Presidenti amerikan, Joe Biden, donte t’i jepte fund luftës në Afganistan dhe t’i tërhiqte trupat e Amerikës sa më qetësisht të ishte e mundur. Në vend të kësaj, kaosi dhe gjakderdhja në Kabul mund ta dëmtonin presidencën e tij, vlerëson “Der Spiegel” në analizën për ndikimin e zhvillimeve të fundit ndërkombëtare në Shtëpinë e Bardhë
Ai u shfaq me paraqitje në mbrëmjen e zjarrtë të së shtunës. Një flamur gjigant amerikan u shfaq në ekran, me George Pattonin, të luajtur nga aktori George Scott, para tij. “Amerikanët duan të luftojnë”, bërtiti gjenerali legjendar amerikan nga Lufta e Dytë Botërore, shkruan revista gjermane, “Der Spiegel”, që në hyrje të shkrimit për ndikimin e tërheqjes amerikane nga Afganistani në Shtëpinë e Bardhë të Joe Bidenit.
Poshtërimi më i madh në histori
“Kjo është arsyeja pse amerikanët kurrë nuk kanë humbur dhe kurrë nuk do të humbasin një luftë. Vetë mendimi për të humbur është urrejtës për amerikanët”, ishin fjalët e fjalimit të Pattonit para Armatës së Tretë të Shteteve të Bashkuara para se të përshkonte Kanalin Anglez pas Ditës D, shkruan revista gjermane.
Donald Trumpi nuk ka qenë kurrë njeri i mesazheve delikate. Kur doli në skenë pas videos, ai menjëherë e bëri të qartë se për çfarë po fliste. SHBA-ja sapo përjetoi poshtërimin më të madh në historinë e saj, tha ish-presidenti nën brohoritjet e mbështetësve të tij, të cilët prisnin në një fushë me baltë që nga pasditja. "Vietnami duket si një masterklasë në strategji në krahasim me katastrofën e Joe Bidenit”, deklaroi bujshëm Trumpi.
Trumpi në fakt kishte marrë udhë drejt Alabamës për t’ia bërë vetes qejfin. Ai nuk ka nevojë të bëjë fushatë në zonë - 88 për qind e votuesve në Cullmann Country e votuan në zgjedhjet e fundit presidenciale. Por të shtunën në mbrëmje, ish-presidenti kuptoi se më në fund kishte gjetur një çështje me të cilën mund të sulmonte pasardhësin e tij, kujton “Der Spiegel”.
Gazetari George Packer kohët e fundit shkroi në “The Atlantic” se Trumpi mund ta shfrytëzojë me mençuri gjendjen për të kërkuar mandat tjetër. Ai nuk është as analist i qartë dhe as strateg mendjemprehtë, por di të godasë në momentin e duhur. Plani i Bidenit ishte të tërhiqej nga Afganistani në heshtje dhe të rriste popullaritetin e tij, duke i dhënë fund një lufte jopopullore.
Shaka pa kripë?
“Tani, duke ndjekur një mori vendimesh amatore, ai ka arritur të kundërtën: televizioni amerikan transmetoi të enjten imazhe që vështirë se mund të ishin më dramatike. Ata treguan trupat e shqyer të njerëzve që kishin ikur të dëshpëruar në aeroportin e Kabulit për të kapur një nga avionët e fundit që po fluturonte jashtë vendit”, përshkruan “Der Spiegel”.
Sulmi me bombë, për të cilin Ushtria amerikane pretendon se është kryer nga grupi terrorist “Shteti Islamik” (ISIS), vrau të paktën 80 njerëz, përfshirë 13 ushtarë amerikanë. Po aq serioz, megjithatë, është fakti se situata e tensionuar po e bën gjithnjë e më të vështirë për amerikanët të largojnë qindra qytetarë amerikanë për të cilët Departamenti i Shtetit thotë se janë ende të bllokuar në Afganistan. Dhe premtimi i Bidenit se Afganistani nuk do të bëhet një vatër e re e terrorizmit pas tërheqjes së trupave tashmë tingëllon si një shaka e keqe. Presidenti premtoi në një konferencë shtypi se do të kërkojë llogari nga ata që qëndrojnë pas sulmit. "Ne do t'ju gjuajmë dhe do t'ju bëjmë të paguani”, tha ai. Por kjo do të thotë gjithashtu se Bideni po tërhiqet më tej në një konflikt prej të cilit në të vërtetë donte të dilte, analizon revista gjermane.
