Pothuajse 110 tonë kokainë u kapën nga autoritetet belge në vitin 2022 në portin belg të Antwerpit, që është porta kryesore për në Evropë për drogën që vjen nga Amerika e Jugut. 110-tonëshi është rekordi i ri për periudhe njëvjeçare në këtë port.
Por, rolin kryesor në këtë biznes të paligjshëm e kanë organizatat kriminale të Ballkanit Perëndimor, në radhë të parë nga Shqipëria dhe Kroacia.
Shifra u bë e ditur të martën nga shërbimi doganor belg në një konferencë të përbashkët për shtyp mes Belgjikës dhe Holandës për të theksuar “bashkëpunimin e shtuar” të dy vendeve në luftën kundër kontrabandës ndërkombëtare të drogës.
Këto dy vende fqinje, së bashku me Spanjën, janë rrugët kryesore të hyrjes së kokainës, e cila vjen kryesisht nga Panamaja, Kolumbia dhe Ekuadori, në kontinentin evropian. Konfiskimet “u intensifikuan në vjeshtë”, theksoi zëdhënësja e doganave belge. Ajo ka theksuar se festat e Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri janë kulmi i konsumit të kokainës.
Në javët para festës, kartelet kanë shtuar dërgesat e pluhurit të bardhë për t'u përgatitur për një “Krishtlindje të bardhë”, siç pëlqen të thotë Kristian Vanderwaeren, drejtor i administratës doganore.
Tregtarët po bëhen më të shkathët
Në konferencë u paralajmërua se “organizatat kriminale po bëhen më kreative” në përgjigje të rritjes së kërkesës për kokainë, të cilës autoritetet duhet t'i përgjigjen. Për shembull, një ekip zhytësish holandezë në portin e Antwerpit ekzaminuan anijen në pedalet e saja në kërkim të drogave të fshehura. Qeveritë belge dhe holandeze janë gjithnjë e më shumë të shqetësuara për përhapjen e krimit të trafikut të drogës në territorin e tyre.
Ditën e djeshme në Antwerp, një vajzë 11-vjeçare mbeti e vrarë nga të shtënat afër shtëpisë së saj, dyshohet gjatë një përplasjeje mes dy bandave rivale. Në fund të vitit 2022, zyra e prokurorit të shtetit belg raportoi se kishte regjistruar “më shumë se dyqind akte dhune të lidhura me drogën” në pesë vjetët e fundit.
Vetë udhëheqja e shtetit është e ekspozuar ndaj kërcënimeve: në shtator, rrëmbimi i planifikuar i ministrit belg të Drejtësisë, Vincent Van Quickenborne, u parandalua.
Qendra e kokainës në Evropë
Belgjika ka pasur prej kohësh një reputacion si një vend i mërzitshëm që ndjek sundimin e ligjit, por së fundmi ajo është bërë qendra evropiane për kontrabandën e kokainës. Antwerpi përbën 40 për qind të të gjitha konfiskimeve të kokainës në Evropë, pasi ky port belg është bërë pika hyrëse për kokainën e Amerikës së Jugut.
Mirëpo, rolin kryesor në këtë biznes të paligjshëm e kanë organizatat kriminale të Ballkanit Perëndimor, kryesisht nga Shqipëria dhe Kroacia, e cila bëri një raport për këtë vitin e kaluar.
Kokainë me banane
Mesatarisht, 12 milionë kontejnerë kalojnë nëpër Antwerp çdo vit dhe vetëm dy për qind e tyre i nënshtrohen një kontrolli të detajuar doganor. Prandaj, mundësitë e kontrabandës së drogës përmes këtij porti janë pothuajse të pakufizuara.
“Bananet janë një mënyrë shumë popullore për të kontrabanduar kokainën nga Amerika e Jugut në Evropë për dy arsye. Bananet janë produkti kryesor i eksportit të Amerikës së Jugut dhe ato prishen shpejt, ndaj ka presion të vazhdueshëm për t'i çuar shpejt te konsumatorët", ka thënë Fatjona Mejdini, drejtoreshë për Evropën Juglindore në nismat globale kundër krimit të organizuar transnacional.
Antwerpi është një port popullor dhe fitimprurës kryesisht sepse shkarkon shpejt mallrat nga anijet dhe i dërgon në raftet e dyqaneve. Është e pamundur të inspektohen miliona kontejnerë dhe krimi i organizuar është i vetëdijshëm për këtë. Kjo është arsyeja pse porti i Antwerpit është ideal për kontrabandën e kokainës, amfetaminave dhe drogave të falsifikuara në tregjet evropiane. Konsumi i këtyre produkteve është vazhdimisht në rritje, kështu që Evropa kohët e fundit është bërë një treg më fitimprurës se Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
“Çmimi i kokainës në Evropë është më i lartë se në SHBA, ka më pak konkurrencë dhe ka më pak rrezik”, ka thënë Jeremy McDermott nga organizata jofitimprurëse e kërkimit “InSight Crime”.
