Sukses vendimtar po vlerësohet çlirimi i ditëve të fundit i qytezave e qyteteve ukrainase në kufi me Rusinë. Ekspertët thonë se Perëndimi tani duhet ta furnizojë Ukrainën me armë që ta vazhdojë dëbimin e rusëve dhe që ta mbrojë popullsinë civile nga bombardimet hakmarrëse nga ajri. Vladimir Putinit po i ngushtohet rrethi, derisa Kievi po kërkon më shumë armë perëndimore në ditët më kritike të luftës
Forcat ukrainase kanë kthyer edhe më shumë kontroll territori nga Rusia, ndërsa vazhdojnë kundërofensivën e tyre, ka thënë presidenti i vendit, Volodymyr Zelenskyy. Ai tha se gjatë shtatorit trupat ukrainase kanë rimarrë më shumë se gjashtë mijë kilometra katrorë nga kontrolli rus në lindje dhe në jug të vendit.
Rusia ka pranuar humbjen e qyteteve kryesore në rajonin verilindor të Kharkivit, në atë që ekspertët ushtarakë po e vlerësojnë përparim vendimtar në luftë. Moska e përshkruan tërheqjen e trupave nga rajoni ditëve të fundit si "rigrupim" me synimin për t'u fokusuar në rajonet Luhansk dhe Donnjeck në lindje të Ukrainës.
Edhe rusët po tallen me justifikimet e Putinit
Ky pretendim është marrë me tallje edhe në Rusi, me shumë përdorues të mediave sociale atje që e përshkruan tërheqjen e deklaruar si "të turpshme".
Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken, tha se forcat ukrainase kanë shënuar "përparim të rëndësishëm" në kundërsulmin e tyre, por shtoi se ishte shumë herët për të parashikuar rezultatin.
Presidenti rus, Vladimir Putin, urdhëroi pushtimin e plotë të Ukrainës më 24 shkurt. Rusia ende mban rreth një të pestën e vendit. Mediat më të mëdha botërore, si televizioni CNN, kanë raportuar për zemërim në mesin e aleatëve të afërt të Putinit pas dështimeve të njëpasnjëshme të ditëve të fundit.
Kundërofensiva duket se është ndërmarrë shpejt. Presidenti Zelenskyy ka thënë se deri të enjten trupat ukrainase kanë marrë kontrollin e më shumë se një mijë kilometrave deri të dielën, porse shifra është trefishuar të dielën.
Ai ka falënderuar brigadat ukrainase të përfshira në kundërsulme, duke i përshkruar si “heronj të vërtetë”.
Ukraina nuk ka paraqitur ndonjë listë të qyteteve dhe qytezave të çliruara.
Perëndimit i kërkohen më shumë armë
Një këshilltar i Zelenskyyt ka thënë se Ukrainës i duhen më shumë armë nga Perëndimi, duke vlerësuar se armatimi i avancuar është kritik për mbrojtjen ajrore ukrainase dhe të civilëve në zonën e konfliktit. Kievi i druan hakmarrjes ruse nga ajri pas dështimeve të ditëve të fundit. Qeveria e Ukrainës paralajmëron ashpërsim të luftimeve në rajonin e Donbasit.
Rusia i ka hedhur poshtë akuzat se po vë në shënjestër civilët, duke e quajtur pushtimin e Ukrainës si “operacion special” të ushtrisë së saj kundër shtetit të pavarur fqinj.
Debakli ushtarak
Nga e mërkura deri të dielën, forcat ushtarake të Putinit humbën të paktën 338 pjesë të pajisjeve të rëndësishme ushtarake -- nga avionët luftarakë te tanket e deri te kamionët -- të shkatërruara, të dëmtuara ose të kapura, sipas numrave nga faqja e internetit e inteligjencës me burim të hapur Oryx.
Raportet ukrainase thonë se trupat e Putinit po ikin në lindje drejt kufirit rus me çfarëdo transporti që mund të gjejnë, madje duke marrë makina nga popullata civile në zonat që kishin kapur që nga fillimi i luftës në shkurt.
Pas tyre ata lënë qindra pjesë të makinerisë ruse të luftës, e cila që nga fillimi i të ashtuquajturit "operacion special ushtarak" i Putinit, nuk i është afruar asnjëherë të përmbushë faturimin e saj të paraluftës si një nga fuqitë e mëdha botërore.
Dhe pa një ndërhyrje drastike dhe potencialisht jokonvencionale nga Putini, fitoret e Ukrainës ka të ngjarë të përshpejtohen, thonë analistët. Shumë nga problemet e Rusisë -- udhëheqja e dobët dhe jofleksibile, morali i ulët i trupave, logjistika dhe pajisjet e papërshtatshme bashkë me çështjet e mirëmbajtjes -- kanë qenë të dukshme që nga fazat e fillimit të luftës më shumë se shtatë muaj më parë.
Bërthama e ushtrisë ruse -- duke përfshirë tanket që ishin pre e lehtë për trupat tokësore ukrainase dhe kamionët që nuk kishin gomat e duhura për të kapërcyer relievin e Ukrainës -- u ekspozua shpejt nga taktika të papërshtatshme për blitzkrieg që Putini kishte planifikuar.
