Irani ka nisur një sulm masiv ajror ndaj Izraelit në orët e hershme të së dielës. Ushtria izraelite ka njoftuar se 99% e mbi 300 dronëve të lëshuar nga Irani janë shkatërruar me ndihmën e bashkëpunëtorëve. Presidenti i Iranit ka përgëzuar trupat e Gardës Revolucionare Islamike, duke thënë se “i kanë dhënë mësim regjimit zionist”. E Biden ka thënë se do t’i mbledhë aleatët për të bërë një reagim të unifikuar.
Shpërthime dhe sirena për të paralajmëruar sulmet ajrore janë dëgjuar në orët e hershme të së dielës në Izrael, pasi Irani lansoi qindra dronë, raketa balistike dhe raketa lundruese në një mision të paprecedentë të hakmarrjes që shtyn Lindjen e Mesme më afër një lufte të gjerë rajonale.
Por njoftimi i Iranit për sulm mund të ketë zbutur rreziqet e përshkallëzimit.
Zyrtarët turq, jordanezë dhe irakianë thanë të dielën se Irani njoftoi disa ditë përpara sulmit me dronë dhe raketa ndaj Izraelit, duke lejuar që të shmangeshin viktimat masive dhe përshkallëzim më të gjerë, ani pse një zyrtar amerikan e mohoi këtë.
Shumica e dronëve dhe raketave të lëshuara nga Irani në një sulm hakmarrës u rrëzuan përpara se të arrinin në territorin izraelit, megjithëse një vajzë e re u plagos rëndë dhe rajoni mbetet i përgatitur për përshkallëzim të mëtejshëm.
Izraeli nuk është duke kërkuar luftë pas sulmit të Iranit, ka thënë presidenti izraelit, Isaac Herzog, derisa ka shtuar se duhet ekuilibruar situata.
“Kryeministri Benjamin Netanyahu po flet me shumë liderë botërorë dhe ka ‘dialog të afërt me aleatët’ në përgjigje të veprimeve të Iranit”, tha ai. “Ne po i shqyrtojmë të gjitha. Po sillemi me gjakftohtësi dhe me kthjelltësi. Unë mendoj se ne jemi duke vepruar në një mënyrë shumë të përqendruar dhe shumë të përgjegjshme dhe jam i sigurt se do të ketë një vendim në përputhje me rrethanat që do të sigurojë që ne të mbrojmë popullin e Izraelit”.
Zëdhënësi i ushtrisë izraelite, Daniel Hagari, ka thënë se Irani lansoi në total mbi 300 dronë e raketa, por 99 për qind prej tyre u shkatërruan me ndihmën edhe të aleatëve.
Admirali Hagari e ka quajtur këtë “një sukses shumë të madh strategjik”.
Ministri izraelit, Benny Gantz, ka paralajmëruar se Izraeli do të kërkojë përgjegjësi, por këtë do ta bëjë kur të jetë koha e duhur.
“Ne do të ndërtojmë një koalicion rajonal dhe do të marrim çmimin nga Irani në mënyrën dhe kohën e duhur për ne”, tha Gantz në një deklaratë ndërsa kabineti i luftës në Qeverinë izraelite do të mblidhet për të diskutuar përgjigjen e Izraelit ndaj sulmit të Iranit.
Irani lansoi 170 dronë, mbi 30 raketa lundruese dhe mbi 120 raketa balistike. Nga to, disa raketa balistike arritën në territorin izraelit, duke shkaktuar dëme të vogla në një bazë ajrore.
Ministri i Jashtëm iranian, Hossein Amirabdollahian, ka thënë se shteti i tij ka lajmëruar vendet fqinje për sulmet hakmarrëse kundër Izraelit 72 orë përpara.
“Rreth 72 orë para nisjes së operacioneve tona ne i kemi informuar miqtë dhe fqinjët në rajon që përgjigjja e Iranit kundër Izraelit është e qartë, legjitime dhe e pakthyeshme”, ka theksuar Amirabdollahian.
Ai ka thënë, po ashtu, se Irani i ka informuar Shtetet e Bashkuara se sulmet e tij kundër Izraelit do të jenë të “kufizuara” dhe për vetëmbrojtje, gjatë një takimi me ambasadorë të jashtëm.
Reagimet për sulmin
Presidenti i Iranit, Ebrahim Raisi, ka përgëzuar trupat e Gardës Revolucionare Islamike, duke thënë se “i kanë dhënë mësim regjimit zionist”. Ndëshkimi i agresorit, që ishte premtim i liderit suprem, është përmbushur”, ka thënë presidenti iranian.
E ministri izraelit i Kabinetit të Luftës, Benny Gantz, ka theksuar të dielën se incidenti nuk ka përfunduar.
“Irani është një problem global, është një sfidë rajonale dhe është gjithashtu një rrezik për Izraelin, dhe dje bota qëndroi së bashku me Izraelin përballë rrezikut”, ka thënë Gantz.
E sekretari i përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Antonio Guterres, ka dënuar sulmin e Iranit ndaj Izraelit, ndërsa u ka bërë thirrje “të gjitha palëve të përmbahen maksimalisht.
“U bëj thirrje të gjitha palëve të përmbahen maksimalisht për të evituar çdo veprim që do të çonte në konfrontime të mëdha ushtarake në shumë fronte në Lindje të Mesme. E kam përsëritur vazhdimisht se as rajoni e as bota nuk mund ta përballojnë një luftë tjetër”, thuhet në reagimin e Guterresit.
