Qeveria e Kosovës duhet të forcojë mbështetjen për komunat, në zhvillim të projekteve, ka thënë drejtori i Bankës Evropiane për Zhvillim dhe Rindërtim në Kosovë, Sergiy Maslichenko në Interaktiv të KTV-së të premten.
Ai ka thënë se Kosova duhet të punojë në disa drejtime, teksa ka përmendur transportin, energjinë dhe projektet komunale si fushat në të cilat BERZH-i mund të mbështesë më shumë.
Ai ka deklaruar se Kosova është e kufizuar për shkak të masave ndëshkuese të Bashkimit Evropian, por ka përsëritur se BERZH-i si bankë nuk ka kufizime.
Intervista e plotë:
KOHA: Z. Maslichenko, është kënaqësi t’ju kemi mysafir!
MASLICHENKO: Faleminderit! Është kënaqësi të jem me ju!
KOHA: Arsyeja që ju kemi ftuar sonte është nënshkrimi i Memorandumit të Mirëkuptimit mes Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim – BERZH-it me Qeverinë e Kosovës në vlerë prej 400 milionë eurosh për katër vjetët e ardhshëm 2024-2027. Ka qenë një hap i madh në bashkëpunimin e BERZH-it me Kosovën. Çfarë lajmi përbën për ju ky zhvillim?
MASLICHENKO: Faleminderit! Është një arritje e madhe si për BERZH-in po ashtu edhe për Kosovën, pasi kemi punuar këtu për shumë vjet në shumë projekte. Kjo marrëveshje quhet Memorandum i Bashkëpunimit e që lidhet me projektet e së ardhmes, që planifikojmë t’i zhvillojmë e t’i nënshkruajmë me Qeverinë e Kosovës në katër vjetët e ardhshëm. Duket si një shumë e madhe, por nëse i ndani në këta 400 milionë euro në katër vjet, nuk është ndonjë shumë edhe aq e madhe, nga ajo që e kemi këtë vit, që është rreth 80 milionë euro. Por prapëseprapë kjo është një kornizë shumë e mirë për ne si BERZH dhe Qeverinë për të punuar në disa drejtime.
KOHA: Dhe, ku këto para do të shpenzohen. Sepse publiku i përgjithshëm e ka parë vetëm procesin e nënshkrimi të Marrëveshjes së Mirëkuptimit, por nuk e kuptojnë se për cilat fusha janë alokuar këto para që të investohen?
MASLICHENKO: Siç e dini, BERZH-i luan një rol të rëndësishëm në sektorin privat. Shumica e projekteve tona janë të përqendruara në financimin e sektorit privat, financime të bankave komerciale e kompani të ndryshme. Për shembull, vitin e kaluar i kemi nënshkruar 16 marrëveshje në Kosovë dhe 14 kanë qenë në sektorin privat dhe një në sektorin publik. Dhe për këtë sektori privat është dinamik dhe kemi bashkëpunim të mirë. Marrëveshja e fundit është e arritur për projektet e sektorit publik. Dhe ne duam ta mbështesim Qeverinë e Kosovës më shumë dhe duam që të ketë të tjera bashkëpunime mes nesh dhe Qeverisë.
Janë tri fusha që do të doja t’i theksoja. E para, projektet e transportit, e dini, ne veçse po e zbatonim projektin e Hekurudhës 10, kemi qenë të përfshirë në ndërtimin e rrugëve rajonale, sikurse ishin rrugët për në Prizren, Ferizaj, Gjilan. Por ne mund të bëjmë edhe më shumë Dhe mund të ndalem dhe të jap detaje edhe më shumë.
E dyta fushë janë energjia dhe efiçienca në energji. Ne kemi punuar shumë në energjinë e ripërtërishme. Janë dy parqe të erës që janë financuar nga BERZH-i në vitin 2019, pra 5 vjet më parë. Por, Kosova ka një potencial të madh për të bërë më shumë në efiçiencë të energjisë, ndërtesat publike, ndërtesat banesore nëpër komuna, si dhe ndërmarrjet biznesore.
Dhe fusha e tretë e që është shumë e rëndësishme për ne janë projektet komunale, shërbimet komunale dhe çështjet mjedisore. Po flasim këtu për ngrohtoret qendrore, çështjet të ujit të pijshëm dhe trajtimit të ujërave të zeza, autobusët e transportit publik e kështu me radhë. Këto janë fushat parësore të cilat janë shumë të nevojshme për Kosovën për ta mbështetur rritjen ekonomike dhe sektorin privat në Kosovë dhe për BERZH-in, ky është fokusi ynë kryesor.