Shenjat e para të dështimit
E mbani mend atë kolonë 64 kilometra të gjatë që ngeci në rrugën për në kryeqytetin e Kievit dhe u copëtua nga mbrojtësit ukrainas?
Ndërsa ajo kolonë ngeci, raportet filtroheshin se trupat ruse kishin probleme të rëndësishme morale -- disa as nuk e dinin se ishin në Ukrainë, ose nëse e dinin, pse ishin atje. Ndërsa luftimet u intensifikuan, forcat ukrainase vunë në shënjestër udhëheqjen ruse, duke vrarë gjeneralë dhe kolonelë që pritej të mblidhnin forcat ruse, shkruan televizioni CNN.
Dhe rusët sigurisht kishin nevojë për një udhëheqje më të fortë nëse duhen besuar llogaritë e vështirësive të trupave.
Pavel Filatyev, parashutist rus që luftoi në pushtimin e qytetit ukrainas Kherson, i tha CNN-së muajin e kaluar se njësisë së tij i mungonin edhe gjërat elementare gjatë atij operacioni.
"Disa ditë pasi rrethuam Khersonin, shumë prej nesh nuk kishim ushqim, ujë apo thasë për të fjetur”, tha ai. “Për shkak se natën ishte shumë ftohtë, ne nuk mund të flinim dot. Gjenim pak mbeturina, disa lecka, vetëm për t'u mbështjellë e për t'u ngrohur”.
Dhe armatimet e tyre ishin nën standard, tha ai.
"Të gjitha armët tona janë nga koha e Afganistanit", ku forcat ruse luftuan nga viti 1979 deri në 1989, tha ai.
Ndërkohë, armët perëndimore kanë vërshuar Ukrainën, mes tyre sisteme të fuqishme artilerie të avancuara si HIMARS, ose sistemet raketore të artilerisë me lëvizshmëri të lartë.
HIMARS me rrota ofron atë që prodhuesi amerikan Lockheed Martion e quan "aftësia për të gjuajtur" - ata mund të gjuajnë raketa shumë të sakta në objektiva rreth 70 deri në 80 kilometra larg dhe më pas të lëvizin shpejt për të shmangur çdo kundërsulm.
Ukraina i ka përdorur ato me efekt shkatërrues në linjat ruse të furnizimit, në deponitë e municioneve dhe postet komanduese.
"Forcat e armatosura të Ukrainës përdorën HIMARS dhe sisteme të tjera perëndimore për të sulmuar linjat tokësore ruse të komunikimit në rajonet Kharkiv dhe Kherson, duke vendosur kushte për suksesin e këtij operacioni”, vlerësoi Instituti për Studimin e Luftës (ISW) në një postim në blog të dielën.
Goditja e ardhur nga HIMARS-i ukrainas i vendosur në linjat ruse të furnizimit ka qenë e pamëshirshme, sipas analistëve perëndimorë.
Dinakëria ukrainase
"Artileria ukrainase me rreze të gjatë veprimi tani ka të ngjarë të godasë pikat e kalimit në Dnjepër aq shpesh sa Rusia nuk mund të kryejë riparime në urat e dëmtuara rrugore", njoftoi të hënën Ministria e Mbrojtjes e Britanisë.
Trent Telenko, ish-auditor i kontrollit të cilësisë për Agjencinë e Menaxhimit të Kontratave të Mbrojtjes të SHBA-së, i cili ka studiuar logjistikën ruse, tha se forcat ukrainase përdorën raketa precize të shkrepura nga bateritë HIMARS për të shkatërruar depot kryesore ruse të armëve pranë linjave hekurudhore shumë larg vijës së frontit.
Kjo do të thoshte se Rusia duhej të përdorte kamionë për të shpërndarë pjesë artilerie dhe municione në depo më të vogla, duke e bërë më të vështirë shpërndarjen, tha Telenko. Kur Ukraina filloi ofensivën e saj rrufe, Rusia nuk mund të sillte fuqinë e duhur të zjarrit për të zbehur përparimin ukrainas, sepse artileria e saj ishte kaq e shpërndarë, tha ai.
Por HIMARS dhe sistemet e tjera të fuqishme të artilerisë perëndimore nuk duhet të marrin të gjitha meritat, tha ISW. Ato ishin shoqëruar me zgjuarsinë ukrainase.
Javën e kaluar Rusia ridislokoi forcat në jug për të forcuar radhët e saj përpara një kundërofensive ukrainase në rajonin Kherson, sipas zyrtarëve ukrainas dhe pamjeve të pajisjeve që lëviznin nëpër Krime.
Kjo hapi derën për forcat ukrainase më në veri.
"Diskutimi i gjatë i Kievit dhe më pas një njoftim për një operacion kundërsulmues që synonte rajonin e Khersonit tërhoqi trupat e konsiderueshme ruse larg sektorëve në të cilët forcat ukrainase kanë kryer sulme vendimtare në ditët e fundit”, vlerësoi ISW-ja.
