Ambasadori i Britanisë së Madhe, Nicholas Abbott, ka thënë se më 14 shkurt qytetarët e Kosovës votuan për ndryshim. Ai ka inkurajuar tri partitë opozitare të marrin pjesë në formimin e institucioneve të reja. Në intervistën për “KOHËN” Abbott ka thënë se qytetarët duan progres, e progresi sipas tij nuk nënkupton shkuarjen sërish në zgjedhje
KOHA: Z. ambasador, jeni këtu gati apo më shumë se një vit e gjysmë. Dhe, tashmë keni qenë dëshmitar i dy palë zgjedhjeve.
Abbott: Ashtu është, unë kam arritur në shtator 2019, shkurt para zgjedhjeve të tetorit. Dhe, qartazi, isha këtu për këto të shkurtit të kaluar.
KOHA: Dhe, si ishte? Ishit të befasuar që mbajmë zgjedhje kaq shpesh? Dhe, kemi kaq shumë qeveri që vijnë e shkojnë?
Abbott: Po, besoj paksa po. Më duhet të them kjo është, do të jetë qeveria e katërt prejse jam këtu, por mendoj që duhet të jesh mjaft i impresionuar me Kosovën, është interesante që, unë erdha në shtator të vitit 2019, kishte zgjedhje në tetor dhe shkoi shumë mirë, moti ishte i bukur, e diela në tetor, unë isha poshtë në Gjakovë, për vëzhgim të zgjedhjeve. Dhe, kishte një ndjenjë të vërtetë pozitive, mendoj, kur pamë që dolën rezultatet, por pastaj mori shumë kohë, sinqerisht. Mori shumë kohë që rezultatet të njihen dhe të certifikohen. Mori shumë kohë formimi i Qeverisë. Dhe pastaj, siç dihet, pamë ndërrimin e Qeverisë pas vetëm disa muajsh në mes të pandemisë. Në mesin e pandemisë, dhe mund t’ju siguroj, si ambasador i ri, më erdhi pak si befasi. Dhe ja ku jemi tani. Ja ku jemi pas një viti të asaj që ishte një rrugëtim mjaft i parehatshëm politik për Kosovën. Jo vetëm politik, por edhe siç e thatë me pandeminë, po ashtu. Kjo e ka bërë jetën gjerësisht, këtu në Kosovë, por edhe në Mbretërinë e Bashkuar e kudo tjetër shumë më të vështirë për njerëzit, qoftë fjala për rreziqet për shëndetin, por edhe për ndikimin ekonomik. Dhe, natyrisht, nuk jemi ende në fundin e kësaj. Andaj, Kosova është vend i mrekullueshëm për të qenë ambasador britanik. Dhe, mendoj që gjashtë muajt e parë të mi këtu ishin jashtëzakonisht special. Qartazi, COVID-i ka ndikuar në të, po ashtu. Nuk dal aq shumë sa do të doja. Por, Kosova të mban të interesuar. Gjithmonë ka diçka që ndodh. Siç e thatë, ende na mbetet të përballemi me pandeminë dhe pasojat e virusit, por shpresojmë se jemi në fund të krizës politike me zgjedhjet e 14 shkurtit.
KOHA: Së pari, më thoni, si e patë procesin zgjedhor? Shumë njerëz do të thoshin se ishte më i miri i mundshëm, por kishte disa ankesa, posaçërisht rreth manipulimeve me votat e minoritarëve dhe disa brenda listave partiake. Si e patë ju procesin?
Abbott: Natyrisht, procesi nuk është vetëm votimi i 14 shkurtit, ai ka nisur më herët dhe po vazhdon ende. Mendoj, ishte – ajo që është interesante është se kemi një situatë në Kosovë ku sistemi përballet më mirë se që e mendojnë njerëzit. Mendoj se njerëzit presin të ketë probleme dhe presin të ketë çështje, dhe shpeshherë ka. I kemi parë edhe në tetor 2019 dhe në zgjedhjet tani. Por, ajo që sistemi në Kosovë arriti ta bëjë është që përballet me këto dhe t’i trajtojë ato. Dhe shpesh, kam frikë, kjo përfshin ligjin dhe mendimet ligjore. Nuk është, thjesht, çështje e institucioneve politike që menaxhojnë problemet. Por, njëkohësisht, e dini unë dola jashtë më 14 shkurt dhe pashë njerëzit që votonin, të rinj e pleq, në çfarëdo procesi votues, dhe unë kam qenë afër proceseve votuese në Afganistan e Irak jo vetëm në Britani, dhe gjithmonë është paksa kaotike, por ajo që e sheh është se njerëzit janë fort krenarë me faktin se mund të votojnë. Dhe, mendoj se ne merremi shumë me detajet e procesit zgjedhor, numërimet e këto, por në thelb njerëzit besojnë në sistemin dhe ata duan të marrin pjesë dhe mendoj dikush si unë që është vëzhgues, mund të ketë menduar se në mes të shkurtit, e pandeminë, me motin dimëror, njerëzit do të rrinë në shtëpi. Por, ata nuk qëndruan në shtëpi. Qartazi njerëzit dolën për të votuar, sepse mendoj se edhe në tetor 2019 edhe këto zgjedhje, njerëzit donin të jepnin mesazh të qartë. Ata donin ndryshime, ata donin të mbështesnin ndryshimet dhe duan t’i shohin duke ndodhur. Tani, ende nuk jemi në stadin e formimit të qeverisë së re, dhe ende do të ketë sfida, mendoj. Por, do të thosha se në masën më të madhe procesi zgjedhor kaloi mirë. Kishim këtu një ekip nga fondacioni ynë i Westminsterit për Demokraci, BE-ja kishte ekip këtu, që monitoronte dhe vëzhgonte. Ne do të dalim me rekomandimet tona që do t’ia paraqes qeverisë së re dhe KQZ-së rreth asaj se ku ne mendojmë se duhet të ketë përmirësime në sistem.
KOHA: E gjeni të çuditshme që, në njërën anë publiku, pjesa e madhe e publikut, nuk ka besim në sistemin, ndërsa në anën tjetër po i njëjti publik merr pjesë në proces në përpjekje për ta ndikuar ndryshimin përmes sistemit?
