Roosemont: Pas 1 janarit kosovarët të mirëseardhur në Evropë, por askush nuk do azilkërkues

“Shqetësimi im kryesor është se pas disa javësh do të shohim ngritje të numrit të kërkesave për azil, të kërkesave për mbrojtje ndërkombëtare, të cilën gjë e pamë njashtu edhe pas vendimeve për liberalizim të vizave për vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, më 2009 dhe më 2010. Për një sërë vjetësh, numri i kërkesave për azil ishte natyrshëm i lartë, ngase njerëzit donin të qëndronin më gjatë se 90 ditë, donin të gjenin mënyra për të qëndruar kohë më të gjatë në Belgjikë e kjo nuk është ideja e liberalizimit të vizave”, ka thënë Roosemont në emisionin “Interaktiv” të KTV-së

Pas vendimit për heqjen e regjimit të vizave nga 1 janari i vitit të ardhshëm, shtetasit e Kosovës dhe të jenë të mirëseardhur në Evropë porse jo edhe që aty të paraqesin kërkesa për azil dhe mbrojtje ndërkombëtare, ka thënë të mërkurën Freddy Roosemont, drejtor i përgjithshëm për migracion në Qeverinë e Belgjikës.

Në intervistën për emisionin “Interaktiv” në KTV, Roosemont ka shprehur si një prej shqetësimeve kryesore mundësinë e rritjes së numrit të azilkërkuesve në Evropë pas hyrjes në fuqi të vendimit të Bashkimit Evropian (BE) për lejimin e udhëtimeve pa viza në zonën Schengen për shtetasit nga Kosovë. Këtë shqetësim, ai e ka mbështetur në përvojën e mëhershme të vendeve anëtare të BE-së me shtetasit e vendeve të tjera të Ballkanit Perëndimor.

“Shqetësimi im kryesor është se pas disa javësh do të shohim ngritje të numrit të kërkesave për azil, të kërkesave për mbrojtje ndërkombëtare, të cilën gjë e pamë njashtu edhe pas vendimeve për liberalizim të vizave për vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, më 2009 dhe më 2010. Për një sërë vjetësh, numri i kërkesave për azil ishte natyrshëm i lartë, ngase njerëzit donin të qëndronin më gjatë se 90 ditë, donin të gjenin mënyra për të qëndruar kohë më të gjatë në Belgjikë e kjo nuk është ideja e liberalizimit të vizave”, ka thënë Roosemont në “Interaktiv”.

Ai ka bërë të ditur se në raste të shkeljeve të kritereve të parapara me liberalizimin e vizave, BE-ja dhe Komisioni Evropian duhet të reagojnë publikisht dhe t’i kërcënojnë vendet me zmbrapsjen e avantazhit të udhëtimit pa viza.

Por këtë mundësi, Roosemont e ka kualifikuar si një procedurë shumë të vështirë dhe që zgjat shumë kohë, teksa ka shprehur bindjen se kosovarët nuk duhet të frikësohen për këtë.

KOHA: Zotëri Roosemont, ju faleminderit që jeni me ne! Mirë se erdhët në emisionin tonë!

Roosemont: Është kënaqësi të jem këtu. Ju faleminderit shumë!

KOHA: Kur Kosova ta festojë 15-vjetorin e pavarësimit në shkurtin e vitit të ardhshëm, ne do të jemi në gjendje që të lëvizim lirshëm në zonën Schengen. Kjo çështje është pritur për një kohë të gjatë këtu në Kosovë, por çfarë do të thotë për shtetin e Belgjikës?

Roosemont: Do të thotë se ne, natyrisht, do të presim shumë njerëz nga Kosova që të vizitojnë qytetet tona historike, të vizitojnë familjarët e tyre dhe mbase të kenë edhe takime afariste. Të gjitha këto janë të mundura nën kushtet e vizave afatshkurtra, që do të thotë se njerëzit mund të udhëtojnë për 90 ditë jo më shumë, vetëm 90 ditë, në zonën Schengen dhe ne parapëlqejmë që të jetë kështu. Natyrisht, qëndrimi i shkurtër nuk nënkupton se njerëzit mund të vijnë dhe të punojnë në Belgjikë apo të studiojnë. Janë të tjera procedura në ligjet belge që e lejojnë këtë.

KOHA: Cilat janë shqetësimet tuaja kryesore, duke i pasur parasysh edhe përvojat nga vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor?