Kaos i panevojshëm
“Autoriteti politik i një presidenti gjithmonë varet nga fakti nëse amerikanët kanë besim në aftësitë e tij drejtuese. Tani, megjithatë, bota po shikon një burrë në Shtëpinë e Bardhë, i cili shtyu tërheqjen me një shpejtësi kaq marramendëse pjesërisht sepse donte që ushtarët e tij të ktheheshin në shtëpi para 20-vjetorit të sulmeve terroriste të 11 shtatorit 2001”, shkruan “Der Spiegel”.
“Po bëhet e qartë se e gjithë arsyeja është sakrifikuar për atë simbolikë. Dhe nuk janë vetëm afganët e lënë pas në panikun e ditëve të fundit ata që po paguajnë çmimin. Menaxhimi amator gjithashtu dobëson një administratë amerikane qëkur mori detyrën në janar premtoi të rifillonte një rol më të fortë në skenën botërore”.
Arsyetimi i Bidenit për tërheqjen e shpejtë ishte gjithashtu shkarkimi i burimeve për problemet me të vërtetë urgjente në politikën globale: një Kinë në rritje që dëshiron t’i imponojë rregullat e saj në të gjithë globin; ose Rusia, e cila është në proces të minimit të demokracive perëndimore me ushtritë e saj të hakerëve. Por kush supozohet të besojë në udhëheqjen e një qeverie amerikane që i lejon vetes të kurthohet në këtë lloj kaosi pa nevojë? – shtron dilemën gjermania.
“Loja e fajit”
Vetëm gjashtë javë më parë, Bideni kishte deklaruar se nën udhëheqjen e tij, nuk do të kishte imazhe si ato të shikuara në Saigon më 1975, kur helikopterët amerikanë evakuuan diplomatët nga çatia e Ambasadës amerikane. Në fund të fundit, ai u vërtetua se kishte të drejtë. Skena shumë më të tmerrshme tani janë ngulitur tani në kujtesën kolektive të botës: Afganët e dëshpëruar u kapën pas një aeroplani ushtarak amerikan dhe më pas ranë nga qielli.
Në Washington, “loja e fajit” për katastrofën po vazhdon, kujton “Der Spiegel”. A është punë e sekretarit të Shtetit, Tony Blinken, Departamenti i Shtetit i të cilit krijoi një grup pune vetëm në korrik - tre muaj pas vendimit për t’u tërhequr - për t’u marrë me lëshimin e vizave për punëtorët afganë lokalë që kishin ndihmuar amerikanët? Me shumë mundësi do të ishte kreu i këshilltarit të Bidenit për sigurinë kombëtare, Jake Sullivan, puna e të cilit duhet të ishte ajo e koordinimit të tërheqjes.
“Një gjë është e sigurt: Ju nuk mund ta shikoni situatën dhe të pohoni se gjithçka shkoi pa probleme”, thotë Laurel Miller, e cila shërbeu si përfaqësuese speciale e qeverisë amerikane për Afganistanin dhe Pakistanin nën presidentin Barack Obama.
Anëtarët e administratës së Bidenit janë edhe më të qartë, përderisa ju nuk i citoni me emër. “Ne e dëmtuam plotësisht këtë gjë”, thotë njëra në kushte anonimiteti. Dhe gjëja e rrezikshme është se kaosi mund ta errësojë të gjithë presidencën e Bidenit.
Imazhe të shëmtuara nga Kabuli
Bideni filloi me respekt për sa i përket politikës së brendshme: Vetëm pasi mori detyrën, çoi përpara një paketë stimuluese ekonomike prej 1.9 trilionë dollarësh. Ai gjithashtu arriti të sillte vaksinën e koronavirusit në farmacitë amerikane dhe zyrat e mjekëve me një shpejtësi mbresëlënëse. Por tani pandemia po kthehet, sepse shumë amerikanë, veçanërisht në jug, po refuzojnë të vaksinohen.