Abbott: Mendoj se në fund të ditës kjo është demokracia. Demokracia ka të bëjë me atë se si e ndryshon sistemin. Personalisht mendoj se – dhe mund ta bëjmë me citatin e Churchillit se ajo mund të jetë sistem i keq prej të gjithëve, por është i vetmi që funksionon, dhe i tillë është. Sepse demokracia e duron ndryshimin më mirë se cilido sistem tjetër, sepse e lejon këtë shprehje të interesimit e të vullnetit politik që merret përmes një shumëllojshmërie të partive politike, dhe pjesën më të madhe të botës, që është demokratike, keni mundësi zgjedhjeje, dhe njerëzve u lejohet t’i bëjnë zgjedhjet. Tani, siç e dimë, kishte disa pyetje rreth asaj se si ajo zgjedhje është bërë në shkurt në disa pjesë të Kosovës, dhe kjo duhet të kuptohet dhe duhet të shikohet prej afër. Në thelb, mendoj se çështja kyçe është të sigurojmë se procesi zgjedhor para, gjatë dhe pas ditës së zgjedhjeve funksionon hapur dhe në mënyrën më transparente të mundur. Sepse kjo është ajo që e kërkon publiku.
KOHA: Supozoj se të gjithë kemi pritur që Albin Kurti dhe Vjosa Osmani të dalin fitues. Por, numrat që dolën pas votimit – a u befasuat me rezultatin?
Abbott: Si diplomat përpiqesh të mos befasohesh, kjo disi shkon me punën. Mendoj se kaluan shumë mirë. Dhe, më duket se njerëzit që janë befasuar më së shumti ishin partitë e tjera. Mendoj se ata e dinin që kjo është e mundur, por nuk menduan se do të jetë një sukses i tillë për Vetëvendosjen. Mendoj se kjo është kështu pjesërisht për shkak të strategjisë që Vetëvendosja kishte, faktit që z.Kurti dhe znj.Osmani arritën të bashkohen dhe të arrijnë marrëveshje. Kjo paraqiti një zgjidhje shumë atraktive, mendoj, për publikun kosovar. Tani, siç e thashë, ende jemi në atë proces. Ku do të na çojë, nuk e di. Por, shumë shpresoj se do të shohim formimin e qeverisë së re. Shumë shpresoj se do të shohim zgjedhjen e presidentit të ri, sepse në thelb mendoj se Kosova ka nevojë për dy, tre, katër vjet të një qeverie stabile.
KOHA: Javën e ardhshme presim të kemi seancën e parë të Kuvendit të ri, konstituimin e tij, pastaj do të shohim – formimi i Qeverisë nuk duket të jetë problematik, marrë parasysh se Vetëvendosja thuhet se i ka numrat e nevojshëm. Por, zgjedhja e presidentit duket se është një gur pengues, apo së paku kështu duket. I keni takuar partitë, sepse ka një ndjenjë se të gjitha partitë opozitare, tri partitë e mëdha – nëse mund t’i quaj të mëdha tashmë – ato nuk duken shumë të hapura që të ndihmojnë zgjedhjen e znj. Osmani për presidente?
Abbott: Do ta them, ato janë tri partitë e mëdha kryesisht për shkak se sado ulëse që t’i kenë ato në Kuvend, ato janë parti të mirëformuara, të mirënjohura, dhe ato janë pjesë e sistemit politik të Kosovës. Kam biseduar me secilën prej tyre pas zgjedhjeve. Nga këndvështrimi i Mbretërisë së Bashkuar, unë i inkurajoj ato që të marrin pjesë efektivisht, sepse mendoj që në këtë moment është koha për të gjitha partitë politike në Kosovë që të bëhen bashkë. Është koha për unitet. Sepse, sërish, mesazhi i qartë i zgjedhjeve ishte se njerëzit e Kosovës duan progres. Dhe, për të qenë i sinqertë, nuk është progres nëse shkohet prapë në zgjedhje. Progres është t’i lejohet Qeverisë së re mundësia për të qeverisur, të vë në vend politikat dhe, sigurisht, do të ketë ngritje dhe do ketë rënie, por do të jetë një dinamikë politike e ndryshme. Do t’i inkurajoja të gjitha partitë politike të jenë pjesë e kësaj, sepse kjo është pjesë e transicionit të Kosovës. Pas intervenimit, pas pavarësisë, kjo tani është një etapë e re për Kosovën, një etapë që ne do ta përkrahim.
KOHA: Të jesh gazetar nganjëherë do të thotë edhe të jesh skeptik, andaj, çka nëse nuk do të duan të ndihmojnë, dhe zgjedhja e presidentes dështon, dhe ligji thotë se do të duhet të shkojmë në zgjedhje të reja? Çka do të thotë kjo për Kosovën, nga këndvështrimi juaj?
Abbott: Do të jetë një rast i humbur.
KOHA: Vetëm?
Abbott: Jo vetëm, por unë mendoj shumë nga aspekti i krizës shëndetësore, ku sinqerisht numri i rasteve sërish po ngrihet dhe veprimet janë të nevojshme në një kohë kur disa vaksina mund të jenë në dispozicion në muajt e ardhshëm, ka nevojë të ketë një mesazh të qartë për publikun se si do të menaxhohet kjo në një kohë kur ndikimi i COVID-it, me krizat në mbarë botën, ka një efekt në ekonominë këtu në Kosovë. Sinqerisht kemi nevojë për qeveri stabile që mund t’i adresojë këto çështje. Andaj, pajtohem, është shumë e mundur që të gjejmë veten para zgjedhjeve sërish, por mendoj se do të ishte në dëm të të gjithëve nëse një gjë e tillë ndodh.
KOHA: Sapo i përmendët vaksinat. Kjo është storia e disa javëve të fundit, sepse ne prisnim se do t’i kemi gjatë muajit shkurt, por ja, tani jemi në fund të marsit, dhe Kosova mbetet shteti i vetëm në Evropë që nuk e ka administruar asnjë vaksinë të vetme. A e shihni këtë si brengosëse?
Abbott: Mendoj se jemi në një situatë kur si pjesë e këtij programi të COVAXit, do të duhej të pranoni vaksinat në disa muajt e ardhshëm, kështu është planifikuar ky program. Mbretëria e Bashkuar e ka përkrahur atë program posaçërisht me rreth 500 milionë funte, ashtu që ato vaksina të prodhohen, shpërndahen. Po ashtu kemi thënë, kryeministri britanik ka thënë qartë se nëse neve, Mbretërisë së Bashkuar, na teprojnë vaksinat, do t’ia dhurojmë ato programit, andaj shpresoj se në të ardhmen Kosova do të përfitojë nga kjo, po ashtu. Mendoj se është çështje e kohës, ne të gjithë duhet të jemi të vetëdijshëm se vaksinat nuk janë zgjidhje për këtë çështje. Vaksinat do të ndihmojnë në mbrojtje nga ndikimi i virusit, por nuk është e qartë se si saktë ato ndikojnë në bartjen, apo nëse do ta zhdukin virusin. Kështu që do të jetojmë me këtë edhe për një kohë, dhe na duhet të mendojmë se do ta bëjmë këtë.