Roosemont: Shqetësimi im kryesor është se pas disa javësh do të shohim ngritje të numrit të kërkesave për azil, të kërkesave për mbrojtje ndërkombëtare, të cilën gjë e pamë njashtu edhe pas vendimeve për liberalizim të vizave për vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, më 2009 dhe më 2010. Për një sërë vjetësh, numri i kërkesave për azil ishte natyrshëm i lartë, ngase njerëzit donin të qëndronin më gjatë se 90 ditë, donin të gjenin mënyra për të qëndruar kohë më të gjatë në Belgjikë e kjo nuk është ideja e liberalizimit të vizave. Na duhet shumë punë për t’i trajtuar këto aplikime, me rezultatin përfundimtar që të gjithë marrin vendim negativ. Njerëzve u duhet shumë energji për të pritur e pritur dhe mbase e dini që në Belgjikë aktualisht e kemi një lloj krize azili. Kemi rreth 3 deri në 4 mijë në muaj. Vijnë njerëz nga Siria, nga Afganistani, Palestina, vende që janë problemi dhe rreziku real, dhe qendrat tona të pritjes janë të mbushura tërësisht.

KOHA: Dhe si prisni se do të jetë rezultati me kosovarët që do të vijnë, ngase, siç e dini, edhe në Kosovë rreth 90 për qind e njerëzve janë të deklaruar si myslimanë. A mendoni se, në këtë momentum politik në Belgjikë dhe gjetkë në Evropë, do të ketë më pak empati për ata që do të udhëtojnë nga Kosova për në Belgjikë?

Roosemont: Jo, aspak. Religjioni nuk luan aspak rol. Por çështja e punës luan rol dhe këtë duam ta shmangim, prandaj dhe ndodhem këtu, që të diskutoj me autoritetet lokale dhe në media, ngase publiku duhet të informohet, ky është hapi i dytë, për të cilin mendoj se autoritetet janë më se të vetëdijshme sikurse janë edhe mediat, dhe duhet të jetë edhe publiku, që udhëtimi pa viza nuk është një udhërrëfyes drejt mbrojtjes ndërkombëtare. Udhëtimi pa viza i ka disa kushte dhe ky është aspekti i dytë për ta kaluar edhe kufirin e Schengenit. Për shembull, me të mos pasur viza nuk do të thotë se nuk duhet të keni para për të paguar për qëndrimin dhe se nuk duhet të jeni të detyruar që të shpjegoni në kufi se për çfarë vini, nëse jeni aty për turizëm, për afarizëm apo për vizita familjare. Rojat kufitare në Bruksel, por gjithashtu edhe në vendet e tjera evropiane, mund t’ju pyesin se kë do ta takoni, ku është takimi juaj i biznesit, cilin mik do ta shihni dhe të tjera, dhe kjo është një prej gjërave për të cilat njerëzit rëndom nuk janë të njoftuar dhe që mund të rezultojë me befasi të keqe.

KOHA: Sot u takuat me zyrtarë të Kosovës, i vizituat gjatë qëndrimit tuaj këtu në Prishtinë. A e keni ndjenjën se autoritetet këtu kishin lansuar një fushatë informuese dhe cili ishte kontributi i tyre në diskutimet për fushatën informuese?

Roosemont: Më thanë se në të vërtetë ekziston nevoja për informimin e publikut, se po e përgatisin një grup punues për këtë qëllim dhe se fushata informuese, teksa 1 janari po afrohet përherë e më shumë, do të intensifikohet.

KOHA: Po për përgatitjet e tjera, të cilat besoj se i keni diskutuar edhe në fazat më të hershme me autoritetet e Kosovës, sa të kënaqur jeni ju me punën e autoriteteve të Kosovës?

Roosemont: Kemi parë në Departamentin e Policisë, ngase njerëzit duhet të shkojnë në aeroport te kontrolli policor, dhe aty jam bindur në profesionalizmin e policëve dhe ata njashtu më siguruan se janë shumë mirë të formuar, se kanë pajisje shumë të mira. Andaj, është çështja e informimit dhe e përçimit të informatës së saktë te publiku që dëshiron të udhëtojë.

KOHA: Në aspektin politik, së fundi kemi dëgjuar lajme se liberalizimi i vizave për Kosovën mund të pezullohet shkaku i çështjeve politike dhe tensioneve. E di se ju kryesisht merreni me çështjet teknike dhe këto veçse edhe i diskutuam, por nëse mund të na thoni, për hir të audiencës, cilat janë mundësitë për pezullimin e liberalizimit të vizave?

Roosemont: Kjo është një procedurë shumë e vështirë dhe që zgjat shumë kohë të gjatë, andaj, nuk mendoj se duhet të jeni të frikësuar për këtë.

KOHA: Nëse mund t’i kthehemi edhe pak mësimit të nxjerrë nga vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor. Cilat janë çështjet kyç që nuk do të dëshironit të përsëriteshin me kosovarët?