“Në të njëjtën kohë, imazhet e shëmtuara që shfaqen nga Kabuli po nxisin dyshimet nëse Bideni është me të vërtetë politikani largpamës dhe empatik që ai e paraqiti gjatë fushatës. Në shtypin amerikan, tashmë po tërhiqen paralele me fatkeqësinë Jimmy Carter, presidenca e të cilit nuk arriti të shërohej nga dështimi i shpëtimit të pengjeve të dështuara në Ambasadën amerikane në Teheran në prill 1980, dhe i cili u pasua pak më vonë nga republikani Ronald Reagan”, shkruan “Der Spiegel”.
Bideni kurrë nuk besoi se ishte detyrë e Shteteve të Bashkuara për të ndërtuar një shtet funksional në Afganistan, thotë Vali Nasr, i cili punoi për të dërguarin e Hillary Clintonit në Afganistan, Richard Holbrooke, dhe tani ligjëron shkencat politike në Universitetin Johns Hopkins. Holbrooke, i cili vdiq në vitin 2010, dokumentoi me përpikëri punën e tij, dhe kështu mbijetoi një anekdotë që ilustron se sa emocionuese ishte tema e Afganistanit për Bidenin edhe më shumë se një dekadë më parë.
Paralajmërimi i injoruar i Holbrookut
Si zëvendëspresident në atë kohë, Bideni nuk ishte në gjendje të ndikonte në Obamën, i cili, me këshillën e gjeneralëve të tij, urdhëroi një rritje masive të trupave në Afganistan. Kur Holbrooke paralajmëroi Bidenin në një bisedë konfidenciale për pasojat e një tërheqjeje të nxituar dhe i kujtoi atij përgjegjësinë për ata afganë që i besuan fjalës së Shteteve të Bashkuara, nënpresidenti thuhet se tha: “Shkërdheje atë, ne nuk duhet të shqetësohemi. Ne e bëmë atë në Vietnam, Nixon dhe Kissinger ia dolën mbanë”, shkruan “Der Spiegel”, duke shtuar se Bideni me sa duket llogariti edhe atëherë se një president nuk do të gjykohej nga kaosi i tërheqjes, por nga guximi për t’i dhënë fund një lufte jopopullore.
“Institucioni politik i Washingtonit dhe media kaluan vite duke shmangur të vërtetën për këtë luftë”, thotë Matt Duss, këshilltari i politikës së jashtme të senatorit Bernie Sanders. “Dhe tani ata po përpiqen të vënë fajin për këtë fatkeqësi vetëm te Bideni”. Kjo thjesht nuk është e drejtë, thotë ai.
Ajo që është e vërtetë për këtë është se më shumë se dy të tretat e amerikanëve në prill mbështetën vendimin e Bidenit për t'u tërhequr nga Afganistani. Por ndërsa imazhet e marshimit të talebanëve në Kabul kaluan nëpër ekranet televizive, kjo shifër ra në mënyrë dramatike - në 49 për qind. Në të njëjtën kohë, vlerësimet e miratimit të punës së Bidenit po bien nën kufirin prej 50 për qind për herë të parë qëkur ai mori detyrën. Amerikanët duket se më shumë urrejnë ndjenjën kur shohin luftëtarë me mjekër me AK-47 të vjetër duke ua goditur hundët, sesa për vetë luftën në Afganistan.
Kabuli, Las Vegas për terrorizmin botëror?
Një ish-zyrtar i sigurisë afgane i tha “New York Timesit” se Kabuli po kërcënon të kthehet një Las Vegas për terroristët nga e gjithë bota. Por shkencëtari politik Nasr beson se talebanët kanë mësuar nga gabimet e tyre dhe nuk do të lejojnë që rrjeti terrorist i “Al-Qaedas” të përhapet përsëri në vend nën regjimin e tyre.
“Sidoqoftë, talebanët komandojnë vetëm disa dhjetëra mijëra luftëtarë, një numër që është shumë i vogël për ta që të jenë në gjendje të kontrollojnë me të vërtetë një vend të gjerë me mbi 38 milionë banorë”, vlerësohet në shkrimin e “Der Spiegelit”.
“Talebanët mund të financojnë një luftë guerile me para droge”, thotë Nasr, "por ata nuk mund të drejtojnë një vend të tillë”. Nasr shton se do të ishte një makth nëse Afganistani do të shndërrohej në një shtetet lara-lara me provinca të paqeverisshme.
“Unë nuk mendoj se kërcënimi është qeveria talebane", thotë ai. “Kërcënimi më i madh për Perëndimin nuk është qeveria”.
Analizë e revistës gjermane, “Der Spiegel”
