Me “fryrjen e muskujve”, Kina paralajmëron Tajvanin e SHBA-në

Tajvani tha se Kina dërgoi 71 avionë ushtarakë pranë ishullit disa ditë pasi presidenti Biden forcoi mbështetjen e SHBA-së për Tajvanin

Kina dërgoi një numër rekord avionësh ushtarakë për të kërcënuar Tajvanin e vetëqeverisur në një shfaqje të madhe force ndaj administratës Biden, duke sinjalizuar se Pekini dëshiron të mbajë presion mbi Tajvanin edhe pse disa tensione midis superfuqive po zbuten.

Grumbullimi i avionëve luftarakë kinezë, avionëve patrullues detarë dhe dronëve që gumëzhinin hapësirën ajrore pranë Tajvanit në periudhën 24-orëshe që çoi në mëngjesin e së hënës, demonstruan oreksin e Pekinit për konfrontim me Shtetet e Bashkuara mbi Tajvanin, demokracinë ishullore që Kina e pretendon si territorin e saj.

Hakmarrje ndaj Bidenit

Aktiviteti ushtarak – i cili, sipas Tajvanit, përfshinte të paktën 71 avionë kinezë – erdhi disa ditë pas lëvizjes së fundit të presidentit Biden për të zgjeruar mbështetjen amerikane për ishullin. Pekini ka denoncuar përpjekjet e Shteteve të Bashkuara si qëllime për të frenuar Kinën dhe për të ndërhyrë në punët e saj të brendshme.

Tensionet mbi Tajvanin janë rritur në muajt që kur kryetarja e Dhomës së Përfaqësuesve Nancy Pelosi vizitoi ishullin në gusht, duke bërë që Pekini të rritë aktivitetin në zonë me disa ditë stërvitje me zjarr të vërtetë. Kina tha se stërvitja kishte për qëllim të përmirësonte aftësinë e saj për të kryer patrullime të përbashkëta dhe sulme ushtarake, por gjithashtu bëri të qartë se cili ishte objektivi.

"Kjo ishte një përgjigje e fortë ndaj përshkallëzimit aktual të marrëveshjeve të fshehta dhe provokimeve nga SHBA-ja dhe Tajvani", tha në një deklaratë të lëshuar të dielën, koloneli i lartë Shi Yi, zëdhënës i Komandës së Teatrit Lindor të Ushtrisë Çlirimtare Popullore, e cila përballet me Tajvanin.

Projekt-ligji i politikës ushtarake që presidenti Biden nënshkroi në legjislacion të premten parashtron prioritetet e ligjvënësve të sigurisë kombëtare për vitin e ardhshëm. Këtë vit, ligjvënësit amerikanë, duke parë luftën e zgjatur në Evropë dhe tensionet në rritje me Kinën, miratuan fondet për Ukrainën dhe autorizuan deri në 10 miliardë dollarë gjatë pesë vjetëve të ardhshëm për Tajvanin.

Tensionet pritet të vazhdojnë

"Një veprim i tillë në shkallë të gjerë është, natyrisht, një përgjigje ndaj nënshkrimit të aktit nga presidenti Biden", tha Su Tzu-yun, analist i sigurisë në Institutin për Kërkimin e Mbrojtjes Kombëtare dhe Sigurisë në Taipei. "Ky model ka të ngjarë të vazhdojë”.

"Shtetet e Bashkuara kanë ecur nga paqartësia strategjike në qartësinë konstruktive", tha Su, duke iu referuar legjislacionit të fundit ushtarak. “Biden e ka kthyer Tajvanin në një kuazi-partner që i përshtatet rolit të një partneri sigurie në strategjinë e Indo-Paqësorit”.

Për vite me radhë, Kina ka dërguar forcat detare dhe ajrore në cepin jugperëndimor të zonës së identifikimit të mbrojtjes ajrore të Tajvanit, si një mënyrë për të testuar dhe dobësuar vendosmërinë e ishullit kundër një ofensive të mundshme ushtarake. Zona e identifikimit të mbrojtjes ajrore, ose ADIZ, është më e madhe se hapësira ajrore sovrane e pretenduar nga Tajvani dhe shërben si një zonë e deklaruar në mënyrë të njëanshme në të cilën autoritetet e ishullit pretendojnë të drejta të veçanta për t'u thënë avionëve të identifikohen.

Fluturimet ushtarake të Kinës rreth Tajvanit janë rritur pas vizitës së zonjës Pelosi, një udhëtim që përforcoi dyshimin në Pekin se Shtetet e Bashkuara kanë hequr dorë angazhimin ndaj politikës "një Kinë". Sipas kësaj politike, Uashingtoni pranon, por nuk e miraton, pozicionin e Pekinit se Tajvani është pjesë e Kinës. Uashingtoni thotë gjithashtu se zgjidhja e statusit të Tajvanit duhet të bëhet në mënyrë paqësore dhe një ligj i vitit 1979 pohon se Shtetet e Bashkuara mund të ndërhyjnë nëse Tajvani sulmohet. Zyrtarët dhe ekspertët kinezë thonë se presidentët e njëpasnjëshëm amerikanë janë anuar drejt Tajvanit, ndërsa zyrtarët amerikanë thonë se Pekini ka destabilizuar marrëdhëniet ndërmjet ngushticave përmes akteve dhe retorikës luftarake.