KOHA: Atëherë, çka do të thotë kjo për qeverinë e re, në aspektin e prioriteteve që duhet t’i kenë? Nëse, siç thoni, pandemia është këtu edhe një kohë më të gjatë se që e menduam së pari, dhe efektet e virusit janë ende të paqarta plotësisht, ekonomike dhe shëndetësore, cili duhet të jetë prioriteti?
Abbott: Mendoj, sinqerisht, se prioritetet e qeverisë, me apo pa COVID, janë të ngjashme. E di nga bisedimet e mia në Kosovë me njerëzit se shëndeti, arsimi, ekonomia, janë prioritetet e njerëzve siç janë edhe në Mbretërinë e Bashkuar. A do të kenë fëmijët tuaj arsimim të mirë, a do të keni kujdes shëndetësor ju dhe familja juaj?! Dhe, a do të ketë vende pune ashtu që të mund të fitoni para dhe të përmirësoni standardin jetësor për familjen tuaj?! Dhe mendoj se këto nuk ndryshojnë, janë më akute me situatën e pandemisë.
KOHA: Por, duket se pandemia e ka bërë progresin shumë më zor të arritshëm.
Abbott: Pajtohem, mendoj se pandemia e bën situatën shumë më serioze. Dhe, paralajmëron se çfarë veprime duhet ndërmarrë, ndaj dhe them se shkuarja në zgjedhje nuk ndihmon askënd.
KOHA: Të shpresojmë atëherë se nuk shkojmë në zgjedhje dhe se do t’i kemi institucionet e reja në vend me kohë, dhe pastaj, çfarë mendoni ju se cilët do të duhej të jenë hapat e parë që ndërmerren, jo vetëm si prioritete, por si vendime përpara?
Abbott: Mendoj se vendimet u takojnë atyre t’i marrin. Ata e njohin Kosovën më mirë se unë. Më mire se Ambasada britanike. Për këtë arsye ata janë zgjedhur. Për ta bërë atë punë. Dhe, mendoj se janë krejt të aftë ta bëjnë. Qeverisja nuk është garë bukurie. Qeverisja është të bësh zgjedhje të zorshme për çështje të zorshme, andaj mendoj se qeveria e re do të përballet me ato shumë shpejt. Ata e kanë përkrahjen ndërkombëtare, qoftë prej nesh, qoftë prej BE-së, SHBA-së. Njerëzit janë të gatshëm për t’i qëndruar pranë, për t’i ndihmuar me përkrahje, për të pasur biseda se çfarë ata shohin se është prioritet i tyre.
KOHA: Ju pyes sepse gjatë viteve Qeveria juaj, ambasada dhe ju vetë, keni ndihmuar, apo jeni përpjekur t’i ndihmoni qeveritë e ndryshme të Kosovës për të adresuar disa prej problemeve që kemi, posaçërisht në kuptimin e depolitizimit të administratës publike dhe të agjencive të pavarura, zgjedhjen e njerëzve bazuar në meritokraci nëpër borde dhe pozita të ndryshme. Duket se në momente keni qenë të frustruar nga procesi i përpjekjes së ndihmës dikujt që në fakt nuk duket se do që ta ndihmoni?
Abbott: Mendoj se ky është këndvështrim. Ndryshimi nuk është i thjeshtë. Dhe mund të jetë frustrues. Por, ne besojmë shumë se programi i rekrutimit që e kemi, besojmë se jo vetëm që ka lejuar që të kemi procese të hapura dhe transparente, sepse kjo është me rëndësi, por ka nënkuptuar po ashtu se janë zgjedhur kandidatë më të mirë, njerëz më të mirë, për të bërë punë të larta e të rëndësishme. Dhe kjo, në fakt, ka nënkuptuar se ato punë janë kryer në mënyrë më të mirë. Që është më mirë për institucionet, për shtetin dhe për Kosovën si vend. Andaj, pajtohem. Mund të jetë frustruese, të gjitha institucionet gjithmonë do të kërkojnë zgjidhje të shpejta. Ne jetojmë në një vend që është shumë politik, është mënyra si është rritur. E dini, lojalitetet politike mbeten shumë të rëndësishme, dhe ky është një fakt që duhet ta marrim parasysh. Por, kjo është pjesë e asaj që e bëjmë dhe kjo është arsyeja pse e bëjmë atë program.
KOHA: E ngre këtë çështje për shkak se në të kaluarën, së paku në disa raste, jeni tërhequr nga të ndihmuarit për shkak të mënyrës se si kanë ecur gjërat.
Abbott: Po, është një formë sanksionimi, duhet të jemi të gatshëm dhe duhet të jemi të hapur dhe të sinqertë me këtë, sepse ne do të sigurojmë ndihmën dhe unë do të argumentoj në favor të kandidatëve që janë zgjedhur përmes procesit që e përkrahim, sepse besojmë që është i hapur, transparent, u jep njerëzve një mundësi për të qenë të gjykuar sipas aftësive që kanë dhe njohurive e përvojës që kanë, dhe jo thjesht bazuar në lojalitetin e tyre politik që kanë. Tani, është qenësore për institucionet e Kosovës, qoftë përmes Qeverisë apo përmes Kuvendit, që të vendosin nëse duan të vazhdojnë me këtë, dhe për aq sa ata kanë të drejtë të vendosin se nuk duan të vazhdojnë, atë të drejtë e kemi edhe ne. Dhe, nëse duhet, ne do të tërhiqemi prej tij. Përvoja ime sa unë jam këtu, me të gjitha qeveritë e ndryshme me të cilat kam punuar në këtë, është se e tëra ka të bëjë me një diskutim të sinqertë. Ka të bëjë me të qenët i hapur rreth asaj se çfarë do që të arrish. Dhe, do të thosha se kam pasur biseda me atë që do ta përshkruaja Qeveria Kurti 1, që ishin tërësisht miqësore dhe gjatë së cilave kemi arritur zgjidhje të dakorduara, dhe e njëjta ishte edhe me Qeverinë Hoti. Kam pasur disa biseda me kryeministrin rreth pozitave që ne u ndihmonim t’i rekrutojnë dhe kur ka pasur çështje, ata ishin të gatshëm t’i dëgjojnë dhe adresojnë sipas nevojës.
