilli i Evropës i kushton rëndësi të veçantë çështjes së të drejtave të pakicave. Mënyra më e mirë për të treguar se Kosova është e përkushtuar për ta zbatuar atë është fillimi i implementimit të Asociacionit. Pra, të bëjë një hap të prekshëm, sepse edhe Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës ka thënë se duhet bërë pas pranimit.
KOHA: Pas pranimit.
Rohde: Pas pranimit, po. Nuk është kusht, por rekomandim. Janë qeveritë ato që do të vendosin se si e vlerësojnë këtë dhe rekomandimi im është: Sa më shumë që bëni para takimit të Komitetit të Ministrave, aq më e madhe është mundësia për një votim të suksesshëm dhe më besoni, Gjermania është tejet e interesuar për një votim të suksesshëm dhe një anëtarësim të suksesshëm në Këshillin e Evropës.
KOHA: Pas pranimit.
Rohde: Pas pranimit, po. Nuk është kusht, por rekomandim. Janë qeveritë ato që do të vendosin se si e vlerësojnë këtë dhe rekomandimi im është: Sa më shumë që bëni para takimit të Komitetit të Ministrave, aq më e madhe është mundësia për një votim të suksesshëm dhe më besoni, Gjermania është tejet e interesuar për një votim të suksesshëm dhe një anëtarësim të suksesshëm në Këshillin e Evropës.
KOHA: Por kjo qartazi tregon se ka një mosbesim në mes jush, si përfaqësues i Gjermanisë në Kosovë, si ambasador gjerman në Kosovë dhe lidershipit të Kosovës referuar asaj që ata do të përmbushin.
Rohde: Jo, nuk është mosbesim. Është thjesht se priten hapa dhe qeveria e ka mundësinë të zgjedhë. Secila qeveri e ka mundësinë të zgjedhë. Kur mosveprimi është zgjedhja që bën një qeveri, nuk duhet befasuar, kur gjërat nuk ndodhin. Është e njëjta gjë sikurse me bojkotin: Kur ka një bojkot, natyrisht se do të ketë pasoja. Nëse nuk vepron, ajo çfarë ne po kërkojmë nga qeveria gjithashtu prej vitesh tashmë është të zbatojë vendimet 10 vjet të vjetra, të fillojë zbatimin. Mendoj se kjo është sfida me të cilën duhet të përballet qeveria.
KOHA: Lidershipi i Kosovës tani në vazhdimësi po e përsërit që Serbia po i shkel marrëveshjet e Brukselit, përfshirë Aneksin e saj të Ohrit posaçërisht për t’i bërë obstruksione Kosovës në rrugën e saj, gjë që qartazi nenin 4 të marrëveshjes, siç e përmendët edhe ju. Ata thonë se Serbia nuk po tregon mirëbesim të plotë në këtë marrëveshje, prandaj Qeveria duhet të jetë e kujdesshme.
Rohde: Po, është kjo që ju parafrazuat. Përgjigjja ime është shumë e qartë: Nëse përqendroheni të shikoni në drejtim të palës tjetër. Pala tjetër është atje, por këtu unë po flas për detyrimet e Kosovës. Është detyrim i brendshëm i Kosovës dhe kjo duhet të ofrojë argumentet e saj në ditët e ardhshme, referuar shteteve anëtare të Këshillit të Evropës, jo referuar Serbisë, por shteteve anëtare të Këshillit të Evropës.
Dhe ju mund të ankoheni tërë kohën për atë që Serbia po bën, apo nuk po bën, por siç e përmenda edhe në fillim...tani kemi përfshirjen e Marrëveshjes së Ohrit në Kapitullin 35 të procesit të negociatave të anëtarësimit të Serbisë, ky është një rezultat. Është një mesazh ndaj hisedarit tjetër, ndërsa porosia jonë e qartë ndaj Kosovës është të zbatojë vendimet e gjykatës, të zbatojë detyrimet ligjore, sepse kjo krijon një atmosferë të suksesshme.
KOHA: Pra, ju po kërkoni zbatimin unilateral të detyrimeve nga njëra palë?