KOHA: Si BERZH, ju keni mbështetur sektorin privat kryesisht e tash e shohim që edhe sektori publik po përkrahet me këta 400 milionë euro. Pse po ndodh kjo gjë tani. A është për shkak të projekteve që ka prezantuar Qeveria apo që iu ka bindur me projektet e tyre. A mund të na elaboroni më shumë rreth kësaj?
MASLICHENKO: Kjo është një marrëveshje mirëkuptimi. Këto nuk janë projekte të nënshkruara për të cilat tashmë jemi pajtuar. Kjo është një listë e projekteve për të cilën kemi punuar bashkë me Qeverinë e Kosovës gjatë vitit të kaluar. Janë rreth 15 apo 16 projekte në sektorin publik, në energji, transport dhe sektorët të tjerë komunalë. Siç thashë më shumë, jemi të fokusuar në sektorin privat por mund të bëjmë më shumë në sektorin publik. Vitin e kaluar ne kemi pasur 20 milionë euro. Një vit para ishte më mirë sepse kishim më shumë, sepse kemi nënshkruar më shumë projekte. Nëse i shihni vendet fqinje, Bosnjë-Hercegovinën apo Maqedoninë e Veriut, ne kemi më shumë projekte në sektorin publik. Ne kemi mes 50-100 projekte çdo vit.
KOHA: A tregon kjo pamundësinë e Qeverisë së Kosovës për të pasur më shumë projekte?
MASLICHENKO: Nuk është pamundësi. Ka një udhërrëfyes për të ndihmuar Qeverinë. Ka disa kufizime këtu. Kapacitetet e Qeverisë dhe kapacitetet e ndërmarrjeve publike për të përgatitur dhe proceduar me këto projekte. Por ne po ashtu ua ofrojmë mbështetjen tonë. E quajmë asistencë teknike. Ne punësojmë konsulentë që punojnë me ndërmarrjet publike dhe Qeverinë e që punojmë në përgatitjen e projekteve. Por, po. Ne gjithë dëshirojmë që Qeveria të bëjë më shumë dhe këtu jemi për ta mbështetur Qeverinë. Por 20 milionë apo 40 milionë euro në vit për një vend si Kosova nuk janë të mjaftueshme. Në mënyrë që të bëhemi atraktivë për investime të huaja dhe t’i ndihmojmë sektorit privat, vendi duhet të mundësojë një mjedis më të mirë: duke ndërtuar rrugë, hekurudha, shërbime komunale, kapacitete të energjisë së ripërtërishme.
KOHA: A po lexoj tek ju një pakënaqësi tuajën në këtë drejtim?
MASLICHENKO: Ne gjithmonë mund të bëjmë më shumë. E dini, ne gjithnjë mund të themi nuk mjafton me kaq. Por po, i shihni vendet fqinje dhe vendet e tjera, 100 milionë apo 200 milionë euro investime në vit janë të mundshme këtu. Kjo është përgjigjja ime.
KOHA: Ku duhet, sipas jush, të alokohen këto mjete dhe cilat duhet të jenë prioritetet në opinionin tuaj?
MASLICHENKO: Prioritetet e tanishme janë pjesë e strategjisë që është ë zhvilluar për Kosovën që quhet: Strategjia e Kosovës me BERZH-in e për të cilën është diskutuar edhe me Qeverinë e Kosovës. Ne kemi tri fusha: E para është një sektor privat gjithëpërfshirës dhe garues, që siç e thashë ne po kemi sukses në këtë drejtim. Ne kemi linja të kredive, dhe huadhënie direkte në sektorin privat. Ne mund të bëjmë më shumë. Ne fokusohemi në përfshirje të të rinjve dhe grave në biznes, që është një gjë shumë e rëndësishme për Kosovën.