KOHA: I kanë adresuar të gjitha?
Abbott: Të gjitha që unë i kam ngritur. Ne efektivisht kemi një listë të dakorduar të pozitave, në të cilat ne do të përfshihemi, dhe në kuptimin e asaj liste të dakorduar, nuk ka pasur kurrë problem. E dini se së voni kam bërë një deklarim në “Facebook”, kemi bërë deklaratë rreth disa rekrutimeve tjera që po ndodhin dhe që janë jashtë fushës, në të cilën ne jemi përfshirë dhe që kemi brenga për to.
KOHA: Brenga për shkak se vendimet po merren në këtë moment të posaçëm? Apo për shkak se bëhet fjalë për një Qeveri në detyrë?
Abbott: Mendoj se të dy gjërat ndërlidhen. Ka një element pse kjo është Qeveri në detyrë, andaj ata duhet të jenë të kujdesshëm se për cilat pozita po ecin tutje, por po ashtu edhe për shkak të proceseve që përdorin. Dhe, disa prej tyre nuk kanë qenë aq të hapur e transparent sa duhet. Po, të shohim se çfarë do të ndodhë në ditët, javët dhe muajt e ardhshëm.
KOHA: Por, e ngre këtë çështje për shkak se ju, si pjesë e këtij programi - ky është një program britanik i përpjekjes për të ndihmuar Qeverinë e Kosovës - ju mund të keni parë, apo do të prisja që ju të keni parë dhe vërejtur çështjet dhe problemet, andaj dhe pyetja tani është kur qeveria e re të jetë në vend, a do t’i takoni për t’ju thënë “dëgjoni këto ishin shumë mirë, por ja ku janë gjërat që kanë mundur të jenë, apo është dashur të jenë, dhe mund të bëhen më mirë”?
Abbott: Po, mendoj se kjo ka të bëjë me informatën kthyese. Ato që ne shohim, i identifikojmë në procese, por nuk është një sistem i gjykimit. Është një bisedë. Dhe, mendoj se duhet punuar së bashku për të gjetur zgjidhje për çështjet. Gjithmonë do të ketë entitete të ndryshme politike, qofshin këto parti, Qeveria, apo Kuvendi – institucione të ndryshme, që do të duan t’u qasen gjërave ndryshe. Dhe mendoj, prapë, është një bisedë me qeverinë ku duhet thënë “ne jemi të gatshëm t’ju përkrahim në këtë proces, por përkrahja jonë vjen me kushte”. Këto janë kushte shumë të hapura, nuk ka agjendë të fshehur në këto.
KOHA: Cilat janë kushtet?
Abbott: Janë kushte rreth gjërave, për shembull, si intervistat menaxhohen. Kush zgjidhet për të qenë në panel. Si përgatiten kandidatët për intervista. Kështu që krijohet diç që është sistem shumë më meritokratik, me të cilin i gjen njerëzit e duhur në vendet e duhura të punës për të kryer punën e duhur.
KOHA: Jeni i kënaqur se kjo ndihmë ndikon në ndryshime pozitive?
Abbott: Mendoj se po. Mendoj se mund të vëmë gishtin - dhe më falni që nuk mund ta bëjë këtu - por, mund të bëjmë me gisht drejt individëve që përmes këtij procesi janë zgjedhur në pozita të larta dhe i kanë kryer ato punë profesionalisht.
KOHA: Njerëz që ndryshe nuk do të zgjidheshin?
Abbott: Që mund të mos ishin zgjedhur!
KOHA: Z. ambasador. Është një elefant i madh në dhomë, siç thonë...
Abbott: Nuk ka asnjë elefant në dhomë këtu në “Desku”...
KOHA: Jo këtu, por në këtë rrëfimin për atë çka na pret në të ardhmen kur qeveria të jetë formuar, dhe kjo ka të bëjë me prioritetet që i përmendëm. Ka pasur debat nëse lufta kundër korrupsionit, papunësia dhe pandemia duhet të jenë tri prioritetet kryesore, dhe më pas vetëm në vendin e katërt të jetë dialogu me Serbinë. Apo ndoshta dialogu duhet të ngrihet lart në atë listë? Cili është këndvështrimi juaj?
Abbott: Këndvështrimi im është se Qeveria nuk është një lloj loje ku mund të vendosësh se çfarë do të bësh dhe t’i lësh gjërat e tjera anash. Bota në të cilën jetojmë, një botë ku komunikimi është i njëhershëm, nënkupton se kur të bëhesh qeveri, do të duhet të merresh me shumë çështje në të njëjtën kohë. Qofsh në “Westminister”, apo në “Nëna Terezë”. E njëjtë është. Andaj mendoj se është ide e bukur nëse paraprakisht beson se mund të zgjedhësh vetëm një apo dy gjëra, por realiteti i qeverisjes është se duhet t’i bësh të gjitha.
KOHA: Pra, nuk ka prioritet të vërtetë, apo gjithçka është prioritet njëkohësisht?
Abbott: Unë nuk jam politikan, jam ambasador. Unë e di se unë duhet të merrem me një seri çështjesh të ndryshme njëkohësisht. Unë nuk e kontrolloj gjithmonë prioritetizimin. Të tjerët e bëjnë këtë. Andaj, nuk është një vijë e drejtë, por e di që Albin Kurti, njerëzit rreth tij, që kanë qenë në qeveri më parë, ata e dinë këtë. Dhe, jam i sigurt se pasi të kenë formuar qeverinë, ata do të jenë të gatshëm që të përballen me të gjitha këto në mënyrë profesionale.
KOHA: Të përdorim atëherë një fjalë tjetër. Sa qenësor mendoni se është dialogu me Serbinë?