Mafia ballkanike
Shumë grupe mafioze evropiane gjetën interesin e tyre në këto fakte dhe morën kontrollin e shpërndarjes. Organizatat mafioze nga vendet e Ballkanit si Shqipëria, Kroacia dhe Bosnja dhe Hercegovina janë veçanërisht të njohura për efikasitetin dhe metodat e tyre të dhunshme. Ngjarjet e luftës dhe telashet ekonomike në Ballkan shtynë shumë njerëz t’i futen rrugës së krimit.
“Mafiat ballkanike kanë përfituar nga përvojat e dhunshme, toleranca ndaj dhunës dhe disponueshmëria e armëve, si dhe njohja e gjuhëve të huaja. Organizatat kriminale nga Ballkani Perëndimor në përgjithësi janë provuar të jenë shumë të dhunshme”, ka thënë Walter Kemp, drejtor i strategjisë globale në Iniciativën Globale kundër Krimit të Organizuar Transnacional.
Mafiat ballkanike kanë zhvilluar disa aftësi që u kanë mundësuar atyre që pas kontrabandës së heroinës dhe cigareve, kultivimit të kanabisit dhe kontrabandës së njerëzve, t'i përkushtohen biznesit më fitimprurës, siç është kontrabanda e kokainës.
Organizatat kriminale ballkanike madje kanë hapur kanale të reja kontrabande.
Në të kaluarën, droga nga Kolumbia arrinte në Evropë përmes porteve të Mesdheut, por mafiozët ballkanikë kanë krijuar kontakte dhe degë të reja në vende të tjera të Amerikës së Jugut, si Ekuador, dhe tani dërgojnë kokainë direkt në portet e Evropës Veriore. Këto organizata kriminale morën nën kontroll të gjithë zinxhirin e furnizimit dhe kështu rritën fitimet e tyre.
“Burimi kryesor i të ardhurave në industrinë e kokainës nuk është më shitja në rrugë apo prodhimi, por transporti. Fitimi i prodhimit është rreth 150 për qind, fitimi me pakicë është 300 për qind, por fitimi nga transporti i kokainës arrin deri në 1500 për qind", ka shpjeguar McDermott.
Ndryshe nga sipërmarrësit e ligjshëm, kontrabandistët mund të përdorin dhunën për të siguruar dorëzimin e mallit dhe gjithashtu përdorin paratë e fituara nga droga për t’i korruptuar zyrtarët policorë apo edhe politikanët. Këtë më së miri e dëshmon shembulli i bosit shqiptar të drogës, Dritan Rexhepi.
“Rexhepi është pa dyshim një model i suksesshëm i mafiozit ballkanik dhe përfaqësues në Amerikën e Jugut. Besohet se ai ka mbërritur në Ekuador në vitin 2011 pas arratisjes nga një burg belg”, ka thënë Mejdini. Tre vjet më vonë ai u arrestua në Ekuador, por kjo nuk e pengoi atë të menaxhonte një perandori shumë fitimprurëse kokaine nga burgu. Me pasurinë e fituar, ai korruptoi zyrtarët jo vetëm në vendet e Amerikës së Jugut, por edhe në Evropë.
"Dorëzimi i kokainës në Antwerp i kushton organizatave kriminale deri në 24 për qind të vlerës së mallit. Kaq u kushton ryshfet dhe pjesa tjetër përfundon në treg", ka thënë Artan Hoxha, një gazetar investigativ nga Shqipëria. Rritja e fitimeve u mundësoi mafiozëve të jepnin ryshfet më bujarisht. Aktivitete të tilla zakonisht lidhen me vendet më të varfra, por ato janë gjithnjë e më të zakonshme edhe në vendet e Evropës Perëndimore.
“Bashkimi Evropian i ngjan gjithnjë e më shumë Ballkanit”
“Kishte një shpresë se me anëtarësimin në Bashkimin Evropian, vendet e Ballkanit Perëndimor do të ngjasonin gjithnjë e më shumë me ish-anëtarët e BE-së, por në vend të kësaj Bashkimi Evropian po i ngjan gjithnjë e më shumë Ballkanit Perëndimor”, ka thënë Walter Kemp. Kështu, mafia gjithnjë e më shpesh dhe hapur po u jep ryshfet doganierëve në Antwerp për të lënë të kalojnë dërgesat e kokainës.
Këtë e pranon edhe drejtori i doganave belge: “Dy zyrtarë të mi përfunduan në burg sepse morën 50 mijë euro ryshfet për të lënë një kontejner të kalonte dhe ta linin në një vend të caktuar në port. Janë para që fitohen lehtë”.