Roosemont: Ajo që ata të vijnë në Belgjikë dhe të kërkojnë mbrojtje ndërkombëtare, për shkak se ajo nuk u nevojitet, dhe kjo gjë për ne është krejtësisht e papreferueshme dhe për ta nuk është një situatë ideale kur duhet të kuptojnë se ardhja në Evropën Perëndimore nuk është një parajsë, se nganjëherë është vështirë të mbijetohet në Bruksel pa strehim, pa disa referenca, pa të ardhura, sepse, si vizitorë me qëndrim afatshkurtër, juve nuk ju lejohet të punoni.

KOHA: Ne e kemi diasporën tonë në Belgjikë. A keni lansuar ndonjë fushatë edhe me të, mendoj se ajo është gjithashtu pjesë e diskutimit të rëndësishëm?

Roosemont: Jo akoma. Po e mendojmë këtë mundësi. Por natyrisht ata janë duke qëndruar në mënyrë legale në Belgjikë dhe ky grup është bukur i madh, ngase ne ishim shumë të hapur me kosovarët pas ngjarjeve të viteve 1999-2000, por, në të vërtetë, është një mundësi që diaspora, mbase nëpërmjet ambasadës, të ndihmojë për ta përçuar të njëjtin mesazh.

KOHA: Kjo ngase shumica e familjeve mbase do të dëshironin që të bënin vizita, veçanërisht pas izolimit të gjatë. Nuk e di nëse e keni krijuar përshtypjen nga qëndrimi juaj në Prishtinë, porse njerëzit janë goxha të frustruar rreth këtij vendimi të pritur gjatë?

Roosemont: Kjo nuk është hera e parë që ndodhem në Prishtinë. Është e vërtetë që njerëzit po presin kohë të gjatë, mezi presin që të vijnë dhe t’i vizitojnë familjarët e tyre, për shembull, dhe janë shumë të mirëseardhur në këtë, por jo të kërkojnë mbrojtje ndërkombëtare dhe kjo është çështja kyç, prandaj edhe ndodhem këtu.

KOHA: Dhe cilat janë sinjalet më pozitive që i shihni nga ky vendim që do të hyjë në fuqi më 1 janar?

Roosemont: Se më nuk jeni të izoluar dhe se jeni të barazuar me vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, në radhë të parë. Është dashur kohë e gjatë, personalisht mendoj se ishte kohë tepër e gjatë, por vendimet në Bashkimin Evropian kurrë nuk merren shpejt. Dhe së dyti, se në këtë moment populli kosovar mund gjithashtu ta shijojë dhe ta vizitojë Evropën shumë më lehtë sesa që e kishte përpara. Ka shumë gjëra për të bërë dhe për t’i parë në Belgjikë, por gjithashtu edhe në Gjermani, Holandë e Francë dhe kështu me radhë, dhe ata janë shumë të mirëseardhur, por askush nuk i do azilkërkuesit nga Kosova.

KOHA: Por nëse ka shumë parregullsi ekziston gjithashtu edhe mundësia që të ndodhë pezullimi i liberalizimit të vizave në të ardhmen. Vendet përreth Ballkanit Perëndimor janë paralajmëruar kohë pas kohe kur kanë bërë shkelje. A mund të na thoni më shumë lidhur me këtë çështje?

Roosemont: Po, gjatë viteve 2011-2012 ka pasur rritje të kërkesave për azil nga vendet e tjera të Ballkanit, nga Shqipëria, Maqedonia e nga Serbia. Shifra ishte goxha e lartë. Në këto raste, Bashkimi Evropian dhe Komisioni duhet të reagojnë publikisht dhe t’i kërcënojnë vendet me zmbrapsjen e avantazhit të udhëtimit pa viza. A ka ndihmuar kjo? Mendoj se po, mendoj se ka ndihmuar për shumicën e vendeve në aspektin e vetëdijesimit të njerëzve se më të vërtetë mund të udhëtojnë për një muaj, pastaj të kthehen në shtëpi, që gjashtë muaj më vonë të udhëtojnë përsëri, që jodomosdoshmërisht duhet të qëndrojnë në Evropë për të eksploruar dhe për të parë.

KOHA: Po. Për shkak të këtij, le ta quajmë kësisoj, frustrimi që është akumuluar për shkakun që nuk kemi qenë në gjendje që të udhëtojmë lirshëm, e që është një prej të drejtave më bazike të të gjithë njerëzve në Evropë dhe gjetkë, mbase pritet një vërshim i njerëzve gjatë javëve dhe muajve të parë. A e keni një pritje të tillë?

Roosemont: Jemi më se të vetëdijshëm se ky në të vërtetë është rreziku....

KOHA: A jeni paralajmëruar nga autoritetet e Kosovës për këtë?