Abbott: Ne besojmë se është qenësor. Normalizimi me Serbinë nuk është vetëm një çështje e punëve të jashtme. Është një çështje, e që është ombrellë për aq shumë çështje tjera që janë fondamentale për Kosovën. Fondamentale që Kosova të zhvillohet. Fondamentale që Kosova ta marrë veten. Fondamentale për të sjellë një lloj zgjidhjeje për disa çështje shumë të rënda e të ndjeshme. E them këtë meqë, siç mund të jeni në dijeni, kam fokus të posaçëm në çështjen e personave të pagjetur, është diç për të cilën ndiej fuqishëm personalisht, duke qenë i përfshirë në rajone tjera të konflikteve në botë, dhe kjo është një çështje që nuk është thjesht diç që ndikon një komunitet, por ndikon te të gjithë. Dhe, mendoj në aspektin njerëzor është diç që duhet të adresohet. Andaj, si të ndodhë kjo? Normalizimi me Serbinë është njëri prej elementeve të kësaj. Dhe mendoj se e ardhmja e Kosovës është pandashëm e lidhur me pjesën tjetër të rajonit. Kosova nuk është në flluskë (e izoluar), jo më shumë se që ekziston Mbretëria e Bashkuar. Në këtë botë moderne, Kosova ka nevojë për marrëdhënie normale, posaçërisht për shkak të historisë, me Serbinë.
KOHA: Problemi me fjalën “normalizim” duket të jetë në faktin se ajo kuptohet ndryshe nga palët e ndryshme. Në rastin e dialogut, për ne, ai duhet të përfundojë, në një mënyrë apo tjetër, me njohjen e ndërsjellë apo me njohje nga Serbia. Nuk jam i sigurt, supozoj se Mbretëria e Bashkuar e preferon atë përfundim, por a është ai i mundur?
Abbott: Po, mendoj se është i mundur. Mendoj se ne sigurisht se do të argumentonim se një marrëveshje gjithëpërfshirëse është e mundur. Dhe, nëse do të keni një marrëveshje gjithëpërfshirëse, që lejon normalizim me Serbinë, do të supozoja se ajo përfshin njohjen brenda saj. Mendoj se ky duhet të jetë drejtimi drejt të cilit njerëzit punojnë. Është diç që ne e përsërisim, nuk është klishe. Ne mendojmë ashtu, kur themi që e përkrahim dialogun e ndërmjetësuar nga BE-ja dhe do të vazhdojmë ashtu. Sapo kemi parë edhe BE-në edhe SHBA-në duke punuar ngushtë, me vizitën e Lajçakut dhe me Palmerin që kishte intervistën e tij virtuale. Ne do të vazhdojmë t’i përkrahim këto, sepse, mendoj, nganjëherë politika në Kosovë di të jetë shumë e fragmentuar dhe ka një supozim se duhet të ketë një lloj fragmentimi edhe brenda Quintit. Apo edhe përtej Quintit, BE-ja ka shumë shtete anëtare. Por, përfundimisht, për SHBA-në, për BE-në, dhe posaçërisht për Mbretërinë e Bashkuar, nuk ka një garë strategjike këtu. Të gjithë duam që Kosova të shkojë në drejtimin e njëjtë. Mund të kemi qasje të ndryshme, mund të kemi theks të ndryshëm për atë që bëjmë dhe besoj se kemi, mendoj që Mbretëria e Bashkuar ka një fokus të veçantë në fusha të veçanta. Ju përmendët programin e rekrutimit, ka gjëra tjera që ne bëjmë. Por, mbi të gjitha, ne të gjithë e duam progresin e Kosovës, integrimin më të mirë të Kosovës në sistemin ndërkombëtar, e dini, në afat të gjatë anëtarësim në Kombet e Bashkuara, anëtarësim në Bashkimin Evropian, zgjidhja e juaj. Këto janë gjëra që ne do të donim t’i shihnim.
KOHA: Pse thoni “zgjidhja e juaj”? Për shkak se Mbretëria e Bashkuar është jashtë BE-së tani?
Abbott: Duhet ta njohim atë. Ne jemi jashtë BE-së…
KOHA: Po a mendoni vërtet se dialogu mund të na e sigurojë anëtarësimin në OKB, dhe anëtarësimin në BE, a mund ta hapë atë derë? Marrë parasysh se Mbretëria e Bashkuar është anëtare e Këshillit të Sigurimit, por po ashtu aty është edhe Rusia dhe Kina, andaj në fund të ditës nuk i takon Serbisë apo Brukselit të vendosë nëse ne mund të bëhemi anëtarë të OKB-së, kjo mbetet në dorën e Këshillit të Sigurimit.
Abbott: Do të jetë, dhe kjo do të marrë kohë. Por, secili rrugëtim nis me një hap të vetëm. Kosova tashmë i ka hedhur shumë prej këtyre hapave. Ka pasur progres të vërtetë dhe – nuk di nëse do ta ngrini çështjen e Ambasadës në Jerusalem – e dini, njohja e Kosovës nga Izraeli është një hap i madh. Dhe, kjo është, e dini, Kosova ka bërë progres, do të vazhdojë të bëjë progres, ne jemi aty për të qenë në krah tuajin në atë rrugë.
KOHA: Si diplomat, çfarë mendoni për Ambasadën në Jerusalem? Ka Mbretëria e Bashkuar pozicion për këtë?
Abbott: Po.
KOHA: Cili është?
Abbott: Pozicioni i Mbretërisë së Bashkuar është se statusi i Jerusalemit është për negocim ndërmjet Izraelit dhe palestinezëve, pritjet tona janë se ai duhet të jetë kryeqytet për të dyja palët, Ambasada britanike aktualisht është në Tel-Aviv dhe nuk e kemi ndër mend ta lëvizim. Andaj, pozicioni ynë është se Kosova duhet të mendojë për elementin ndërkombëtar të kësaj dhe të mendojë se si do t’i menaxhojë çështjet e tilla. Kjo është pjesë e procesit e të qenët më i përfshirë në sistemin ndërkombëtar.
KOHA: Ana tjetër e argumentit është se ne e arritëm këtë marrëveshje, në biseda me Serbinë, në Washington, nën mbikëqyrjen e Shtëpisë së Bardhë. Presidentit të SHBA-së.
Abbot: Po.
KOHA: Dhe, meqë nuk jemi anëtar i OKB-së, dhe meqë OKB-ja nuk ka treguar interesim për të na anëtarësuar, pse Kosova duhet të çajë kokën për një rezolutë të OKB-së që deklaron se Jerusalemi është ende një çështje e pazgjidhur?
Abbott: Nuk mendoj se është aq binare. Diplomacia ndërkombëtare është pak më e shtresuar. Ky lloj çështjesh do të shfaqet përderisa Kosova zgjeron integrimin e vet, shton numrin e marrëdhënieve, dhe do të ketë nevojë të mësojë dhe gjejë mënyrën si t’i menaxhojë me këto më së miri.