Rohde: Po e përsëris, Asociacioni, është një hap i prekshëm, një hap i parë në mes disa hapash. Hapi i parë mund të bëhet pa - të themi - e minuar Kosova Marrëveshjen e Ohrit. Ne thjesht duam të shohim që procesi po fillon, sepse ju, mendoj Kosova pra, duhet të tregojë besim të mirë ndaj 46 qeverive dhe sa më shumë besim që tregon, aq më të mëdha janë mundësitë për një rezultat shumë të mirë.
KOHA: Kjo sigurisht është një porosi e qartë. A keni komunikuar me figurat udhëheqëse këto ditë
Rohde: Ne komunikojmë në vazhdimësi.
KOHA: Dhe çfarë përshtypje kishit? A e kanë pranuar mirë këtë porosi?
Rohde: Shpresoj.
KOHA: Çfarë ju kanë thënë, kur e keni kërkuar këtë?
Rohde: Duhet t’i pyeti ata. Unë them që shpresoj...përgjigjja është se Qeveria e Kosovës vërtet e kuptoi, kur e zbatoi vendimin e Deçanit se të dëgjosh këshillat tona është mirë, është rruga përpara.
KOHA: Le të flasim pak për masat ndëshkuese të BE-së, sepse pasi dështoi votimi në komunat në Veri, figurat udhëheqëse të Kosovës deklaruan se tani masat ndëshkuese të BE-së nuk kanë më kuptim. A e ndani këtë qëndrim edhe ju?
Rohde: Mendoj se Kosova ka argumentuar shumë mirë.
KOHA: A mund të elaboroni më hollësisht çfarë do të thotë kjo?
Rohde: Do të thotë se Kosova, siç thashë që në fillim, e ka kryer punën e saj, duke e ofruar procesin për pjesëmarrje për të ndryshuar atë situatë dhe Kosova nuk mund të fajësohet për shkak se pala tjetër e ka bojkotuar.
KOHA: A e mbështetni ju heqjen e masave?
Rohde: Jam i sigurt se do të ketë vendime, shpresoj, në Bruksel që do të shkojnë në atë drejtim. Por nuk mund të...
KOHA: Por, a mund të na thoni nëse e përkrahni heqjen e masave ndëshkuese të BE-së ndaj Kosovës?
Rohde: Unë personalisht mendoj se procesi duhet filluar.
KOHA: Pra, në emër të Gjermanisë thoni se...
Rohde: Jo, them në emrin tim personal, sepse nuk mund të flas për vendime të cilat nuk janë marrë ende. Por e shoh argumentin dhe personalisht mendoj se argumenti për heqjen e masave tani është shumë i fuqishëm.
KOHA: A pritni që kjo të ndodhë para zgjedhjeve të BE-së, e dini që tani pothuajse kemi hyrë në procesin elektoral në BE dhe nëse nuk ndodh kjo në këtë periudhë prej dy muajve, atëherë ka mundësi që kjo të mbetet siç është dhe ne do të mbetemi nën masa ndëshkuese derisa të kemi një administratë të re të BE-së?
Rohde: Mendoj se gjërat, zhvillimet mund të ndodhin mjaft shpejt.
KOHA: Mirë. Çështja e fundit për të cilën dëshiroj ta diskutoj me ju, z. ambasador, është dialogu në mes të Kosovës dhe Serbisë dhe sigurisht të gjitha gjërat që i diskutuam janë në njëfarë mënyre apo tjetër, të ndërlidhura mes vete. Por po e shohim se mandati i Miroslav Lajçakut po shkon drejt fundit në gusht. Cili është qëndrimi juaj përkitazi me dialogun në mes Kosovës dhe Serbisë. A jeni përkrahës vetëm i zbatimit të marrëveshjeve të arritura, apo mendoni se dialogu duhet të vazhdojë në formatin e njëjtë në vitet e ardhshme?
Rohde: Mendoj se nuk ka alternativë për dialogun – fjali kjo që e përmend shpesh. Sepse dialog do të thotë të flasësh me njëri-tjetrin. Se në çfarë formati do të zhvillohet, kush do ta udhëheqë atë, kjo duhet të vendoset gjatë verës. Por kemi nevojë për dialog, sepse nuk mund të pushtoni fqinjin, nuk mund të... të gjitha qeveritë në vazhdimësi deklarojnë se duan të bëhen pjesë e BE-së, mandej marrëdhëniet e mira ndërfqinjësore tregojnë se detyrat që duhet të kryejnë qeveritë janë të ngjashme. Marrëdhëniet e mira ndërfqinjësore dhe dialogu qartazi janë pjesë e kësaj, Marrëveshja e Ohrit është pjesë e detyrimeve të Kosovës dhe Serbisë.