Fusha e dytë ka të bëjë me tranzicionin e gjelbër energjetik. Për ta ndihmuar Kosovën që të bëjë tranzicionin në energji të pastër prej termocentralit të qymyrit, ju e dini se shumica e energjisë prodhohet në Kosovë nga qymyri. Dhe ky termocentral është i vjetërsuar, i paqëndrueshëm dhe i dëmshëm për ambientin dhe për frymëmarrjen e njerëzve. E dini, ne jetojmë këtu në Prishtinë dhe e dimë se çfarë do të thotë kjo për ne. Dhe ne kemi shumë mënyra për të ndihmuar Qeverinë përmes organizimit të ankandeve. Ne kemi ndihmuar Qeverinë për të organizuar ankandin e parë, por më shumë mund të bëhet në këtë drejtim. Por po ashtu kemi edhe sektorin publik. Ne kemi shumë kompani që duan të zhvillojnë projekte dhe ata ndihen paksa në siklet me këtë dhe ne provojmë që t’i ndihmojmë ata dhe Qeverinë që të sjellin më shumë projekte të energjisë së pastër që është po ashtu e rëndësishme për biznesin dhe investimet e jashtme që të vijnë në Kosovë dhe të kenë energji të qëndrueshme dhe të pastër.
Dhe fusha e tretë, siç e përmenda, janë lidhja rajonale, integrimi dhe investimet e huaja. Këtu po flasim për projekte të transportit në të cilin ka progres të mirë, por ka një numër projektesh sikurse projekti Prishtinë-Podujevë dhe një unazë për ta ndërtuar, ka ide edhe për ndërtimin e një hekurudhe...
KOHA: Këto janë ide që i kemi parë ndër vite dhe nuk janë zbatuar...
MASLICHENKO: Disa nga këto janë diskutuar për vite dhe disa të tjera janë ide të reja, sikurse kompanitë e ngrohjes qendrore. Qeveria iu afrua këtyre kompanive për t’i ndihmuar dhe kjo është e bazuar me ndihmën që i kemi dhënë Ngrohtores Qendrore të Prishtinës, që ka qenë një projekt historik. Dhe tash ka një studim të një instituti që është partner i yni dhe ne jemi të lumtur për të ndihmuar.
Kam vizituar kompaninë e ngrohjes qendrore në Gjilan dhe ka shumë mundësi të tjera. Përgatitja e këtyre projekteve kërkon kohë. Zakonisht është 1-2 vit, sepse keni nevojë për fizibilitet dhe analiza teknike mjedisore dhe më pas kohë për të zbatuar 2-3 vjet. Këto gjëra nuk janë të lehta. Disa projekte janë nisur nga qeveria e kaluar me të cilët ne e kemi nënshkruar marrëveshje, disa projekte i kemi filluar vitin e kaluar, pak projekte, por jemi të hapur për të bërë më shumë. Ne në thelb kërkojmë institucione të drejtuara, kështu që nëse keni më shumë interes, më shumë kërkesa nga qeveria, ne kemi shumë burime dhe shumë përvojë në këto projekte.
KOHA: BERZH deri më tani ka investuar rreth 680 milionë euro në mbi 100 projekte në mbarë Kosovën. Por unë i kam parë listat tuaja në faqen tuaj të internetit dhe ka disa projekte që janë anuluar ndërkohë gjithashtu. Tani, kur shohim që ky memorandum mirëkuptimi që u nënshkrua nga BERZH dhe Qeveria e Kosovës, çfarë duhet të bëjë Qeveria që projektet mos të dështojnë në të ardhmen apo të mos anulohen?
MASLICHENKO: Dua të them, kjo është një çështje, e dini, me qeverinë e mëparshme, ka shumë ndryshime dhe çdo qeveri e re vjen me idetë, qasjet e tyre dhe ata rishqyrtojnë ose anulojnë projekte ose e bëjnë gjithë procesin më të komplikuar. Mendoj se stabiliteti, stabiliteti politik, është shumë i rëndësishëm për këto projekte afatgjata kudo, përfshirë Kosovën dhe rajonin.
KOHA: A jeni i shqetësuar nga rruga për këtë? Sepse kohëve të fundit kemi parë një rritje të tensioneve, tensioneve që u ngritën në veri, veçanërisht diskursi luftënxitës është i përhapur në të gjithë rajonin në të vërtetë, veçanërisht në marrëdhëniet e Kosovës me Serbinë, por edhe Bosnjën. A jeni i shqetësuar për këtë?