KOHA: Ky është një prej atyre problemeve në fazën e hershme. Po ka pasur edhe çështje tjera që u shfaqën nga dialogu dhe që shkaktuan kundërthënie së paku. Në vitet e fundit kemi diskutuar shumë për këmbimin e territoreve, kufijtë dhe gjitha këto ndodhën brenda kornizës së dialogut, edhe pse jo zyrtarisht, por ato u diskutuan edhe në procesin e Brukselit. Dhe, çfarë mendoni ju për këtë, dhe a do të thoshit se dialogu po ashtu mund të ketë edhe pasoja negative? Një lloj dëmi kolateral të tillë.
Abbott: Pozicioni ynë në këmbimin e territoreve është i qartë. Nuk mendojmë se është ide e mirë, në parim. Mendojmë se duhet shmangur. Nuk mendojmë se do të sjellë avantazhet që disa duket se kanë besuar se i sjell, andaj nuk mendoj se ka një çështje për ne aty. Çështja rreth efekteve negative në dialog – çdo negociatë kërkon kompromis dhe mendoj se për shumë njerëz, kur ata dëgjojnë kompromis, ata mendojnë në koncesion. Kjo nuk është vërtet për çfarë bëhet fjalë. Në negociata, do të keni prioritete, dhe ndoshta jeni të vullnetshëm të bëni kompromis me prioritetet e ulëta, në favor të prioritetit më të lartë. Negociata shpesh bëhet rreth asaj si të identifikohet për secilën palë çfarë janë këto dhe më pas të jesh i vullnetshëm të bësh këmbime rreth tyre. Mendoj se Kosova duhet të jetë e gatshme ta bëjë këtë. Që të sigurojë se Kosova është e përgatitur për negociata, se ka, mendoj, një përkrahje më të gjerë se sa veç në Qeveri, ka nevojë të ketë një dialog më të madh publik, që mos ta përsërisë atë fjalë, të them një bisedim më të madh publik, rreth asaj se çfarë nënkupton dialogu, çfarë nënkupton normalizimi, që i lejon çdo ekipi negociues të ndiejë se ka dhe kredibilitetin dhe legjitimitetin për të bërë negociatë. Përshtypja ime në raste ishte se njerëzit shkonin në takime jashtë vendit dhe kur ktheheshin, mendonin se tani duhet ta shes këtë që e dakordova.
KOHA: Jo vetëm ndjenjë e juaja kjo.
Abbott: Mendoj se Kosova duhet të ketë më shumë vetëbesim, të jetë më e gatshme për atë negociatë.
KOHA: Problemi duket se është se për një pjesë të madhe të publikut, në letër ky është një proces që duhet t’i takojë portofolios qeveritare të punëve të jashtme, por në realitet kjo ka të bëjë më shumë me diskutimin dhe negocimin e çështjeve të brendshme të Kosovës. Dhe, shumë njerëz nuk e pëlqejnë këtë dhe nuk besojnë në një proces të tillë. Andaj, deri në cilën masë mund të vihen çështjet e brendshme në tavolinën e negociatave me një vend fqinj?
Abbott:Po, kjo në fakt kthehet tek ajo çështja, se për çka bëhet fjalë këtu?
KOHA: Kjo është pyetja, atëherë...
Abbott: Por, ne nuk po flasim për një negociatë mes dy shteteve vetëm rreth marrëdhënieve në të ardhmen. Natyra e historisë, natyra e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, natyra e Kosovës që është një komunitet multietnik, do të thotë se kjo do të jetë rreth çështjeve të brendshme, po ashtu. Nuk mendoj se kjo është befasi për këdo. Këto janë çështje që prekin në zemër të Kosovës, nuk ka dyshim. Por, siç e thashë, mendoj se një bisedë publike, e udhëhequr nga Qeveria, e udhëhequr nga partitë politike, do të bënte më shumë për negociata më të vërteta se që kemi qenë deri më tash.
KOHA: E ngre këtë sepse është përdorur nga Serbia shpesh gjatë viteve, ky fakt se ne diskutojmë për çështje që ndërlidhen me rregullimin e brendshëm të Kosovës – është përdorur nga Qeveria e Beogradit në të kaluarën si “dëshmi” se çështja e statusit është rihapur.
Abbott: Nuk do të jeni të befasuar kur them se nuk mendoj se është ashtu.
KOHA: Jo, por dua të dëgjoj pse?!
Abbott: Për ne, nuk mendoj se statusi i Kosovës vihet në pikëpyetje fare. Kosova është një shtet i pavarur dhe sovran, ne bashkë me partnerët kemi punuar për të siguruar se Kosova njihet. Vazhdojmë ta bëjmë këtë, edhe pse qartë me Marrëveshjen e Uashingtonit ka një pezullim të kësaj për momentin. Nuk është në dyshim për ne.
KOHA: Mirë të dëgjojmë, sepse shumë njerëz kanë dyshime për shkak të pesë vendeve të BE-së që nuk na njohin, dhe rrjedhimisht BE-ja shihet si një ndërmjetës i dyshimtë. Apo së paku jo i balancuar. Po i nxjerr këtu kritikat që mund të dëgjohen, ashtu që të mund t’i adresojmë këto.
Abbott: Duhet të jeni realistë rreth situatës. Ka shtete që nuk ju njohin brenda BE-së. Por, Kosova është pjesë e Evropës, andaj edhe është krejt e natyrshme që BE-ja të jetë në zemrën e kësaj. Sërish, ne e përkrahim këtë proces, ne e përkrahim rolin e BE-së, andaj dhe thjesht mendoj se është pranim i faktit dhe kjo është me rëndësi. Ne të gjithë mund të dëshirojmë që të gjitha shtetet e BE-së ta njohin Kosovën. Unë shumë shpresoj se një ditë do të mbërrijmë në atë pikë. Por, nuk jemi aty tani. Ne, me partnerët tanë, Qeverinë e Kosovës, duhet të punojmë që kjo të ndodhë.
KOHA: Mbretëria e Bashkuar ka qenë pjesë e BE-së deri para pak kohe dhe si e tillë e kishte një rol brenda procesit, përmes Shërbimit të Jashtëm të BE-së. Çfarë roli mund të jetë ai, a mund të ketë Qeveria juaj një rol aktiv në procesin e dialogut, apo do të jetë vetëm përkrahje prej anash?
Abbott: Sërish, nuk është kurrë aq e thjeshtë... më vjen keq...
KOHA: ... Ne i duam gjërat e thjeshta, bardh e zi, mundësisht...