Por në Washington, presidenti i SHBA-së, Joe Biden, ka thënë se forcat amerikane kanë ndihmuar Izraelin të rrëzojë “gati të gjithë” dronët dhe raketat iraniane dhe ka thënë se do t’i mbledhë aleatët për të bërë një reagim të unifikuar.
Biden ka zhvilluar një bisedë telefonike me kryeministrin e Izraelit, Benjamin Netanyahu, duke i ofruar përkrahje.
“I kam thënë atij se Izraeli ka dëshmuar kapacitetin e jashtëzakonshëm për t’u mbrojtur dhe madje edhe ngadhënjyer edhe në një sulm të tillë të paprecedent. Izraeli u ka dërguar mesazh të qartë armiqve se nuk mund t’ia kërcënojnë sigurinë”.
Por Biden e ka paralajmëruar kryeministrin izraelit se Shtetet e Bashkuara nuk do të marrin pjesë në ndonjë kundërofensivë kundër Iranit, pas sulmit masiv të Teheranit me dronë dhe raketa në territorin izraelit, kanë thënë zyrtarët.
Sulmi iranian, në më pak se dy javë pasi në një sulm të dyshuar izraelit në Siri u vranë dy gjeneralë iranianë brenda Konsullatës së Iranit, ka shënuar herën e parë që Irani lansoi sulm direkt ushtarak ndaj Izraelit, përkundër dekadave armiqësi që datojnë nga Revolucioni Islamik i vitit 1979.
“kursi i përplasjes”
Sekretari i Shtetit, Antony Blinken, tha se SHBA-ja do të zhvillojë bisedime me aleatët në ditët në vijim.
SHBA-ja, së bashku me aleatët, i kanë dërguar mesazhe të drejtpërdrejta Teheranit për të paralajmëruar kundër përshkallëzimit të konfliktit.
Udhëheqësit nga G7 kanë planifikuar të mbanin një video-konferencë të dielën pasdite, sipas Italisë, e cila mban presidencën e grupit të vendeve të zhvilluara. Grupi përfshin Shtetet e Bashkuara, Japoninë, Gjermaninë, Francën, Britaninë dhe Kanadanë.
Izraeli dhe Irani kanë qenë në një përplasje gjatë gjithë luftës gjashtëmujore të Izraelit kundër militantëve të Hamasit në Gaza. Në sulmin e 7 tetorit, militantët nga Hamasi dhe Xhihadi Islamik, të mbështetur gjithashtu nga Irani, vranë 1200 njerëz në Izrael dhe rrëmbyen 250 të tjerë.
Një ofensivë izraelite në Gaza ka shkaktuar shkatërrim të gjerë dhe ka vrarë mbi 33 mijë njerëz, sipas zyrtarëve lokalë të shëndetësisë.
Në zhvillime të tjera, negociatat që synonin të sillnin një armëpushim në këmbim të lirimit të pengjeve, u duk se pësuan një pengesë të dielën. Zyra e Netanyahut tha se Hamasi hodhi poshtë propozimin e fundit për një marrëveshje, që i ishte paraqitur Hamasit një javë më parë nga ndërmjetësit Katari, Egjipti dhe Shtetet e Bashkuara.
Një zyrtar i Hamasit tha se grupi dëshiron një “angazhim të qartë me shkrim” se Izraeli do të tërhiqet nga Gaza gjatë marrëveshjes së dytë të armëpushimit trefazor. Marrëveshja që u është paraqitur palëve bën thirrje për një armëpushim gjashtë-javor në Gaza, gjatë së cilës Hamasi do të lironte 40 nga më shumë se 100 pengjet që grupi po mban në enklavë në këmbim të 900 të burgosurve palestinezë nga burgjet e Izraelit, duke përfshirë 100 në shërbim. dënime të gjata për krime të rënda.
Hamasi përshëndeti sulmin e Iranit, duke thënë se ishte “i drejtë dhe një përgjigje e merituar” ndaj sulmit në Siri. Ai u bëri thirrje grupeve të mbështetura nga Irani në rajon që të vazhdojnë të mbështesin Hamasin në luftën kundër Izraelit.
Pothuajse menjëherë pas shpërthimit të luftës, Hezbollahu filloi të sulmonte kufirin verior të Izraelit. Të dyja palët janë përfshirë në shkëmbime zjarri të përditshëm, ndërsa grupet e mbështetura nga Irani në Irak, Siri dhe Jemen kanë lëshuar raketa dhe raketa drejt Izraelit.
Udhëheqësit e qeverisë në Amerikën Latine kanë shprehur shqetësimin për sulmin iranian ndaj Izraelit, duke thënë se kjo situatë mund të çojë drejt përshkallëzimit në një luftë të tretë botërore.
Presidenti i Bolivisë, Lucho Arce, ka thënë se duhet urgjentisht të gjendet një zgjidhje për këtë konflikt, derisa ka bërë thirrje për mbledhje urgjente në OKB.
“Në luftë s’ka fitues, të gjithë humbasin dhe përshkallëzimi i dhunës në mbarë botën e vë njerëzimin në rrezik zhdukjeje...I kërkojmë urgjentisht që Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së të thërrasë një takim për të parandaluar që ky konflikt të përshkallëzohet në një luftë të tretë botërore”, ka thënë Arce në rrjetin social X.
Sipas presidentit bolivian, shtetet dhe popujt duhet të angazhohen mbi parimet e jetës, paqes dhe të sigurisë.