MASLICHENKO: Po, ne jemi të shqetësuar dhe kjo gjendje e tensionuar ndikoi në projektin tonë. Po flasim për rrugën hekurudhore 10, për shembull, që lidh Hanin e Elezit që është në kufi me Maqedoninë Veriore me Leshakun, në kufi me Serbinë. Është projekt me tri faza. Pra, ne tani jemi duke zbatuar në mënyrë aktive 2 faza nga kufiri i Maqedonisë së Veriut deri në Mitrovicë të cilat janë duke u ndërtuar, shpresojmë të finalizohen së shpejti. Por pjesa tjetër nga Mitrovica e Veriut deri në Leshak, ne nuk mund të përparojmë me projektin për shkak të çështjeve politike, për shkak të sigurisë, për shkak të kësaj hekurudhoreje të kontrolluar nga hekurudhat e Serbisë.
KOHA: Ju nuk keni qenë në gjendje të punoni në këtë projekt?
MASLICHENKO: Tani konsulentët po përgatisin studimin e fizibilitetit, studimin e projektimit dhe kanë probleme me përvojën për të përgatitur projektin, sepse është ndikuar nga negociatat politike dhe pamundësia për të përparuar me punën sepse, siç e përmendët, ka pasur një destabilitet dhe ngjarje në këtë pjesë, kjo ka ndikuar në projektet tona.
KOHA: Pra, stabiliteti politik është vendimtar. Çfarë tjetër është e rëndësishme që projektet të mos anulohen?
MASLICHENKO: Po, stabiliteti politik është shumë i rëndësishëm, jo vetëm i jashtëm, por i brendshëm. E dini, ne dimë histori dhe e kemi parë për marrëveshjet ndërkombëtare që miratohen nga Parlamenti. Por edhe konsensusi në terren ndërmjet partive të ndryshme politike është i rëndësishëm për investitorët dhe për institucionet ndërkombëtare si ne që të vijnë këtu dhe ndihmojnë. Sepse nëse ka shumë, e dini, diskutime vështirësish, është e vështirë të sjellësh projekte të mira. Ajo që është më e rëndësishme mendoj se një qeveri mund të forcojë rolin e tyre në mbështetjen e komunave dhe ndërmarrjeve publike për zhvillimin dhe zbatimin e këtyre projekteve. Ju e dini se për çdo projekt të madh si rruga apo hekurudha me kosto sikurse INFRAKOSI apo ngrohja solare me “Termokos”. Kemi edhe një projekt me KOST-in. Është projekt i madh. Ju keni nevojë njerëz për menaxhim të projektit dhe zakonisht ne krijojmë të ashtuquajturën njësi të zbatimit të projektit. Ne i mbështesim ata me konsulentët, konsulentët më të mirë ndërkombëtarë. Por, është përgjegjësi e kompanisë dhe qeverisë që menaxhon këtë kompani për të zbatuar. Unë mendoj se në këtë pikë ka shumë çështje dhe ne gjithmonë avokojmë që qeveria të punësojë njerëz profesionistë me pagat e tregut, sepse po flasim për projekte 100 milionë eurosh. Pra, për këtë ju duhet një profesionist me një rrogë të mirë për t'i zbatuar më shpejt. Nëse nuk e keni këtë, projektet vonohen dhe nuk zbatohen në kohë. Një çështje tjetër është shpronësimi i tokës.
KOHA: Është një çështje e rëndësishme kjo në Kosovë.
MASLICHENKO: Po, është një çështje e madhe dhe shumë projekte kanë ngecur ose vonuar për shkak të shpronësimit të tokës dhe për shkak të roleve të ndryshme në komuna dhe në qeverinë qendrore. E dini, ndonjëherë diskutohet se kush po e bën këtë pjesë dhe për shkak të këtij diskutimi dhe qartësie, projektet janë vonuar.
KOHA: Ju përmendët rëndësinë e bashkëpunimit ndërmjet nivelit komunal dhe Qeverisë qendrore dhe këtu në Kosovë ka një debat mjaft të nxehtë ndonjëherë me opozitën që akuzon Qeverinë qendrore për mosbashkëpunim në nivel komunal, ku partitë e tyre i qeverisin këto komunat. Sipas mendimit tuaj, si e keni parë këtë bashkëpunim pasi keni qenë mbi 12 muaj në Kosovë dhe keni një opinion për këto apo jo?
MASLICHENKO: Po, jo, dua të them se ka disa histori suksesi që duhet të them dhe ka disa bashkëpunime të mira e në disa raste nuk ka bashkëpunim aq. Dua të them ndoshta varet nga kryetari, edhe nga përkatësitë politike, por për arsye të ndryshme. E dini, në disa raste nuk ka bashkëpunim të mirë.