Abbott: E di se sekretari ynë i Jashtëm, e di që ministrja jonë, Wendy Morton, kanë interesim. E di që ata flasin jo vetëm me Qeverinë e Kosovës, por edhe me Qeverinë e Serbisë, dhe i ngrenë këto çështje, flasin me Bashkimin Evropian, e di që ministri ynë ka biseduar me z.Lajçak. Ne punojmë në këtë së bashku dhe kjo do të çojë në progres. Britania nuk do të dalë me një vizion ndryshe. Ne e ndajmë vizionin. Do të vazhdojmë ta përkrahim dhe pjesë e punës sime është që të shikoj se si mund ta bëjmë këtë. Me Qeverinë aktuale, me Qeverinë e re, çfarë është ajo që është e nevojshme. Sigurisht, se jemi gati ta bëjmë.
KOHA: Mbase po pyes meqë pas daljes nga BE-ja dukej se, mes tjerash, Mbretëria e Bashkuar tani mund të shprehet për politikën e vet të jashtme, pa qenë e lidhur nga korniza e BE-së dhe lloji i gjuhës që Brukseli duhet të kontrollojë... Në atë aspekt, sa më të lirë ndiheni që t’i shprehni qëndrimet tuaja për çështjet e veçanta të politikës së jashtme, siç është Kosova dhe Ballkani Perëndimor, tani që jeni jashtë BE-së?
Abbott: Qartë se jemi. Më herët këtë javë e publikuam atë që përshkruhet si rishikim i integruar i zhvillimit të sigurisë dhe politikës së jashtme, që në fakt është rivlerësim i pozicionit global të Mbretërisë së Bashkuar, vështrim për prioritetet tona, si duam të theksojmë se duam një rol global, pjesërisht për shkak se vazhdojmë të jemi pjesë e institucioneve ndërkombëtare, OKB-së, NATO-s. NATO-ja, natyrisht, është posaçërisht e rëndësishme në Ballkanin Perëndimor. Andaj mendoj se në këto aspekte po e ritheksojmë përkushtimin për këtë pjesë të botës. Ne, po ashtu do të shikojmë fushat më të gjera. Flitet për atë se si do të vazhdojmë të ofrojmë ndihmën për zhvillim, cilat janë prioritetet tona rreth kësaj, në një botë që aktualisht është e ndërlikuar dhe duke parë se sa me rëndësi janë shkenca dhe teknologjia. Kriza me COVID-19 e ka dëshmuar këtë. Por, po ashtu, mendoj se po e riafirmojmë interesin tonë të vazhdueshëm përtej kufijve tanë, përtej Bashkimit Evropian, në pjesët e botës, me të cilat ne kemi marrëdhënie të mira, sikur Kosova dhe vendet tjera në Ballkanin Perëndimor. Andaj, është një moment i ndryshimit, por nuk mendoj se ka ndryshim në vetëbesimin dhe nuk ka ndryshim në zbatim. Ne jemi këtu dhe do të mbetemi këtu…
KOHA: Do të prisnim që të jeni edhe më shumë këtu, tani që jeni jashtë BE-së. Ndoshta kishte një pritje se do të ketë një interesim më të përqendruar si një shtet individual ndaj çështjeve këtu, pasi që, sa ishit pjesë e BE-së, shumë nga çështjet janë monitoruar dhe vështruar nga Brukseli, dhe konkluzioni ishte se tani Londra do të duhet ta shohë vetë, pa u mbështetur në Brukselin.
Abbott: Natyrisht dhe mendoj se kjo është shumë e vërtetë. Kjo sigurisht se ka qenë përvoja ime në vitin e fundit, ku një pjesë e punës sime ishte që të shikoj se çka më shumë mund të sjellë Mbretëria e Bashkuar në bisedën në Kosovë. Ka më shumë prej njohurive dhe përvojës sonë, është relevante.
KOHA: Çka posaçërisht do të thoshit se mund të jenë fushat, në të cilat Mbretëria e Bashkuar do të mund të jetë më e përfshirë me Kosovën?
Abbott: Kemi disa themele shumë fondamentale në marrëdhënien tonë. Qartë aty është marrëdhënia jonë e mbrojtjes dhe sigurisë, që është shumë e mirë. Me FSK-në, më Ministrinë e Mbrojtjes, është një marrëdhënie e ngushtë. Puna rreth programit të rekrutimit. Programe tjera që bëjmë, duke shikuar në pavarësinë institucionale, integritetin. Sërish, shumë e fuqishme. Ajo që bëjmë, siç e përshkrova, janë disa çështje të trashëgimisë – dhe personat e pagjetur, të mbijetuarat e dhunës seksuale, këto janë gjëra që janë me rëndësi për ne, sepse e dimë se ato kanë rëndësi brenda zgjidhjes së një pjese të madhe të trashëgimisë së konfliktit. Mbi këto, ajo që ka rëndësi për mua dhe që na duhet të shikojmë më shumë në Kosovë, ka të bëjë me qëndrueshmërinë. Sapo e kemi bërë një program me OKB-në, duke siguruar rreth 2 milionë euro për të ndihmuar qëndrueshmërinë në sektorët e shëndetit dhe arsimit. Për të siguruar më shumë pajisje për testime për COVID-19. Për të siguruar tablete e llap-top për të rinjtë në komunitete minoritare që ndryshe mund të jenë të lënë anash. Kemi shikuar kujdesin shëndetësor që ofrohet për gra, jo vetëm si pjesë e COVID-it, por edhe më gjerësisht dhe si kjo është ndikuar gjatë kësaj krize. Andaj, mendoj se ka një element te ne se mendojmë se si mund ta ndihmojmë Kosovën të forcojë qëndrueshmërinë e vet në këtë botë të ndërlikuar e këto çështje të rënda. Mendoj se e kemi ekspertizën për ta arritur këtë.
KOHA: Si është puna me rolet më tradicionale që kishit dikur? Kur ishit pjesë e BE-së ishit dhe pjesë e misionit të EULEX-it. Si pjesë e NATO-s, jeni në aleancë që po ashtu ka mision këtu. Si është puna me këto role?
Abbott: Nuk jemi më pjesë e EULEX-it. Të qenët jashtë BE-së nënkupton këtë.
KOHA: Pra, asnjë shtetas britanik nuk është më pjesë e EULEX-it.