KOHA: Por sa deinkurajuese është për ju, si ambasador gjerman këtu në Kosovë të shihni emisarin e BE-së për dialogun tek thotë shtetet nuk duken të gatshme për normalizimin e marrëdhënieve mes vete, madje ai thotë “shoqëritë”, pra nuk është vetëm në nivel shtetëror. Por edhe në nivelin “shoqëror”: Sa diskurajuese është të thuhet kjo gjë pas një dekade të angazhimit për normalizimin e marrëdhënieve në mes të Kosovës dhe Serbisë?
Rohde: Shikoni, ka gjithmonë momente kur jemi, të themi më pak optimistë. Si diplomat them se gota është gjysme e mbushur. Ne kemi parë rezultate: tani mund të udhëtohet me letërnjoftime, nuk duhet të vendosen letrat ngjitëse më për targa, në të dyja anët; kemi marrëveshjen për faturat e energjisë në veri; kemi një pikë konfliktuoze me çështjen e dinarit që nuk është zgjidhur ende, por do të ketë një raund tjetër të bisedimeve këtë javë.
Pra, ka përparim në fusha të caktuara dhe ky dialog duket se është një maratonë e gjatë. Po shpresoj se ne mund ta shkurtojmë dhe ne jemi këtu ta bëjmë atë dhe t’u japim të gjithë qytetarëve të rajonit një arsye për të qëndruar këtu dhe jo për të vazhduar migrimin, gjë që është duke ndodhur në të gjitha shtetet.
KOHA: Dhe për ta shkurtuar, mendoj se shkurtimi këtu nënkupton njohje reciproke, që do të na çonte përfundimisht tek ajo fazë, në nivelin shtetëror, sepse në nivelin shoqëror mendoj se është çështje tjetër, por a mendoni se do të ndodhë kjo në vitet e ardhshme?
Rohde: Rruga e shkurtër u ofrua së pari me planin franko-gjerman: njohja de facto që u ofron të dyja palëve një mënyrë për të lëvizur në drejtim të njohjes de jure dhe këtu ne kemi ngecur ca, që është mendoj edhe arsyeja pse emisari i BE-së e ka përmendur, nëse ka vullnet. Por, ne duhet ta krijojmë atë vullnet dhe duhet ta shtyjmë atë përpara, sepse nuk ka alternativë. Nuk mund të kemi anëtare të BE-së që nuk e njohin njëra-tjetrën. Kjo është thënë qartë nga kancelari im, nga ministrja ime e Jashtme. Është e paimagjinueshme që ne ndonjëherë të pranojmë shtete, të cilat nuk e njohin njëra-tjetrën.
KOHA: Dhe çfarë do të ndodhë z. Rohde, nëse ne përfundojmë në një situatë kur e shohin Serbinë që nuk është e interesuar të jetë në BE dhe prandaj vetëm luan me këtë letër për vite dhe e lodh madje edhe BE-në me këtë politikë. Cili do të jetë skenari?
Rohde: Ne mund të ndalemi në një skenar superpesimist. Superskenarët pesimistë, sipas mendimit tim, do të nënkuptonin se askush nuk dëshiron të qëndrojë këtu. Sepse si i ri, kur ke familje dhe nuk ke shpresë, emigron. Dhe aktualisht ky është një trend shumë i qartë në Ballkanin Perëndimor në secilin shtet dhe nuk është një trend i mirë. Unë dua të jem në një situatë ku ka shpresë dhe njerëzit vijnë, ku njerëzit shohin përparim dhe kjo është ajo të cilën e synojmë. Të gjitha përpjekjet tona janë të integrojmë shoqëri stabile dhe pozitive në Ballkanin Perëndimor. Natyrisht ka pesimizëm, ndonjëherë mund të jemi më shumë pesimistë, por unë nuk dua të jem. Unë besoj se në fund arsyeja ngadhënjen.
KOHA: Dhe me këtë shënim pozitiv, mbase më mirë sesa me mënyrën niçeane po e përfundojmë këtë intervistë. Ju falënderoj shumë për praninë tuaj!
Rohde:Faleminderit Eraldin!