KOHA: A mund të na tregoni një shembull praktik?
MASLICHENKO: Jo, më lejoni të bëj një pikë të përgjithshme. Në Kosovë janë financat e qeverisë qendrore kryesisht, ju e dini. Komunat nuk kanë të hyra të mjaftueshme vetjake dhe gjithashtu kanë mundësi të kufizuar të punojnë me ne, si me huadhënësit e tjerë nëse shohim ligjin për borxhin publik. Pra, ata nuk mund të marrin hua pa Ministrinë e Financave. Pra, kjo është arsyeja pse Qeveria qendrore është vendimtare dhe e rëndësishme për infrastrukturën e madhe. Nëse flet për impiantin e trajtimit të ujërave të zeza 20 milionë apo nëse flet për rrugë rajonale e mbeturinat, fatkeqësisht i sheh mbeturinat kudo. Dhe nuk trajtohet, sepse kjo çështje është mes Komunës dhe Qeverisë. Mendoj se Qeveria në këndvështrimin tim duhet të luajë një rol më aktiv, më shumë udhëheqës për të inkurajuar dhe për të ulur së bashku në tryezë dhe për të gjetur zgjidhjen që kemi filluar në fakt kohët e fundit. Ne patëm një takim shumë të mirë me përfaqësues të qyteteve me ministrin e Financave javën e kaluar dhe mendoj se ishte një takim shumë i mirë. Por ne sapo e nisëm këtë proces për të diskutuar çështjet dhe duke u përpjekur ta zgjidhim të gjithë së bashku me ministri të ndryshme. Ishin ministri i Infrastrukturës dhe ai i Ekonomisë. Ky është një proces, është projekt kompleks po ashtu.
Por në qytetin që ju kërkoni, për shembull ne kemi bashkëpunim të mirë me Gjilanin. Për këtë projekt të impiantit të trajtimit të ujërave të zeza kemi mirëkuptim, po ashtu kemi bashkëpunim të mirë edhe me një tjetër projekt, impiantin e trajtimit të ujërave të zeza në Mitrovicë. Projekti atje nuk po shkon aq mirë, sepse mendoj se nuk ka bashkëpunim edhe aq të mirë. Ky është një shembull nga ajo që shoh.
KOHA: Pse nuk ka bashkëpunim të mirë në këtë rast. Si mund ta kuptojmë ne?
MASLICHENKO: Jo, janë arsye të ndryshme. Ndoshta është e vështirë për mua të komentoj bashkëpunimin mes komunave, por mendoj se është për të mirën e Kosovës, për përfitimin e qyteteve dhe për përfitimet e Qeverisë qendrore të ulen së bashku dhe të diskutojnë të gjitha çështjet dhe të gjejnë një zgjidhje që projekti të ecë përpara e që nuk ka ngecur për shkak të komunikimit të gabuar siç thua ti apo për arsye të tjera. Por kjo është ajo që shoh. Në rregull, nuk mund të futem thellë në detaje. Por ka të bëjë me shpronësimin e tokës pjesërisht, por edhe në përgjithësi, ndoshta me bashkëpunimin.
KOHA: Ju përmendët çështjet kyç me të cilat ballafaqohet Kosova në realizimin e projekteve e kështu me radhë. Nëse do ta krahasonit përfshirjen e BERZH-it me Kosovën dhe rajonin, cili do të ishte vlerësimi juaj se ku qëndron Kosova, si po i thith Kosova projektet e BERZH-it? A po tregon aftësi të mira për ta bërë këtë?
MASLICHENKO: Si drejtor i BERZH-it në Kosovë, sigurisht që dua të bëjmë më shumë dhe mendoj se po bëjmë minimalisht atë që nevojitet si pesë vjet apo tre vjet më parë dhe ka një kohë për të ngritur dhe bërë më shumë. Dhe përmenda Bosnjë-Hercegovinën, Maqedoninë Veriore, për shembull ata nënshkruajnë projekte 120 apo 150-milionëshe në sektorin publik, rrugët, hekurudhat. Këtu në Kosovë kemi nënshkruar kontrata 20-milionëshe. Pra, mund të gjykoni nga këto shifra edhe për qasjen në fondet e BE-së. Fatkeqësisht, ju e dini se Kosova është e kufizuar për shkak të masave ndëshkuese të BE-së ndaj Kosovës, por ne si bankë nuk kemi asnjë kufizim. Ne vazhdojmë të mbështesim Qeverinë. Ne ofruam fondet tona, ato të donatorëve tanë për të ndihmuar Qeverinë, dhe disa projekte si impianti i trajtimit të ujërave të zeza në Podujevë për këtë vit do të mbështetet nga fondet e BERZH-it. Por, megjithatë, për një periudhë afatmesme, duhet të keni qasje në fondet e BE-së në mënyrë që të keni më shumë propozime. Nëse shikoni listën e propozimeve, do të doja që Kosova të ketë më shumë projekte në listë.