Abbott: Jo. Asnjë shtetas britanik nuk është i përfshirë në EULEX. Me KFOR-in, prezencën e NATO-s këtu, ne në fakt kemi rritur madhësinë e njësitit. Jo shumë, por është më e madhe dhe besoj se tani është prezenca jonë më e madhe ushtarake ë Ballkanin Perëndimor. Kjo është pjesë e përkushtimit tonë të vazhdueshëm për rolin e KFOR-it këtu dhe kjo është pozitive. Por, ajo për të cilën në të vërtetë po flas, janë shikimi në disa fusha të reja ku Mbretëria e Bashkuar ka njohuri dhe ekspertizë.
KOHA: Si është puna me ekonominë? Ka potencial aty?
Abbott: Vitin e kaluar kemi nënshkruar marrëveshjen për partneritet në bashkëpunim dhe tregti, një pjesë e kësaj do të jetë vendosja e një procesi që do të përfshijë komunikim të rregullt. Për momentin nuk do të ketë takime, por shpresoj se edhe kjo do ndodhë. Do të ketë dhe një Këshill Tregtar që do të na japë mundësi që i dërguari ynë për tregti në Ballkanin Perëndimor të ketë një diskutim me Kosovën rreth tregtisë dhe si mund ta zhvillojmë atë. Çështje, të cilat tjerët shpesh i diskutojnë, janë çështje rreth ambientit për investime, rëndësisë së sundimit të ligjit, se si këto mund të ndikojnë te bizneset. Në disa aspekte kemi sukses në Kosovë, mendoj. Shoh shumë firma tregtare që janë këtu. Kemi sukses aty. “Next”, “Body Shop”, “Matalan” është më e reja me të cilën isha i përfshirë. Andaj mendoj se kemi sukses aty. Por, ka edhe fusha tjera. Dhe, gjëja është të zgjerohet biseda përtej atyre që kanë qenë fusha tradicionale të punës.
KOHA: Duke folur për fushat jotradicionale të bashkëpunimit dhe përpjekjeve të përbashkëta, në kulturë duket se ka shumë gjëra që ndodhin e që në një mënyrë janë produkt kosovar dhe britanik...
Abbott: Mendon për dy këngëtare të famshme, apo jo?
KOHA: Po, natyrisht, e po ashtu për një film që arriti të shkojë në “Oskar” para disa vjetësh, e që ishte me regji të një regjisori britanik, por para së gjithash e kam fjalën për Dua Lipën dhe Rita Orën. Pyetja është nëse mendoni se ka një lidhje speciale kur bëhet fjalë për këtë lloj angazhimesh rinore dhe kulturore?
Abbott: Kosova është një kulturë e re, mendoj se aftësia e të dyjave, Dua Lipës dhe Rita Orës, që të shkrijnë të dyja...
KOHA: I shihni më shumë kosovare apo britanike?
Abbott: Ajo që doja të them në fakt është se një prej gjërave që më së shumti më kënaqin në Kosovë është se nuk e ke atë dallim. Posaçërisht, këtu në Prishtinë, ku ke një kulturë të re, që është multinacionale, internacionale, ku është krejt normale të kesh këngëtare britanike kosovare.
KOHA: Të cilat në të njëjtën kohë janë edhe shqiptare...
Abbott: Po, dhe kjo është edhe një - ka të bëjë me identitetin e shtresuar. Mund të kalojmë kohë duke folur për këtë...
KOHA: Britanizmi po ashtu ka të bëjë me këtë, besoj...
Abbott: Po... mendoj se po. Ne të gjithë kemi shtresa të ndryshme të identitetit, kështu që në disa aspekte është shumë e rehatshme. Është e jashtëzakonshme, por nuk është edhe aq...
KOHA: Po e përfundojmë këtë intervistë me një notë tepër pozitive, andaj dhe do kthehem në diç ndryshe, që është: Si jetoni këtu? Përveç pandemisë, çfarë ju shqetëson në jetesën e përditshme në Prishtinë dhe Kosovë? E di që nuk jeni shumë i lumtur me aspektin ambiental...
Abbott: Po ajo duhet të jetë. Kemi biseduar për prioritetet. Dhe, mendoj se kur jeton këtu i kupton presionet dhe këto janë prioritetet. Por, mendoj se për shumë njerëz brengosja për pastërtinë e hapësirave publike, tokës publike, mund të jetë gjëja e fundit në mendjen e tyre. Ata kanë brenga për familjen. Kanë brenga për prindërit në moshë që mund të infektohen me COVID. Brengosen për fëmijët nëse do të kenë arsimin e duhur në shkollë. Janë të brengosur nëse do të mund të fitojnë të holla sa duhet për ushqyer familjet. Dhe në atë ambient, është shumë e vështirë t’u thuhet atyre, “ju vërtet duhet të kujdeseni për ambientin më shumë”. Por, a ka njerëz që e bëjnë këtë këtu. Ka njerëz për të cilët kjo është prioritet. Personalisht, mendoj se si mund t’i përkrahim ata. Dhe, ka projekte të ndryshme. Përpiqem në mënyra të ndryshme, të vogla, që nuk janë për ambasadën, por janë për mua personalisht, dhe përpiqem ta bëj këtë. Dhe, besoj, se kjo është e drejtë.
KOHA: Nëse do të ishit në pozicion të ndryshoni diç, një gjë të vetme, cila do të ishte ajo?
Abbott: Nga gjithë këto çështje?
KOHA: Nga të gjitha që i diskutuam... është pyetje e vështirë, e di.
Abbott: Përgjigja është se shumë rrallë kemi fuqinë për të ndryshuar një gjë. Por, të gjithë kemi fuqinë të ndryshojmë gjërat në një mënyrë të vogël, dhe jo vetëm një. Dhe, ajo që ndoshta do t’i inkurajoja njerëzit të bëjnë, është të mendojnë për atë se cili është ai ndryshim i vogël që mund ta bëj çdo ditë, që bën dallimin jo vetëm në jetën time, por edhe ne jetët e tjerëve. Sepse mendoj se aty mund të gjejmë ndryshimin e vërtetë që mund të ndodhë.
KOHA: Zakonisht e përmbyllim këtë emision duke thënë që secili duhet të kujdeset që t’i respektojë masat anti-COVID, dhe ndoshta kjo është gjëja e vogël të cilën secili mund ta bëjë. Ju falënderoj që ishit këtu! Faleminderit për këtë intervistë, shpresoj t’ju shoh sërish shpejt, shpresoj që ndërkohë ato pozitivet që diskutuam, do të ndodhin, ndërsa negativet të mbesin diç që mund të ndodhte, por nuk ndodhi! Gjithmonë do të ketë diç për të diskutuar herën tjetër. Ju faleminderit!