Roosemont: Jo, por e dimë këtë bazuar në përvojën jo vetëm me vendet e tjera të Ballkanit, por edhe të tjera që morën liberalizim të vizave, si Gjeorgjia, Moldavia, Ukraina, dhe ka pritje të ndryshme në çdo shtet. Por, sa për shembull, te gjeorgjianët po shohim ngritje të kërkesave të azilit tani e jo në fillim, pra pesë apo gjashtë vjet më vonë. Krejt varet nga situata ekonomike e jo nga ajo politike, ngase situata politike as që luan ndonjë rol. Ato që luajnë rol janë më shumë të natyrës socio-ekonomike. Këtë me Moldavinë kurrë nuk e kemi parë, e që nuk është një vend shumë prosperues. Me Ukrainën është një situatë ndryshe, ngase, natyrisht, para luftës vendi kishte liberalizim të vizave dhe nuk kemi pasur kërkesa azili nga ukrainasit. Pra, varet nga vendi në vend, nga qëndrimi që e marrin dhe në cilat procedura kalojnë. Unë dua që të shmang çdo procedurë. Siç e thatë me të drejtë, migrimi ndërkombëtar duhet t’ua lejojë njerëzve udhëtimin nën kushtet e duhura ligjore dhe nën kushtet e duhura. Është punë e jona që ta respektojmë këtë, që të bëjmë që kjo të respektohet.

KOHA: Në aspektin e marrëdhënieve bilaterale midis Kosovës dhe Belgjikës, a prisni që pas 1 janarit Belgjika dhe Kosova t’i thellojnë marrëdhëniet e tyre dhe se do të ketë shkëmbim më të madh të njerëzve, të studentëve, të të rinjve, të turizmit, si dhe shkëmbim kulturor? Cilat janë gjërat kyç që prisni të ndodhin pas 1 janarit, në aspektin e marrëdhënieve bilaterale mes Belgjikës dhe Kosovës?

Roosemont: Është e qartë se kur të udhëtoni më lehtësisht edhe do të keni më shumë marrëdhënie dhe këto marrëdhënie, siç e thatë, mund të jenë të fushës së biznesit, kulturore, që ndërlidhen me studentët, me grupe të ndryshme. Një prej synimeve të tjera ishte gjithashtu jo vetëm për t’i falënderuar autoritetet e Kosovës, ngase kemi bashkëpunim shumë të mirë në identifikim dhe në kthim, por gjithashtu për t’iu propozuar që brenda disa viteve të ardhshme të eksplorojnë më shumë mundësi për të punuar së bashku me shërbimet e migrimit. Kur unë e bëj këtë me shërbimet kosovare, sektorë të tjerë të komunitetit të Belgjikës do ta bëjnë të njëjtën gjë. Është kjo një rrethanë e re, një mundësi e re, por duhet të vijë nga të dyja anët. Dhe kjo është ajo për të cilën shpresojmë.

KOHA: Zotëri Roosemont, më se një dekadë më parë vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor kanë qenë në gjendje që të udhëtojnë, ndërsa kosovarët nuk kanë qenë në gjendje të udhëtojnë në zonën Schengen, që shumë shpesh ishte vlerësuar të jetë diskriminuese, ngase Kosova nuk është konsideruar si vend më i korruptuar se vendet e tjera të Ballkanit teksa gjendja e sundimit të ligjit këtu ishte lavdëruar edhe nga organizatat ndërkombëtare e edhe nga Bashkimi Evropian gjithashtu. A mendoni se e kemi humbur një dekadë thjesht duke e pritur këtë vendim?

Roosemont: Mori kohë të gjatë, kjo është e vërtetë, por nuk mendoj se e keni humbur, ngase, natyrisht, nuk është vetëm sundimi i ligjit, janë gjithashtu edhe faktorë të tjerë që luajnë rol në këto lloj vendimesh. Faktorët e tjerë janë më shumë diplomatikë. Siç e dini, një numër shtetesh në BE janë paksa të frikësuara se pjesë të vendeve të tyre do të ndjekin shembullin e Kosovës dhe për këtë arsye i mendoni dhjetë vjetët si të gjatë, porse kështu....

KOHA: Jemi 1.7 milionë njerëz....

Roosemont: Nuk mendoj se numri i njerëzve e luan ndonjë rol në këtë. Edhe sikur të ishin 3 milionë apo gjysmë milioni, ka më shumë të bëjë me frikën për një situatë të re dhe Kosova është një situatë e re në rrafshin ndërkombëtar. Siç e thatë, 15 vjet të pavarësisë, kjo është e re në historinë botërore dhe mendoj se është kjo që i bëri shumë shtete të hezitojnë në fillim.

KOHA: Ju faleminderit shumë për kohën që e ndatë me ne zotëri Roosemont!

Roosemont: Jeni të mirëseardhur!