KOHA: Unë kam parë listën e projekteve që keni mbështetur si BERZH, dhe kam parë se sektori privat është mbështetur mjaft. Unë do të isha i interesuar të shihja nëse keni parë ndonjë ndryshim pas pandemisë dhe nëse sektori privat ka pasur më shumë nevoja. Mund të shihja në fakt në listë se ka më shumë projekte në pesë vjetët e fundit, për shembull, nëse do të krahasonit me periudhën e 10 vjetëve më parë të sektorit privat: çfarë na tregon kjo?
MASLICHENKO: Jo, më të vërtetë sektori privat është iniciativë private dhe është dinamik. Kosova ka shumë ndërmarrës, biznese familjare dhe ata janë duke bërë punë të mrekullueshme që ne i mbështesim si këshillues. Ju e dini se ne kemi grup këshillues në bankë. Mbështetëm më shumë se mijëra projekte, por edhe me financim direkt apo indirekt përmes bankave komerciale dhe pas pandemisë shohim gjithashtu një interes të mirë, por është gjithashtu i rëndësishëm përmirësimi i klimës së biznesit dhe rregulloreve për ta. Dhe për këtë qëllim, ne punojmë edhe me Qeverinë për të krijuar këtë partneritet publik-privat. Ne patëm gjithashtu takimin e parë të tryezës së rrumbullakët dy javë më parë, ku sollëm bashkë sektorin privat dhe Qeverinë, duke përfshirë kryeministrin në këtë Këshill Kombëtar për Investimet Ekonomike për të diskutuar të gjitha çështjet e pazgjidhura.
Dhe ka një sërë çështjesh që ne identifikojmë. Mendoj se po, sektori privat është shumë mirë dhe kjo është arsyeja pse ne kemi një fokus të rëndësishëm në sektorin publik. Sektori publik, ne gjithashtu krijojmë vende pune për sektorin privat. Do të prodhojë më shumë të ardhura për Qeverinë dhe për më shumë taksa dhe do të krijojë kushtet që të vijnë investitorët e huaj, sepse ata duhet të transportojnë mallra. Ju duhet, ata duhet, ju e dini, të kenë qasje në energji të rinovueshme dhe energji të besueshme, që nuk është e disponueshme për momentin dhe dini, infrastrukturë mjedisore si transporti publik, shërbimet komunale e kështu me radhë.
KOHA: Në Samitin në Londër, ku më pas kryeministri nënshkroi Memorandumin e Mirëkuptimit me BERZH-in, Kurti përmendi se ka tri prioritete dhe i pari ishte ngrohja qendrore, zgjerimi i ngrohjes qendrore edhe në qytete të tjera. I dyti ishte ndërtimi i Ibër-Lepencit dhe e treti projekt është ndërtimi i rrugës Duhël-Shtime-Lipjan. Nuk është se këto tri prioritete janë diskutuar shpesh këtu në Kosovë, pasi më shumë diskutim ka zënë diskutimi i rrugës Prizren-Tetovë. Si i patë ju këto tri prioritetet që shtoi Kurti?