Shenjat e fundit

Stërvitja e fundit ushtarake u shqua për thyerjen e një rekordi njëditor, si në numrin total të avionëve të dislokuar ashtu edhe në numrin që kaluan të ashtuquajturën vijë mesatare, një kufi informal midis dy palëve. Dyzet e shtatë nga 71 avionë e kaluan atë vijë, sipas ministrisë së mbrojtjes tajvaneze. Kalimi mbi linjë shihet si më provokues, sepse avioni do të ishte në një kurs të drejtë mbi Tajvan nëse nuk do të largoheshin.

Në një deklaratë të hënën, ministria e mbrojtjes tha se ushtria tajvaneze po monitoronte situatën dhe ngarkoi patrullën e saj ajrore luftarake, anijet e marinës dhe sistemet raketore me bazë tokësore për t'u përgjigjur.

“Ajo që ka bërë Partia Komuniste Kineze ka theksuar edhe një herë mentalitetin e saj të përdorimit të forcës për të zgjidhur mosmarrëveshjet dhe për të minuar paqen dhe stabilitetin rajonal”, tha ministria e mbrojtjes tajvaneze në një deklaratë të dielën.

Song Zhongping, komentator ushtarak në Pekin, i cili është ish-oficer ushtarak kinez, tha në një intervistë se legjislacioni i ri i mbrojtjes i SHBA-së përbën një provë të kufijve të Kinës. “Ushtria Çlirimtare Popullore do të përdorte stërvitje të ashpra ushtarake për të paralajmëruar Shtetet e Bashkuara se nëse insiston të ndjekë rrugën e saj, nuk do të ketë paqe në ngushticën e Tajvanit”, tha ai.

Tajvani kohët e fundit ka bërë presion për të forcuar ushtrinë e vet, nxitur nga shqetësimet për stafin e patrajnuar, si dhe urgjenca e re pas pushtimit rus të Ukrainës. Presidentja Tsai Ing-wen do të mbajë një konferencë shtypi të martën, sipas zyrës presidenciale tajvaneze. Ajo pritet të përshkruajë një plan për të zgjatur periudhën e rekrutimit ushtarak nga katër muaj në një vit.

Udhëheqësi i lartë i Kinës, Xi Jinping, muajt e fundit është përpjekur të stabilizojë marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara dhe qeveritë e tjera perëndimore, të cilat u përkeqësuan për vite me radhë për shkak të çështjeve të të drejtave të njeriut, teknologjisë dhe tensioneve tregtare, si dhe thellimit të mosbesimit ndaj Tajvanit. Por kur Xi dhe presidenti Biden mbajtën një samit ballë për ballë në Bali në nëntor, Xi theksoi gjithashtu se e ardhmja e Tajvanit dhe mbështetja amerikane për ishullin mbeten një kapërcim i mundshëm i krizës, madje edhe konfliktit.

“Presidenti Xi theksoi se çështja e Tajvanit është ‘thelbi i interesave thelbësore të Kinës’, themeli i themelit marrëdhënieve politike Kinë-SHBA dhe vija e kuqe që Shtetet e Bashkuara nuk duhet dhe nuk duhet të kalojnë”, tha në atë kohë ministri i jashtëm i Kinës, Wang Yi.

Xi, si udhëheqësit e mëparshëm të Partisë Komuniste, ka thënë se dëshiron ta sjellë në mënyrë paqësore Tajvanin nën sundimin kinez, por nuk do të përjashtojë përdorimin e forcës. Shumë ekspertë thonë se ekuilibri i forcës së armatosur përgjatë ngushticës së Tajvanit është zhvendosur në favor të Kinës dhe disa besojnë se Xi mund të intensifikojë presionin ushtarak mbi Tajvanin në vitet e ardhshme.

Por raporti i fundit vjetor i Pentagonit për forcat e armatosura kineze, i publikuar muajin e kaluar, tha se përpjekja për të marrë kontrollin e Tajvanit mbeti një lojë e frikshme dhe potencialisht shkatërruese për presidentin Xi.

“Pushtimi amfib në shkallë të gjerë është një nga operacionet ushtarake më të komplikuara dhe më të vështira”, thuhej në raport. Pengesat e mundshme dhe një valë e mundshme e përçmimit ndërkombëtar, shtoi ai, do ta bënte pushtimin “rrezik të rëndësishëm politik dhe ushtarak për Xi Jinpingun dhe Partinë Komuniste Kineze, madje edhe duke supozuar aksion të suksesshëm dhe shpërthyes”.