MASLICHENKO: Jo, këto janë prioritete të përbashkëta. E vendosëm në tavolinë, sepse kemi punuar tashmë siç është puna me Ibër-Lepencin. Ne kemi punuar për disa vite për këtë projekt. Kemi mobilizuar konsulentë dhe më pas kemi përgatitur projektin preliminar. Mendoj se ky do të jetë një projekt i madh për vendin. Ju e dini se do të furnizojë me ujë të pastër për 400,000 mijë banorë të juglindjes së Kosovës. Kjo është thelbësore dhe Qeveria e kupton dhe ne punojmë së bashku në këtë projekt të veçantë. Sa i përket ngrohjes, unë e quaj atë ngrohje qendrore. Në thelb është rrjeti i ngrohjes qendrore i ngjashëm me Prishtinën dhe Gjakovën. Nuk kemi shumë qytete të tjera, por ideja është ta zbatojmë në qytete të tjera. Kjo është gjithashtu në planet tona, por është më shumë për një periudhë afatmesme. Do të duhen disa vite për të përgatitur këtë projekt, por është i rëndësishëm. Ne e kemi projektin e ngrohjes së Gjakovës, të cilin e vizituam dhe do të donim ta financonim. Kjo është e mundur këtë vit, sepse ata duhet ta zgjerojnë rrjetin. Ata tashmë kanë bërë një punë të mirë, por mund të zgjerohen me rrugën anësore apo bypasin që lidh autostradën R6 me R7 nga Lipjani në Suharekë, që është gjithashtu i rëndësishëm në prioritetin tonë. Por është nisur së fundmi nga Qeveria së bashku me ne.
KOHA: E kemi parë që ky projekt do të kushtojë rreth 400 milionë euro. Janë goxha para për këtë projekt?
MASLICHENKO: Ne nuk e kemi vlerësimin se sa do të kushtojë saktësisht.
KOHA: Por ju e keni parë se çfarë shume ka dhënë Qeveria për këtë projekt. Kryeministri i dha këto shifra..
MASLICHENKO: Do të na duhet të shohim projektin preliminar dhe më pas të vlerësojmë koston e plotë. Tani është e vështirë. Nuk do të jetë i lirë me siguri. Është rreth 30 kilometra me sa mbaj mend, 31 kilometra.
KOHA: Zotëri Maslichenko, autostrada që lidh Prishtinën me Shkupin fillimisht ishte thënë se do të kushtonte 600 milionë euro, dhe është një territor i gjatë në të cilin kalon ajo autostradë, kështu që rreth 400 milionë euro do të paguhen për këtë projekt.
MASLICHENKO: Do të bëhet një studim fizibiliteti nga konsulentë ndërkombëtarë të pavarur që verifikojnë këtë, si çdo projekt tjetër. BERZH-i përdor ekspertizën më të mirë për të vlerësuar dhe shpesh kushton, sepse ju e dini se duhet një kohë për të zbatuar, dhe me koston e kohës që rritet për shkak të inflacionit. Ju e dini se në këtë rast konkret është një fazë shumë e hershme, është iniciuar si dy muaj më parë apo më shumë. Pra, ne jemi ende në fazën e hershme për të folur për koston, por siç e kuptoj nuk do të jetë minimale e lirë. Mendoj se nëse flasim për 30 kilometra shumëzuar me nga përvoja jonë, 10 deri 12 milionë për kilometër. Nëse po flasim për autostradë minimumi do të jetë 300 milionë euro, kjo është e sigurt. Dhe pastaj detajet sigurisht që do të kontrollohen gjatë procesit të kujdesit të duhur. Nëse mundem, në Samitin për Ballkanin Perëndimor, gjithashtu doja të nënvizoja se ishte një panel i veçantë për energjinë e gjelbër dhe ku Qeveria e Shqipërisë dhe ajo e Serbisë prezantuan suksesin e tyre që e arritën në një periudhë 2-3-vjeçare. Dhe atëherë kjo është fusha kur ju e dini që ne kemi bërë shumë në rajon, shumë si për 2-3 vjet. Në Shqipëri i kemi ndihmuar që të tenderojnë projekte 600-megavatëshe dhe Serbinë 700-megavatëshe.
KOHA: A po i bëni thirrje kështu Qeverisë së Kosovës për të bërë më shumë projekte në këtë drejtim?
MASLICHENKO: Po, mendoj se po, mendoj se Kosova mund të përfitojë nga kjo ekspertizë dhe ne si BERZH do të ishim shumë të lumtur që ndihmojmë Qeverinë të bëjë më shumë për energjinë e ripërtërishme. Dhe kjo është vërtet thelbësore për Kosovën. Dhe mendoj se është një nga sektorët prioritarë, sepse është e gjelbër, kjo është e ardhmja e planetit dhe kjo qeveri duhet t'i kushtojë vëmendje të veçantë kësaj fushe.
KOHA: Zotëri Sergej Maslichenko, të faleminderit që ishit në programin tonë!
MASLICHENKO: Faleminderit! Ishte kënaqësi!
